سال نو میلادی در حالی آغاز شد که بسیاری از ناظران سیاسی، اقتصادی و امنیتی سال آتی را برگرفته از زنجیره چالشهایی میدانند که یا از سال گذشته به امسال منتقل شدهاند و یا اینکه روند تحولات جهانی زمینهساز این بحرانها خواهند شد.
سال ۲۰۱۸ در شرایطی روزهای آغازین خود را سپری میکند که یک نکته مهم در ورای آن مشاهده میشود و آن وضعیت آمریکا و اروپا است. در اروپا بسیاری از کشورها برای سال نو میلادی تدابیر گسترده امنیتی را ایجاد و حتی کشوری مانند فرانسه به پادگان نظامی مبدل شده است و در آمریکا نیز روندی مشابه را شاهد هستیم. آنچه از سوی سران این کشورها برای ایجاد چنین فضایی عنوان میشود تامین امنیت ایام سال نو و مقابله با تروریسم احتمالی است. هر چند که این امر تا حدودی قابل پذیرش است اما بررسی ریشهای تحولات از جمله آنچه این روزها در فرانسه روی داده و هزاران خودرو به آتش کشیده شدهاند چند نکته اساسی را آشکار میسازد. نخست آنکه تبدیل شدن کشورهای غربی به پادگان نظامی نشان میدهد که ادعای برتری دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی این کشورها برای برقراری امنیت ادعایی واهی است و ادامه فضای امنیتی در این کشورها را باید برگرفته از عدم صداقت و البته ناتوانی آنها در رفع تهدیداتی تروریستی دانست چنانکه ائتلاف به اصطلاح ضد داعش آنها نیز کارکردی در این زمینه نداشته است. غرب اکنون نگران بازگشت تروریستهایی است که خود زمانی آنها را برای بحرانسازی به سوریه و عراق اعزام کرده بود.
دوم آنکه روند تحولات داخلی اروپا و آمریکا نشان میدهد که بسیاری از این کشورها صحنه اعتراضهای مردمی به سیاستهای دولتمردان هستند که در سال ۲۰۱۷ ابعاد گستردهتری گرفته بود، تعطیلات سال نو فرصتی برای مردم است که بخواهند اعتراضهای خود را با ساختار شکنیهای مدنی نشان دهند که نمود آن را در فرانسه میتوان مشاهده کرد. دولتهای اروپایی برای جلوگیری از این وضعیت به دنبال تدابیر پیشدستانه هستند که فضایی امنیتی را بر این کشورها حاکم ساخته است. البته این رویکرد صرفا در قبال این کشورها است و در مورد سایر کشورها چنین رویکردی ندارند و حتی به دنبال ایجاد فضای بحرانی هستند. نظام سلطه در رفتارهای جهانی خود چرخشهای ناگهانی و قابل توجهی هم دارد چنانکه مقامات آمریکایی که رسما ملتهایی مانند ایران، کره شمالی و.. را تروریست معرفی میکنند با کوچکترین جرقههای اعتراضی ژست حامی مردم را گرفته و ادعای حمایت از آزادی و مطالبات مردم را سر میدهند. بر این اساس میتوان گفت آنچه در اروپا و آمریکا این روزها روی میدهد بیش از هر چیز نشات گرفته از ضعفهای اطلاعاتی و امنیتی این کشورها و البته فضای خفقانی است که برای مقابله با مطالبات مردمی ایجاد کرده اند. روندی که نشان میدهد سال ۲۰۱۸ همچون سالهای گذشته شاهد سرکوبهای مردمی در کشورهای مذکور خواهیم بود.
نویسنده: قاسم غفوری