اختلاف قیمت بین ارز بانکی و ارز در بازار آزاد در روزهای اخیر به حدود ۵۰۰ تومان رسیده است و بانک مرکزی نرخ رسمی اکثر ارزها را به تدریج بالا میبرد، از سوی دیگر نرخ دلار در بازار آزاد در حال کاهش است و به تعبیر برخی تحلیگران اقتصادی، این موضوع زمینهای برای آغاز اجرای طرح یکسانسازی نرخ ارز در نیمه دوم امسال توسط بانک مرکزی است.
به گزارش مهر، براساس برنامههای دولت، قرار است ارز در نیمه دوم سالجاری تکنرخی شود و به گفته مسئولان اقتصادی دولت این حرکت به یکباره انجام نخواهد شد، بلکه برنامهای است که به صورت تدریجی به اجرا درخواهد آمد و این موضوع به صراحت به عنوان برنامهای جدی اعلام شده است.
این در حالی است که طی روزهای اخیر با وجود اینکه نرخ دلار در بازار آزاد تقریبا روندی کاهشی و تا حدودی ثابت را طی میکند، نرخ دلار دولتی قابل عرضه در مرکز مبادلات ارزی به تدریج و آهسته و به صورتی نامحسوس در حال افزایش است، به نحوی که بانک مرکزی دیروز و امروز نرخ ۳۵ ارز دولتی را افزایش داده است.
گرچه این افزایش قیمت بسیار اندک است، اما برخی از کارشناسان اقتصادی بر این عقیده هستند که این امر دلالت بر این دارد که بانک مرکزی برنامه تکنرخی کردن قیمت ارز را در دستور کار خود قرار داده است، البته موضوع مهم این است که براساس اعلام محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و معاون رئیسجمهور قرار است نرخ دلار در بازار آزاد به نرخ دولتی نزدیک شود.
نوبخت اعلام کرده است که دولت در تلاش است تا حاشیه قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ رسمی آن را کاهش دهد، این درحالی است که براساس برنامهریزیهای صورت گرفته، نرخ بازار آزاد باید خود را به نرخ رسمی دلار برساند که به این نحو قیمت دلار تکنرخی خواهد شد.
وی مبنای محاسباتی نرخ دلار تکنرخی براساس برنامههای دولت را ۲۶۵۰ تومان اعلام کرد و ادامه داد: البته این رقم تا حدودی کم است و خوشبینانه به آن نگریسته شده است، با این وجود قیمت بازار در این حدود باید خود را تنظیم کند.
بانک مرکزی دیروز نرخ دولتی دلار را ۲۶۱۶ تومان اعلام کرده است و قیمت این نوع ارز در بازار آزاد هماکنون ۳۱۳۱ تومان است و اختلاف قیمت بین دو نرخ در حال حاضر به حدود ۵۰۰ تومان میرسد؛ این در حالی است که حدود یک ماه پیش اختلاف بین این دو نرخ به حدود ۷۰۰ تومان میرسید.
در عین حال بازار ارز در شرایط آرامی به سر میبرد و طی چند ماه گذشته خبری از تلاطمات ارزی نبوده است و به نظر میرسد که زمان اجرای مقدمات برنامه یکسانسازی نرخ ارز فرا رسیده است و دولت در صدد ارای آن به صورت گام به گام است.
به گفته مقامات بانک مرکزی در نیمه دوم امسال نظام تکنرخی ارز در بازار ارز کشور حاکم خواهد شد و باید با نظام ارز چند نرخی خداحافظی کرد. رئیس کل بانک مرکزی هم موضوع اصلی در این زمینه را ثبات اقتصادی اعلام و بیان کرد که دولت به دنبال نرخی است که بتواند تولید و اشتغال را در کشور پشتیبانی کند.
براساس قانون برنامه پنجم توسعه نظام ارزی کشور باید شناور مدیریت شده باشد و نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابتپذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی و همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود.
میتوان گفت که طی سالهای اخیر تقریبا ۳ نرخ ارز ( دلار) در اقتصاد ایران حاکم بود، نرخ ارز بازار آزاد، نرخ ارز مبادلهای و نرخ ارز مرجع. البته در گذشته طی سالهایی نظام ارز تکنرخی در کشور حاکم بود، اما در سالهای گذشته به دلیل سودجوییهایی که در بازار ارز صورت گرفته بود، نظام ارزی کشور دارای چند نرخ شد.
اجرای این برنامه به گفته اقتصاددانان نیازمند شرایط با ثبات اقتصادی و آرامش بازار ارز است. برخی از کارشناسان میگویند که با محدود کردن تقاضای ارز توسط دولت و عرضه بیشتر ارز میتوان قیمت ارز آزاد به قیمت ارز در بودجه نزدیک کرد. به هر حال اقتصاددانان به دولت توصیه میکنند و از دولتمردان میخواهند که نرخ ارز را پس از تکنرخی کردن ثابت نگه دارند تا فعالیتها و بنگاههای تولید و اقتصادی کشور با مشکل مواجه نشوند.