با وجود تذکرات پی‌درپی درباره نحوه تزریق واکسن آمفلوانزا و فصل تزریق اما هربار شایعاتی به وجود می‌آید که به جز ضایع کردن رقیبان و پر کردن جیب داروسازان اثری ندارد، سال گذشته با نایاب شدن این واکسن در فصل سرما که عملا تاثیری در تزریق واکسن برای آلوده نشدن به این ویروس ندارد جیب واردکنندگان دارو پر شد و امسال عده‌ای با شایع کردن نوعی واقعه غیرواقعی سعی در خراب کردن باور مردم دارند.
با فرارسیدن فصل سرما و موج بیماری آنفلوآنزا، گرایش به تزریق واکسن این بیماری هم افزایش می‌یابد، در چنین شرایطی طی هفته‌های اخیر پیامی در تلگرام دست به دست می‌چرخد که ادعا می‌کند دریافت واکسن آنفلوآنزا برای کودکان بیماری نادر و بدخیمی به نام «میلر فیشر» به همراه دارد و همین پیام کافی است که برخی دچار تردید و نگرانی شوند و بعضاً با وجود در معرض خطربودن از تزریق واکسن اجتناب کنند.
در این پیام تلگرامی مادری به نام فریبا ادعا می‌کند امیربابک، فرزند هشت ساله‌اش به علت تزریق واکسن آنفلوآنزا به سندرم «میلرفیشر» مبتلا شده و به سبب تحلیل توان ماهیچه‌ای و حرکتی مدتی در بیمارستان بعثت همدان بستری بوده و آنجا تشخیص نداده‌اند بیماری کودکش چه بوده و از طریق دوستی می‌فهمند پسرشان به بیماری نادر میلر فیشر مبتلا شده که عارضه ناشی از تزریق واکسن آنفلوآنزا بوده است و از مردم می‌خواهد برای کودکان خود این واکسن را تزریق نکنند. برخی مخاطبان فضای مجازی نیز بدون توجه به درست یا نادرست بودن پیام آن را بازنشر کردند و این شائبه را به وجود آوردند که تزریق واکسن آنفلوآنزا برای کودکان خطرات زیادی دارد.
اولین نکته در باره این پیام آن است که ابتدا بدانیم آیا فردی به نام امیر بابک ۸ ساله با چنین عارضه‌ای در این بیمارستان بستری بوده است یا خیر؟
حمید کیانی فتوت، مدیر مرکز آموزشی، درمانی تخصصی و فوق تخصصی بعثت همدان در پاسخ به این پرسش سلامت آنلاین می‌گوید: هر سال با نزدیک شدن به فصل سرما این قبیل شایعات مطرح می‌شود و مانند سال گذشته عده‌ای از فضای به وجود آمده سوءاستفاده می‌کنند.
وی می‌افزاید: براساس منطق و پروتکل ابلاغی پیش از سرد شدن هوا کار واکسیناسیون آنفلوآنزا انجام می‌شود و از هفته گذشته این کار در بیمارستان بعثت آغاز شده است.
مدیر این مرکز درمانی با رد شایعه اخیر اظهار می‌دارد: موردی با این مشخصات تاکنون به بیمارستان ما مراجعه نداشته است؛ این موارد در صورت مشاهده براساس دستورالعمل‌های موجود بلافاصله به بیمارستان سینا ارجاع می‌شوند تا به صورت ویژه بیمار تحت مراقبت و درمان قرار بگیرد.
ریسک ابتلا به میلرفیشر بسیار اندک است
میلرفیشر یا «سندروم گیلن باره» اختلالی نادر است که به تخریب اعصاب محیطی و فلج عضلات بالارونده منجر می‌شود.
سارا توکلی متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: علت این بیماری بدرستی روشن نیست ولی در دو سوم موارد از یک عامل ویروسی مانند سرماخوردگی یا آب آلوده ناشی می‌شود. از سوی دیگر سندرم گیلن باره هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های عصبی توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می‌گیرند که نتیجه آن ایجاد احساس گزگز و کرختی در دست‌ها و پاها و در برخی موارد فلج کل بدن است.
وی با بیان اینکه میزان واقعی افزایش ریسک ابتلا به این بیماری بسیار اندک است، می‌افزاید: مطالعات علمی و تحقیقاتی نشان می‌دهد این بیماری در برخی افراد بدون توجه به اینکه آیا واکسینه شده‌اند یا خیر رخ می‌دهد با این وجود تنها از هر یک میلیون نفر فقط ۱/۵ نفر به دلیل واکسیناسیون به این سندرم دچار می‌شوند.
این متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: تزریق واکسن آنفلوآنزا در کسانی که سابقه واکنش آلرژیک به مواد موجود در واکسن مانند تخم مرغ دارند یا در زمان تزریق دچار تب یا عفونت حاد هستند، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. از سوی دیگر تزریق واکسن برای افرادی که سابقه سندرم میلرفیشر دارند و نیز شیرخواران زیر ۶ ماه ممنوع است.
توکلی در پایان تاکید می‌کند: تزریق همگانی واکسن ضرورتی ندارد ولی افراد حساس و گروه‌های در معرض خطر باید در فرصت باقی مانده تا آغاز سرما نسبت به دریافت واکسن آنفلوآنزا اقدام کنند تا از تعداد مبتلایان به این بیماری کاسته شود.
چه کسانی باید واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند
تزریق واکسن آنفلوآنزا براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی «برای نیم‌کره شمالی» پس از تصمیم مقامات ملی در فاصله زمانی یکساله قابل انجام است. به گفته متخصصان، تزریق این واکسن به ویژه برای افرادی که در صورت ابتلا به آنفلوآنزا در معرض عوارض آن قرار دارند از جمله بزرگسالان مبتلا به بیماری‌های مزمن قلبی و ریوی مانند آسم، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن متابولیک مانند دیابت ملیتوس، مبتلایان به اختلالات مزمن کلیه، افراد دارای نقص سیستم ایمنی و بیمارانی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند سایتواستاتیک، کورتیکواستروئیدها یا رادیوتراپی استفاده می‌کنند و همچنین کودکان و نوجوانان ۶ ماه تا ۱۸سال به خصوص آنهایی که ترکیبات استیل سالیسیلیک اسید برای مدت طولانی مصرف می‌کنند توصیه می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده تزریق واکسن آنفلوآنزا برای افراد ۶۵سال و بالاتر بدون در نظر گرفتن شرایط سلامتی آنها ضروری است.
جالب اینکه بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی و تایید متخصصان بیماری‌های عفونی واکسن آنفلوآنزا حاوی ویروس‌های غیرفعال است، از این رو براساس گزارش‌های جهانی تا آوریل ۲۰۱۶ هیچ عارضه ناشی از تزریق در دوران بارداری و شیردهی بر روی مادر، جنین و فرزند منتشر نشده است.
عوارض جانبی و موارد منع تزریق واکسن آنفلوآنزا نیز اینطور عنوان شده است:
اختلالات سیستم عصبی
سر درد
اختلالات پوست و بافت زیر جلدی
تعریق
اختلالات عضلانی، اسکلتی و بافت همبند
درد عضلات، درد مفاصل
اختلالات عمومی و مشکلات محل تزریق
تب، لرز، ضعف و خستگی بعلاوه واکنش‌های موضعی شامل: سرخی، ورم، درد، اکیموز و سختی محل تزریق
در جریان موارد منع تزریق نیز آمده است که حساسیت به هر یک از ترکیبات فعال یا جانبی دارو شامل: تخم‌مرغ و پروتئین‌های آن، فرمالدئید، ستیل تری متیل آمونیوم، بروماید، پلی سوربات۸۰ یا جنتامایسین
توضیح مهم اینکه عوارض ذکر شده در این راهنما معمولاً طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شوند.
تکذیب شایعات توسط وزیر بهداشت
اما در این زمینه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید: واکسنی که در کشور توزیع شده است، از نوع همان واکسنی است که رهبر انقلاب، رئیس‌جمهور و اعضای دولت از آن استفاده کردند، بنابراین جایی برای نگرانی مردم وجود ندارد.
سیدحسن هاشمی در حاشیه نشست صندوق جهانی ایدز، سل و مالاریا، با اشاره به اینکه واکسن آنفلوآنزای موجود در کشور مراحل کنترل کیفیت را طی کرده و از کیفیت مطلوب برخوردار است، درباره شایعات موجود در مورد کیفیت نامطلوب واکسن‌های آنفلوانزای موجود در کشور اظهار داشت: متاسفانه اینگونه شایعات همواره وجود داشته و دارند ولی آنچه مهم است این است که مردم به آگاهی مطلوبی رسیده اند و به مجموعه وزارت بهداشت نیز اعتماد نسبی دارند و سلامت خود را به خاطر این شایعات به خطر نمی‌اندازند.
وزیر بهداشت درباره اثربخشی و کیفیت واکسن‌های آنفلوانزای موجود در کشور گفت: واکسنی که در کشور توزیع شده است، از نوع همان واکسنی است که رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور و اعضای دولت از آن استفاده کردند بنابراین جایی برای نگرانی مردم وجود ندارد.
وی با اشاره به کمبود واکسن آنفلوانزا در کشور در سال‌های گذشته گفت: همه سعی ما بر این بوده است که واکسن مورد نیاز کشور را در زمان مناسب توزیع کنیم نه اینکه مانند سال‌های گذشته این واکسن در فصل زمستان که اثربخشی آن کم است، در اختیار مردم قرار بگیرد.
هاشمی در پاسخی مبنی بر فروش نرفتن واکسن آنفلوانزا و تلاش وزارت بهداشت برای فروش این واکسن‌ها گفت: در حال حاضر من از میزان واکسن‌های باقی مانده اطلاع ندارم و این موضوع در برابر تامین سلامت مردم اهمیتی ندارد؛ تلاش ما برای تامین واکسن برای حفظ سلامت مردم بوده و شأن وزارت بهداشت بالاتر از آن است که بخواهد برای فروش تعدادی واکسن در انبار مانده، تبلیغات کند.
وزیر بهداشت در پایان با یادآوری وضعیت بحرانی ایجاد شده سال‌های گذشته در کشور به دلیل کمبود واکسن آنفلوآنزا بخصوص استان‌هایی مثل کرمان خاطرنشان کرد: خوشبختانه با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در حال حاضر مشکلی در این خصوص نداریم و تنها نکته در مورد تزریق واکسن آنفلوآنزا این است که برای اثربخشی بیشتر آن، تزریق باید پیش از شروع فصل سرما انجام شود و مردم و به ویژه گروه‌های در معرض خطر بهتر است زودتر این کار را انجام دهند.
گفتنی است که تاکنون با ایجاد شایعه آسیب‌های زیادی در زمینه سلامتی به مردم رسیده است از شایع شدن نکاتی از زبان پزشکان مشهور تا که باید با دقت مردم از توسعه این شایعات جلوگیری شود.
