هر چند طبق قول مسئولان دفتر تألیف کتابهای درسی قرار بود زندگی شهید فهمیده به کتاب درسی پایه ششم بازگردد و این وعده محقق نشد اما ماجرای واقعه طبس به کتاب تاریخ معاصر پایه یازدهم برگشته است.
سال تحصیلی گذشته بود که ماجرای حذف برخی دروس از کتابهای درسی دانشآموزان رسانهای شد. ماجرا از این قرار بود که معلمان در جریان تدریس کتابها به دروسی برخوردند که در مقایسه با سالهای گذشته تغییراتی کرده بود و برخی مفاهیم از کتابهای درسی حذف شده بود.
برخی معلمان در جریان تدریس کتاب هدیههای آسمانی پایه ششم متوجه حذف بخش مربوط به زندگی نامه شهیدفهمیده شدند. در حقیقت در کتاب هدیههای آسمانی سالهای گذشته درس «رهبران کوچک» به معرفی شهدایی همچون حسین فهمیده، بهنام محمدی، مهدی باکری، ابراهیم همت، عباس بابایی، حسن باقری، علی صیاد شیرازی و ... اختصاص داشت.
در این درس به چگونگی آغاز جنگ میان ایران و عراق اشاره شده بود همچنین این درس به معرفی شهید حسین فهمیده به دانشآموزان میپرداخت و با اشاره به جمله معروف امام خمینی(ره) درباره این نوجوان شهید آمده بود: رهبر ما آن طفل ۱۳ سالهای است که با قلب کوچک خود با نارنجک خود را زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم کرد. این جمله درمورد شهید حسین فهمیده است، او با این شجاعتش جاودانه شد و روز شهادتش را به نام روز بسیج دانشآموزی گرامی میداریم. اما مهر سال تحصیلی گذشته و در جریان تغییرات کتابهای درسی، بخش مربوط به زندگی نامه شهید فهمیده حذف شده بود.
پس از انتشار این خبر، دفتر تألیف کتابهای قرآن و معارف اسلامی سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی با انتشار اطلاعیهای در این رابطه اعلام کرد: گروه قرآن و معارف اسلامی، دفتر تألیف کتابهای درسی آموزش و پرورش ضمن ارج نهادن به دغدغه تمام همسنگران خود در عرصه دفاعمقدس و در جهت اعلام برائت از تحلیلگران صهیونیستی بهمنظور به خاک مالیدن بینی بدخواهان و دشمنان انقلاب اسلامی، خنثی شدن نقش آنها و بسته شدن باب هرگونه سوء استفاده احتمالی اعلام میکند که عبارت مورد اشاره از زبان امام خمینی(ره) در درس «رهبر کوچک» در تجلیل از شهید فهمیده را مجدداً جزئی از درس حاضر تلقی میکند و با بازگرداندن پیشین درس در بخشنامه ویژهای نحوه درج آن در کتاب درسی را به مدارس سراسر کشور ابلاغ خواهد کرد.
طبق اعلام معلمان، با وجود قول دفتر تالیف کتابهای درسی مبنی بر بازگشت جمله معروف امام خمینی (ره) درباره شهید فهمیده، هنوز این جمله به کتاب هدیههای آسمانی پایه ششم بازنگشته است.
در همین رابطه حجت الاسلام علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: با وجود قول مسئولان دفتر تالیف کتب درسی مبنی بر بازگشت زندگینامه شهید فهمیده مشاهده میکنیم که این مطلب به کتاب درسی بازنگشته است. وی با اشاره به دیدار اعضای کمیسیون آموزش مجلس از سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی عنوان کرد: در این دیدار این ماجرا به مسئولان تالیف کتب درسی متذکر خواهد شد و علت این مسئله را جویا میشویم.
هر چند محمود امانی طهرانی مدیرکل دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزشوپرورش معتقد است: «بهدنبال استقرار نظام جدید آموزشی کتابهای درسی از سال ۹۰ تغییرات اساسی داشته و برخی از آنها جدیدالتألیف هستند و در چنین شرایطی حفظ دقیق همه کلمات، جملات و عبارات کتابهای قبلی در کتابهای جدید میسر نیست و جابهجایی، انتقال مفاهیم و نحوه طرح و بسط آنها در کتابهای جدید امری بدیهی به شمار میآید. در درس ۱۵ هدیههای آسمان پایه ششم، آموختههای دانشآموزان درباره شهید فهمیده در پایه سوم ابتدایی بازخوانی و زمینه برقراری پیوندی مؤثر و سازنده بین داستان شهید فهمیده و داستان حضرت قاسم(ع) و درک «شباهتهای میان حضرت قاسم در روز عاشورا و رفتار حسین فهمیده در دفاعمقدس» فراهم میشود. عنوان «حماسهآفرینان جاویدان» نیز ضمن تناسب با موضوع مطرحشده زمینه تقویت باور به نقش ماندگار شهدا در تداوم حیات پرافتخار میهن اسلامی را در ذهن مخاطبان فراهم میسازد.»
هر چند آموزشوپرورش در سال تحصیلی گذشته، قول داد تا زندگینامه شهید فهمیده به کتاب درسی هدیههای آسمانی بازگردد، اما با ورق زدن کتاب جدیدی که امسال تالیف شده متوجه میشویم که این وعده عملیاتی نشده است و این سوال برای مخاطبان همچنان مطرح است که به واقع علت حذف جمله معروف امام خمینی(ره) درباره شهید فهمیده و عدم بازگشت آن به کتابهای درسی چیست؟
همچنین حذف مطلب مربوط به تسخیر لانه جاسوسی و حمله آمریکاییها به طبس موضوع دیگری بود که در جریان تدریس از سوی معلمان مورد توجه قرار گرفت.درس ۱۶ کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم در سال تحصیلی گذشته با عنوان «دوران پس از انقلاب اسلامی» انتخاب شد که به مباحثی همچون برپایی نظام جمهوری اسلامی ایران، توطئهها و دسیسههای دشمن، ترور شخصیتها و مردم انقلابی، دوران جنگ تحمیلی و رحلت امام خمینی (ره) و انتخاب رهبر معظم انقلاب میپردازد اما در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ علاوه بر مطالب فوق در این درس به موضوع تسخیر لانه جاسوسی،گروگانگیری آمریکاییها، شرط ایران برای آزادی گروگانها، ماجرای حمله آمریکاییها به طبس و نابودی هواپیماها وهلیکوپترهای آنها اشاره شده بود که در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ این موضوع از کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم حذف شده بود.
دفتر تالیف کتابهای درسی در این رابطه عنوان کرده بود: معمولاً سال اول انتشار یک کتاب، اجرای آزمایشی آن است که همزمان درطول سال تحصیلی پژوهشهایی در رابطه با محتوای کتاب انجام میشود و از استانها درخصوص جنبههای مختلف تدریس کتاب و محتوای آن نظرات لازم جمعآوری میشود. معلمان و دبیر خانه کشوری نیز بازخوردهای خود را به دفتر تألیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش اعلام میکنند که در رابطه با کتاب مطالعات اجتماعی یکی از ایرادات اعلام شده به نسخه اولیه، حجم مطالب، اطلاعات بخش تاریخ و عدم تناسب برخی از آنها با توان مخاطبان یا میزان ساعت آموزش این درس بود بنابراین گروه مطالعات اجتماعی تصمیم گرفت بر پایه نظرسنجی، حجم کتاب را تعدیل و برخی مطالب را به پایههای بالاتر منتقل کند.
با توجه به اینکه مطلب مربوط به تسخیر لانه جاسوسی، گروگان گیری آمریکاییها و ماجرای حمله به طبس و نابودی هواپیماها و هلی کوپترهای آمریکایی قرار است درسال تحصیلی ۹۷-۹۶ در کتاب تاریخ معاصر ایران دوره متوسطه دوم به طور کامل مطرح شود. این مطلب در کتاب مطالعات اجتماعی سال تحصیلی ۹۵-۹۴ نیز به صورت جزیی و گذرا مطرح شده بود بنابراین آن را حذف کردیم تا به طور کامل در کتاب تاریخ معاصر ایران لحاظ شود بنابراین شورای برنامهریزی تشخیص داد که محتوای مذکور جابجا شود.
این وعده مسئولان دفتر تالیف کتب درسی محقق شد و درس مربوط در کتاب تاریخ معاصر پایه یازدهم ذکر شده است.(تسنیم)
نمای نزدیک
در تاریخ بیست و سوم تیرماه سال ۹۵ رئیسجمهور، لایحه «الحاق ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در مورد بهکارگیری کودکان در منازعه مسلحانه» را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. به موجب الحاق، کشورهای عضو پروتکل باید اطمینان حاصل نمایند که اشخاص کمتر از ١٨ سال به استخدام اجباری نیروهای مسلح آنها درنیایند. حال آن که این بند میتواند شامل عضویت دانش آموزان در بسیج و آموزش درس آمادگی دفاعی نیز باشد! با توجه به اختیاری بودن پروتکل و به تبع تعهدات بیشتری که پیوستن به آن برای جمهوری اسلامی ایران و مردم ایجاد میکند و بعضاً مشکلات داخلی را به وجود میآورد،عدهای معتقدند هیچ نیازی نیست که ما به آن ملحق شویم!
اول مهرماه نیز روزنامه صهیونیستی «اسرائیل امروز» در یادداشتی به قلم «یورام اتینگر» به بررسی موضوعات آموزش داده شده در کتابهای درسی مدارس جمهوری اسلامی ایران از جمله آرمان شهادتطلبی و همچنین توافق هستهای میپردازد و خواستار رخ دادن تغییرات اساسی در کتب درسی ایران میشود! این روزنامه مینویسد: «شهادت کودکان در کتاب ششم دبستان با داستان رهبر کوچک [شهید حسین فهمیده] محترم شمرده میشود. شهادت دختران نیز بتازگی با کتاب آمادگی دفاعی پایه دهم، در برنامه درسی قرار گرفته است».
بد نیست حالا نگاهی به پرسشهای مهر مطرح شده توسط رئیسجمهور بیندازیم و ببینیم آیا میان کاهش خشونت و تحمل افکار دیگران پرسش مهر رئیسجمهور و حذف درس شهید فهمیده از کتب دانشآموزان ارتباطی است؟!
در پرسش مهر چهاردهم که در سال تحصیلی ۹۳-۱۳۹۲، مطرح شد، خطاب به دانشآموزان این سوال را مطرح کرد که «اگر پدر شما رئیسجمهور باشد چه اقدامی به او توصیه میکنید تا بتواند اعتدال و میانه روی را در همه ابعاد زندگی بگستراند؟»
پرسش مهر پانزدهم که در سال ۹۴ـ۱۳۹۳ مطرح شد این بود، «عزیزانم ایران ما با مشکل جدی کمبود آب روبروست. هر کدام از ما چگونه از آبهای ایران میتوانیم بهتر نگهداری و استفاده کنیم؟».
در پرسش مهر شانزدهم که در سال تحصیلی ۹۵ـ۱۳۹۴ مطرح شد، رئیسجمهور از دانشآموزان سؤال کرد: «به نظر شما دانشآموزان عزیزی که سرمایه اصلی کشور ما هستید چه فرصتهای جدیدی از لحاظ علمی، فناوری، دانش، اقتصادی و روابط ما با همسایگان و همچنین با دنیا به وجود آمده است؟ پس از پایان تحریم و ماههای آینده فرصت پیش روی ما چیست و چگونه باید به بهترین وجه از این فرصت استفاده کنیم؟».
هفدهمین پرسش مهر رئیسجمهور سال تحصیلی ۹۶ـ۱۳۹۵ مطرح شد و رئیسجمهور از دانشآموزان پرسید: «از کجا خشونت نشأت گرفته است و چگونه عدهای خشونت را میآموزند؟ در برابر خشونت چگونه باید ایستادگی کرد؟ چگونه میتوانیم کشوری داشته باشیم، جامعهای داشته باشیم دارای رحمت اسلامی و نبوی. و چگونه میتوانیم جوامع منطقهمان و جهان را از خشونت برهانیم؟».
رئیسجمهور در پرسش مهر امسال خود نیز مطرح کرد: «باید افکار دیگران را تحمل کنیم و به فکر دیگران احترام بگذاریم. محیط مدرسه باید محیط اخلاق و ادب باشد. چگونه در محیط مدرسه تحمل افکار دیگران و اخلاق و ادب را تمرین کنیم و با چه سبکی میتوانیم اخلاق بالاتر، ادب بالاتر و تحمل بالاتر داشته باشیم؟»