بعد از ابلاغ عمومي متن برجام و ابراز اميدواري حل مشكلات هستهاي و رفع تحريم‌ها هر كس درباره رونق يكي از مولفه‌هاي كشور صحبت مي‌كرد! از خودروسازي تا رشد اقتصادي و داير شدن كارخانه‌ها. از كاهش قيمت سكه و دلار و تاثير بر ديگر قيمت‌ها تا ايجاد شادماني عمومي و بهتر شدن اوضاع رواني جامعه! درباره اين مولفه‌ها مي‌شود باور كرد با رفع تحريمهاي ناعادلانه اتفاقات بهتري رخ دهد اما آنچه بعد از توافق عجيب و غريب بود اظهار نظر ابتكار درباره بهبود اوضاع زيست‌محيطي كشور با رفع تحريم‌ها بود! هنوز در تحليل اين اظهارنظر پيچيده رئيس سازمان محيط‌زيست بوديم كه تحليل دوم يكي ديگر از معاونان آقاي رئيس‌جمهور از راه رسيد! خانم مولاوردي هم ارتقاي جايگاه زنان را با توافق هستهاي سنجيد و گفت كه با اجرايي شدن توافق مي‌توان انتظار بهبود جايگاه زنان در جامعه را داشت!! حال خودتان قضاوت كنيد آيا اين دو اظهار نظر عجيب و غريب نيست؟! بگذاريد يكبار ديگر عينا اين سخنان را نقل كنيم و به نتيجه برسيم:
سكانس اول: ابتكار، توافق هستهاي و مشكلات محيط‌زيستي!
معاون رئيس‌جمهور بعد از انتشار برجام در صفحه اينستاگرام خود با تاريخي خواندن اين واقعه نوشت:
"وقتی جهان در گردابی از تخاصم و درگیری افتاده و منطقه در آتش افراط‌گرایی می‌سوزد، پیروزی گفت‌و‌گو و تعامل اتفاقی منحصر به فرد و کم‌نظیر است که می‌تواند سرنوشت‌ها را از نو باز بنویسد. این توافق نه تنها مناسبات اقتصادی و سیاسی ایران با کشورهای ۱+۵ را اصلاح و تعامل اقتصادی و دیپلماتیک ایران با بسیاری کشورهای جهان را ارتقا می‌بخشد، بلکه نشان‌دهنده موفقیت دیپلماسی و مذاکره در مقابل تنش و مخاصمه بوده و با بر هم زدن بسیاری از معادلات سنتی، فصل نوینی از مناسبات بین‌المللی را رفم می‌زند و الگویی برای دنیای تشنه گفت و گو و درک و احترام متقابل خواهد بود. فضای اقتصادی داخل کشور نیز شرایط نوین و متعادلی را می‌تواند تجربه کند، چراكه امکان حضور سالم بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری سالم فراهم می‌شود و بر عکس عرصه برای دلالان تحریم و آنانی که از محدودیت‌ها برای پیشبرد معاملات غیر‌رسمی، غیرقانونی و قاچاق استفاده می‌کردند، تنگ خواهد شد. به‌علاوه امکان حضور صنایع و فناوری‌های سبز برای حل مشکلات محیط زیستی کشور تسهیل شده و امید می‌رود فشار از روی منابع طبیعی برداشته شود. چنانچه این تفاهم می‌تواند زمینه را برای همکاری بیشتر با کشورهای صنعتی که صاحب استانداردها و تجربیات زيست‌محيطي ارزشمندی هستند فراهم کند. به‌ویژه برای ارتقای استانداردها در صنایع سنگین و نیز صنایع نفت و گاز که به کاهش میزان گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. به عبارت دیگر امروز گام بلندی برای کمک به مهار گازهای گلخانه‌ای تولید شده توسط صنایع، نیروگاه‌ها و بخش نفت برداشته شد. همین‌طور دستیابی به فناوری‌های موثر در اصلاح الگوی آب با توجه به خشکسالی وسیع آسان می‌شود.
حال آب، خاک، هوا و جانوران خوب می‌شود؟
اما واقعيت اين است كه اوضاع محیط‌زیست ایران خوب نیست؛ آب، هوا و خاک تهدیدهای زيست‌محيطي مختلفی دارند. درست است كه حالا با باز شدن گره‌هایی از روابط بین‌المللی ایران، بدون شک وضعیت محیط‌زیست نیز رنگ تحول به خود خواهد گرفت تا از مراودات علمی و تجربه‌های زيست‌محيطي کشورهای پیشرفته بی‌نصیب نماند اما اين دليل نمي‌شود كه رفع تحريم‌ها تاثيري در ريزگردهاي خوزستان و سيستان و بلوچستان، پرآب شدن درياچه اروميه و رفع معضل كم‌آبي دارد و ميگ توان انتظار داشت در چند ماه آتي همه اين معضلات به يكباره با يك توافق حل شود!
توافق هستهاي چه تاثيري بر بيگ توجهي بر تثبيت كردن ماسه‌هاي رواني دارد كه هر از چندي نفس شهرهاي كشور را به شماره مي‌اندازد؟!
توافق چه ربطي به استفاده‌هاي بيش از حد از منابع زيرزميني دارد؟ چه ارتباطي با احداث سدهاي غيركارشناسي روي رودخانه‌ها و خشكي آنها دارد! آيا توافق حقآبه هامون را بر مي‌گرداند؟! آيا توافق درياچه اروميه را پرآب مي‌كند؟!
وضعیت بارندگی حکایت از آن دارد که ميانگين بارندگي سالانه کشور حدود۲۵۰ ميليمتر است که اين عدد کمتر از ميانگين بارندگي آسيا و حدود يک‌سوم ميانگين بارندگي سالانه جهان است؛ در همین حال سرانه آب جهان۷۴۰۰ متر مكعب است که براساس تعريف وقتي سرانه آب در كشوري زير ۱۷۰۰ متر مكعب در سال باشد آن كشور يا منطقه دچار تنش كم‌آبي و خشكي است از طرفی ۷۰درصد تالاب‌های کشور در وضعیت وخیم به سر برده و صفت خشک شده در کنارشان می‌آید.
همچنین بهره‌برداری از مخازن آب زیر زمینی کشور از حدود ۰.۱ میلیارد مترمکعب در دهه ۴۰ به بیش از ۱۱۰میلیارد مترمکعب تا سال ۱۳۹۳ رسیده است به‌طوری که در حال حاضر منابع آب زیرزمینی کشور به‌دلیل برداشت بیش از حد از چاه‌های غیر‌مجاز و اضافه برداشت‌های چاه‌های مجاز همراه با وقوع خشکسالی‌های سال‌های اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است. چاه‌هایی که تامین‌کننده ۵۵درصد از منابع آبی کشور نیز هستند. حالا با توافق قرار است ابر بخريم يا مديريت آب را غربي‌ها به مردم بياموزند؟!
از طرف دیگر در حال حاضر، میزان فرسایش خاک در ایران، حدود ۷/۱۶ تن در هکتار است که با شاخص جهانی پنج تا شش تن در هکتار، فاصله بسیار زیادی دارد. با این روند، فرسایش خاک کشور در سال ۱۳۹۰ به ۶/۴ میلیارد تن رسیده است. تا ایران جزو یکی از هفت کشور آسیایی باشد که بیشترین میزان هدر رفت خاک را دارد. آيا مي‌توان با رفع تحريم‌ها اين روند را متوقف كرد يا بايد برنامه‌ريزي صحيحي در اين زمينه انجام داد؟!
اما حالا نگاهي به اظهارنظر دومين معاون روحاني مي‌اندازيم!
سكانس دوم: مولاوردي خواستار ارتقای جایگاه زنان با توجه به توافق هسته‌ای شد
اما ديروز معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری هم سخني عجيب بر زبان آورد! او گفت: با توجه به توافق هسته‌ای و پس از لغو تحریم‌ها باید جایگاه زنان دوچندان شود!
شهیندخت مولاوردي با اشاره به اینکه هدف دولت تحقق متداوم توسعه پایدار است که امیدواریم این امر در حوزه زنان مدنظر قرار گیرد، گفت: بعد از توافق هسته‌ای باید جایگاه زنان دوچندان شده و تبیین شود چراكه این کار یک ضرورت محسوب می‌شود و بیش از پیش جایگاه زنان تقویت شود و این در تمام دستگاه‌ها مدنظر قرار گیرد. اينكه ارتقاي جايگاه زنان به توافق چه دخلي دارد را واقعا نمي‌شود تفسير كرد! تفسيرش بماند بر گردن گوينده و استدلال‌هاي خاص خودش!
سكانس آخر
در آخر بايد گفت، شايد بتوان با رفع تحريم‌ها وسايل مورد نياز آبياري بهتر در كشاورزي تهيه كرد و يا از كارشناسان استفاده بهتر كرد اما با وجود نداشتن مديريت درست باز هم جنگل‌ها ويران، حيوان‌هاي درحال انقراض شكار و ماسه‌ها با باد جا به جا مي‌شود! احترام به زنان هم كه كلا ارتباطي با رفع تحريم‌ها ندارد پس مي‌توان گفت: كاش مديريت در اين بخش اصلاح شود، همين.
مائده شيرپور
