به باور بسیاری ازناظران بین‌المللی آمریکا شمشیر خود علیه جمهوری اسلامی را از روبسته واساس سیاست خارجی این کشور بر مبنای مقابله جدی با تهران قرار گرفته شده است.
آغازدور جدید اقدامات بازدارنده آمریکا علیه ایران نشان می‌دهد اولویت اصلی سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ، منطقه خاورمیانه و مقابله جدی و همه جانبه با تهران است.
به گزارش تسنیم، روزنامه «کامرسانت» چاپ مسکو در تحلیلی نوشته است: "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا در تلاش است تا این کشور از اجرای توافقنامه هسته‌ای با ایران خودداری و احتمالا در تصمیم قبلی واشنگتن برای لغو تحریم‌ها علیه تهران نیز تجدیدنظر کند، این در حالی است که طرف ایرانی به تمامی تعهدات خویش در قبال توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با کشورهای عضو گروه «۱+۵» عمل کرده است.
خبرمربوط به ارزیابی مجدد سیاست آمریکا در رابطه با ایران روز پنجشنبه از سوی "رکس تیلرسون" وزیر خارجه این کشور در کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن مورد تایید قرار گرفت؛ در حالیکه او جانشین "جان کری" وزیر امور خارجه قبلی آمریکاست که معمار اصلی توافقنامه هسته‌ای با ایران است.
تیلرسون یک روز قبل از اعلام این خبر در نامه‌ای رسمی برای ریاست کنگره آمریکا، ضمن اعتراف به اجرای تعهدات از سوی ایران، اعلام کرد که "دونالد ترامپ" شورای امنیت ملی آمریکا را موظف کرده تا ظرف ۹۰ روز گزارشی در رابطه با ایران تهیه کرده و بطور قطعی اعلام کند که آیا اجرای تعهدات مطرح شده در توافق هسته‌ای که دولت سابق "باراک اوباما" با ایران امضاء کرده، تامین کننده منافع ملی آمریکا خواهد بود یا نه.
تصمیم‌گیری نهایی در مورد اقدامات آینده آمریکا بعد از تهیه گزارش مربوط به اینکه آیا برنامه جامع مشترک هسته‌ای (برجام) منافع ملی آمریکا را تامین می‌کند، در کار مشترک دفتر ریاست جمهوری و کنگره اتخاذ خواهد شد که ممکن است منجر به تجدیدنظر واشنگتن در تصمیم دولت قبلی آمریکا در رابطه با لغو تحریم‌ها علیه تهران شود.
وزیر خارجه ترامپ بامداد پنجشنبه نیز یک بار دیگر ادعاهای ضدایرانی مقامات آمریکایی را مطرح کرد و ضمن ایراد بیانیه‌ای گفت که «برجام وسیله مناسبی برای مقابله با بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران نیست».
البته گستاخی این وزیر خارجه در قبال ایران بی‌پاسخ نماند، چنانچه همتای ایرانی تیلرسون درواکنش به این اتهامات بی‌اساس عنوان کرد: اتهامات نخ‌نمای آمریکا نمی‌تواند اعتراف آن کشور به اجرای تعهدات برجامی توسط ایران را بپوشاند. این کشور موظف است مسیر خود را تغییر داده و به تعهداتش عمل کند.
محمدجواد ظریف در صفحه توئیتر خود در واکنش به اتهامات بی‌پایه و اساس رکس تیلرسون همتای آمریکایی‌اش نوشت: اتهامات
نخ نمای آمریکا نمی‌تواند اعتراف آن کشور به اجرای تعهدات برجامی توسط ایران را بپوشاند. آمریکا موظف است که مسیر خود را تغییر داده و به تعهدات خود عمل کند.
وی افزود: «ایران پیشتاز حمایت از تروریسم در جهان است و مسئول تشدید درگیری‌های متعدد و تضعیف منافع ایالات متحده در کشورهایی مانند سوریه، یمن، عراق، و لبنان است و همچنان از حملات علیه اسرائیل حمایت می‌کند. یک سیاست جامع در قبال ایران نیاز است تا ما به همه تهدیدات ایران بپردازیم و مشخص است که تهدیدات بسیاری وجود دارد.»
اقدامات بازدارنده جدید ایالات متحده در قبال ایران، با متهم کردن این کشور به حمایت از تروریسم بین‌المللی و اقدامات مخرب در سوریه، یمن و دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه، آغاز شده است. این هدف در سفر دوره ای کنونی "جیمز ماتیس" رئیس پنتاگون به چند کشور منطقه خاورمیانه نیز دنبال می شود.
در شرایطی که ادعاهای تند علیه ایران افزایش یافته، کاملا جنبه نمایشی دارد که سفر وزیر دفاع آمریکا هم به عربستان سعودی، مصر، قطر و اسرائیل صورت گرفته که متحدان اصلی واشنگتن در منطقه خلیج فارس و دشمنان اصلی ایران بشمار می‌روند. توجه اصلی ماتیس در این سفر روی مناقشه نظامی در یمن معطوف است که به گفته وی، «نفوذ ایران» در آن کاملا مشهود است. او در مذاکرات خود با مقامات ریاض نیز به آنها قول داد که آمریکا «به ایران اجازه نخواهد داد تا در یمن گروه‌های مسلحی نظیر حزب‌الله لبنان، بوجود آورد». در واکنش به ادعاهای وزیر دفاع آمریکا، دو روز پیش سردار "حسین دهقان" وزیر دفاع کشورمان بلافاصله به این مقام آمریکایی توصیه کرد که «قبل از وارد کردن چنین اتهاماتی، بهتر است تاریخ مناقشات نظامی آمریکا در کشورهای ویتنام، عراق، سومالی، افغانستان و به تازگی نیز اقدامات نظامی این کشور در سوریه و یمن را مطالعه کند». از همه جالب‌تراینکه رئیس کمیته امنیت داخلی مجلس نمایندگان آمریکا با انتشار بیانیه‌ای ادعاهای ایران‌هراسانه مقامات غربی را یک بار دیگر تکرار و از موضع دولت «دونالد ترامپ» در بازنگری در توافق هسته‌ای ایران حمایت کرد.
«مایکل مک‌کاول»گفت: «من مدتها اعلام کرده‌ام که هرگونه توافق هسته‌ای که شامل لغو یا کاهش تحریم‌ها بدون پرداختن به موضوع حمایت ایران از تروریسم و آزمایش‌های موشکی این کشور شود، یک توافق شکست خورده است و ارزش همان کاغذی که بر روی آن نوشته شده را نیز ندارد».
وی ادامه داد: «رژیم ایران مستقیما مسئول حملات تروریستی است که به مرگ آمریکاییها منجر شده است و تا به امروز به صدور تروریسم ایرانی از طریق حمایت از نائبان خود نظیر حماس و حزب‌الله لبنان ادامه داده است.»
عضو ارشد کمیته روابط خارجی و رئیس کمیته امنیت داخلی مجلس نمایندگان آمریکا در ادامه از بازنگری توافق توسط ترامپ حمایت کرد و گفت: «من اقدام دولت ترامپ در انجام بازنگری در خصوص توافق هسته‌ای ایران و همچنین ادامه لغو تحریمهای ایران و سنجیدن منافع امنیت ملی آمریکا را ستایش می‌کنم». مک‌کاول افزود: «زمانی که این بازنگری به اتمام برسد، من مشتاقانه مایلم برای اتخاذ گام‌های بیشتر به منظور جلوگیری از به خطر افتادن آمریکا و کشورهای متحد آمریکا توسط این کشور حامی تروریسم با دولت آمریکا همکاری کنم.
اولویت اصلی سیاست خارجی آمریکا مشخص شد
روزنامه «کامرسانت» می افزاید: اظهارات دو تن از مقامات اصلی تیم رهبری دونالد ترامپ، یعنی رکس تیلرسون و جیمز ماتیس ( وزرای خارجه و دفاع آمریکا) در مورد ایران اجازه می‌دهد چنین نتیجه گیری کرد که اولویت اصلی در سیاست خارجی دولت جدید آمریکا، منطقه خاورمیانه خواهد بود. در همین راستا نیز راهکار جدید کاخ سفید، مقابله جدی با تهران در همه جهت گیری‌هاست. این برخورد بطور کاملا مشهودی با خط مشی باراک اوباما، متفاوت است که چندین سال آخر دوران ریاست جمهوری، تمرکز خود را روی حل و فصل مسالمت‌آمیز مسائل پیرامون برنامه هسته‌ای ایران قرار داده بود و در نهایت هم تا حدود زیادی موفق شد. ولی اکنون روند اوضاع و اظهارات مقامات جدید روی کار آمده در آمریکا نشان می‌دهد که احتمال دارد روی توافقنامه بین‌المللی هسته‌ای با ایران خط باطل کشیده شود.
ترامپ صرفا خواسته اسرائیل را دنبال می‌کند
"ولادیمیر سوتنیکوف" کارشناس ارشد موسسه شرق‌شناسی در آکادمی علوم روسیه توضیح داده است: «ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ، ایران را صرفا از چشم اسرائیل نگاه می‌کند که دشمن سازش ناپذیر نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و بارها با مذاکره و سازش با مقامات تهران مخالفت کرده است. در واقع خارج شدن از توافقنامه هسته‌ای تنها خواست اسرائیل بود و نه هیچ کشور دیگری.»
به گفته این کارشناس برجسته، ضمن اینکه یکی از عواقب سیاسی چنین سیاستی از سوی واشنگتن هم می‌تواند افزایش تمایلات ضدآمریکایی و همچنین تقویت مواضع نیروهای اصولگرا در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری در ایران باشد.
"بوریس دالگوف" کارشناس ارشد مرکز تحقیقات عربی موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه نیز گفته است: «اظهارات مقامات آمریکایی گویای آن است که موضوع هسته‌ای ایران به دستور کار دولت آمریکا بازگشته است. برای اینکه هرچند توافقنامه هسته‌ای، از سوی دیگر کشورها نیز امضاء شده، ولی همه به خوبی می‌دانند که اصلی‌ترین نقش را در این زمینه طرف آمریکایی داشته است.»
بازی جدید آمریکا در قبال توافق هسته‌ای و ادعای بازنگری در برجام در حالی مطرح می‌شود که «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرد این کشور همواره در تلاش برای اجرای بهتر توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی بوده اما آمریکا باید موفقیت و دوام این توافق را دریابد. ریابکوف با اشاره به دستور کاخ‌سفید برای بازنگری در «برجام» ابراز امیدواری کرد که واشنگتن بعد از این بررسی‌ها متوجه شود که توافق هسته‌ای بادوام و موفق بوده و برای صلح بین‌المللی و همچنین ثبات منطقه مفید است.
وی درمصاحبه با خبرگزاری «تاس» گفت: «روسیه بطور پیوسته برای تقویت برجام فعالیت کرده است...اطلاعاتی را بدست آوردیم که بررسی‌های اضافی بر توافق هسته‌ای ایران در واشنگتن آغاز شده است.»
معاون وزیر خارجه روسیه با انتقاد از تلاش کاخ‌سفید برای ادغام ادعاهای مختلف علیه تهران با دستور کار توافق هسته‌ای، تاکید کرد: «این راه غیرسازنده بوده و ما با آن مخالف هستیم.»
ریابکوف همچنین افزود روسیه سوالاتی از نمایندگان امریکایی درخصوص دستگاه‌های نظارتی مالی ایالات متحده که مانع پروژه‌های تجاری می‌شوند، دارد زیرا مشکوک است که این پروژه‌ها و این اقدامات (مانع‌تراشی‌ها) به برنامه هسته‌ای ایران مربوط باشد.
ایران آماده پاسخگویی به هر اقدام آمریکاست
"کاظم سجادپور" یکی از مشاوران وزیر امور خارجه کشورمان نیز که برای شرکت در مباحثات بسته‌ای در باشگاه بین‌المللی «والدای» به مسکو سفر کرده، در گفت‌وگو با خبرنگار این روزنامه، سخنان "رکس تیلرسون" را نشانه تغییر سیاست آمریکا در قبال جمهوری اسلامی نمی داند. وی معتقد است: «طی چند ماه گذشته اظهارات ضد و نقیضی از واشنگتن به گوش رسیده است. به همین دلیل نباید سخنان مقامات دولت ترامپ را چندان هم جدی گرفت.»
وی افزود: «ما بر این عقیده هستیم که برنامه جامع مشترک هسته‌ای (برجام) دربرگیرنده منافع همه کشورها بوده و تنها منافع کشور ما در این مسئله مطرح نیست. به همین دلیل هم ایران به انجام تعهدات خویش در قبال این توافقنامه کاملا پایبند است» سجادپور همچنین بعید ندانست که اگر رویارویی آمریکا با ایران افزایش پیدا کند، سیاست تهران نیز تغییر یابد. این مسئله مربوط به تحریمهای اقتصادی است که ایران در اواخر ماه مارس علیه آمریکا اعمال کرد. به گفته این دیپلمات، ایران آماده هر نوع اقدامی از جانب آمریکاست و مقامات تهران بدون تردید به هر نوع اقدام واشنگتن پاسخ متقابل و مناسب خواهند داد.
برجام قابل تغییر نیست
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت: برجام قابل تغییر نیست، یک توافق نوشته و امضا شده است. تغییر یک جانبه ندارد مگر اینکه یک کشوری بیاید و ازآن یکطرفه خارج شود و آمریکاییها هم با همه تهدیدهایی که کردند با این موضوع کنار آمدند.
حشمت‌الله فلاحت پیشه،درباره امضای فرمان تعلیق برجام در گفت و گو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان اظهارکرد: اولین بار است که ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا یک فرمانی را امضا می کند و این فرمان در رابطه با ایران است که عملا حاوی نقاط منفی نیست بلکه علامت مثبت جدی به حساب می آید و آن هم تمدید تعلیق تحریمهای هسته‌ای ایران است.
وی ادامه داد: همانطور که می دانید برجام که امضا شد، قرار بود سه دسته از تحریمهای ایران برداشته شود، دسته اول تحریم‌هایی بود که ذیل ۷ قطعنامه شورای امنیت صادر شده بود و بخش عمده این تحریم‌ها برداشته شد.
به گفته او، دسته دوم تحریمهای مازاد بر قطعنامه‌ها بود که توسط کشورهای اروپایی وضع شده بود که آنها هم به طور مشخص برداشته شدند. اما دسته سوم تحریمهای مازاد بر قطعنامه‌هایی بودکه در آمریکا تصویب شده بودند، چه توسط فرمان‌های اجرایی روسای جمهور آمریکا و چه در قالب قوانینی که در کنگره آمریکا تصویب شده بود.
این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: طبق برجام این تحریم‌ها باید به حالت تعلیق در می‌آمد، اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا این تحریم‌ها را به حالت تعلیق درآورد و هر سه ماه یکبار باید فرمان اوباما مورد امضا قرار می‌گرفت.
فلاحت پیشه اضافه کرد: آقای ترامپ که روی کار آمد خیلی از محافل تندرو و محافظه کار آمریکا تلاششان این بود تا مانع شوند که ترامپ فرمان اوباما را امضا کند.
فلاحت پیشه ادامه داد: عدم امضای تعلیق تحریم‌ها توسط ترامپ به معنای پایان دادن به اجرای برجام از طرف آمریکا بود اما دیروز ترامپ این فرمان را امضا کرد. وی عنوان کرد: امضای تعلیق تحریم‌ها به عبارتی اولین چراغ سبز جدی آمریکا به ایران بود و ترامپ هم می‌دانست که اگر این فرمان را امضا نکند جامعه جهانی با آمریکا همراه نمی‌شود.
