در چند روز گذشته در حواشی توافق هستهای اتفاقات جالبی افتاده است که نیازمند نقد و بررسی آنها است.
مهمترین آن را میتوان دستبرد آمریکا به اموال ایران نام برد. ۲ میلیارد دلار از داراییهای ایران به خاطر اتهام بدون سند و مدرکی که دیوان عالی آمریکا به ایران وارد کرده، برای پرداخت غرامت به خانوادههای کشتهشدگان برداشت شد.
این دزدی آشکار را داشته باشید و به این موضوع توجه کنید که آمریکاییها میخواهند ۳۲ تن آب سنگین ایران را خریداری کنند. ارزش این ۳۲ تن آب سنگین ۸ میلیون و ششصد هزار دلار برآورد شده است. حال این پول چگونه پرداخت خواهد شد خود موضوعی است. اینکه آیا این پول پیش از ارسال محموله دریافت میشود یا پس از ارسال آن، این هم موضوع مهم دیگری است و البته اکنون که آمریکا ۲ میلیارد دلار از داراییهای ایران را دزدیده است، آیا صلاح است که آب سنگین خود را به آنها بفروشیم؟ آب سنگین را دریافت کردند و پول را پرداخت نکردند چه؟!
از سوی دیگر، آمریکاییها تمایل خود را به خرید آب سنگین ایران نشان دادهاند. الیزابت ترودو سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است، واشنگتن به خرید آب سنگین از ایران نیاز دارد.
در مقابل سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان گفته است؛ برای فروش مازاد آب سنگین کشور با در نظر گرفتن مسائل راهبردی، اقتصادی و تجاری، در حال بررسی کشورهای مختلف هستیم.
اما سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است تا چند روز آینده محموله آب سنگین ایران به آمریکا ارسال میشود.
در گوشهای از جهان در اروپا در شهر وین، کمیسیون مشترک ایران و کشورهای عضو ۱+۵ در سطح کارشناسی و معاونان سیاسی در وین برگزار شد.
اصلیترین و مهمترین دستور کار این کمیسیون مشترک لغو تحریمها علیه ایران بود. اکنون بیش از سه ماه از اجرای برجام گذشته است اما تاکنون طرف مقابل تعهدات خود را اجرایی نکرده است.
به همین خاطر دو روز جلسه کمیسیون مشترک دو طرف برگزار شد تا توافق شود که توافق هستهای که طرف مقابل از آن طفره میرود، تعهدات خود را اجرا کند.
معاون هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا خانم هلگا اشمید درباره همین نشست گفته است؛ اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ توافق کردند برای اطمینان دادن به شرکتهای اقتصادی درخصوص لغو تحریمهای ایران همکاری کنند.
تاکنون بانکها، تجار، سرمایهگذاران خارجی به خاطر ترس از آمریکا برای سرمایهگذاری و تجارت با ایران پیشقدم نشدهاند چون نگران عواقب تنبیهی هستند که آمریکا اعمال خواهد کرد. این واکنش در حالی است که براساس توافق هستهای تحریمهای مربوط به هستهای برچیده شده و پولهای بلوکه شده نیز باید بازگردد. اما هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است.
جان کری وزیر خارجه آمریکا هم در دیدار با محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان گفته است: «در بین بانکهای خارجی برای تجارت با ایران نوعی سردرگمی وجود دارد که آمریکا در این موضوع نقشی نداشته است.»
مقصر هم مشخص شد، سردرگمی بانکهای خارجی!
اما هنوز گشایش مالی و تجاری برای ایران ایجاد نشده است و کارشکنیهای آمریکا مانعی بر سر راه است.
البته جان کری گفته بود که «آمریکا سد راه تجارت مجاز با ایران نمیشود. واشنگتن در تلاش است درباره ابهامات بانکهای خارجی و هراس آنها برای تعامل دوباره با ایران توضیح دهد.»
پس از گذشت بیش از ۳ ماه از اجرای برجام، آمریکا تازه به این مرحله رسیده که در این زمینه رفع ابهام کند و توضیح دهد!
وزیر خارجه کشورمان هم پس از دو دور دیدار و مذاکره با جان کری ابراز امیدواری کرد که اظهارات همتای آمریکایی که گفته است «بانکهای خارجی اکنون از فرصتهای جدیدی برای تجارت با ایران برخوردارند»، مشکلات رفع تحریمها علیه ایران را حل کند.
اما مدیرکل امور بینالملل بانک مرکزی هم درباره فروش نفت و پول آن گفته است: «پول نفت صادراتی در حسابها جابهجا شده و برای پرداخت اعتبارات اسنادی به نفع واردکننده و فعالان اقتصادی ایران استفاده میشود.»
در واقع درآمد حاصل از فروش نفت کنونی وارد کشور نمیشود که با صلاحدید و کارشناسی شده هزینه شود، پولهایی هم که از پیش بلوکه شده نمیتوان به ایران انتقال داد. البته روایتهای زیادی از مبلغ این پولها میشود که تازهترین آن را آقای سیف رئیس کل بانک مرکزی کشورمان در آمریکا و در مصاحبه با رسانههای این کشور ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام کرد.
مهم در جریان توافق هستهای با این همه حاشیههای سردرگمکننده این است که حقوق نظام جمهوری اسلامی ایران و مردم پایمال نشود.
فشارهای آمریکا پس از برجام بیشتر هم شده است. پیش از برجام به نوعی و پس از برجام به گونهای دیگر دشمنیهای آمریکا ادامه دارد. بارها گفته شده و گفتهایم که تنها راه ممکن اجرای اقتصاد مقاومتی است که به دولت ابلاغ شده است.
سیاوش کاویانی