جهان امروز با بحرانی به نام کرونا ویروس مواجه است بگونه ای که کمتر کشوری را می توان یافت که با چالش مقابله با این بحران مواجه نباشد. هر چند که کرونا بحران مشکلات بسیاری را به همراه داشته اما درسهای بسیاری داشته که می تواند تاثیر بسیاری سیاست های آینده کشورها در عرصه داخلی و خارجی داشته باشد. جمهوری اسلامی و ملت ایران نیز در کنار درسهای مهمی چون همبستگی ملی و لزوم استمرار و شتاب دادن به جهش تولید در عرصه های مختلف در حوزه سیاست خارجی نیز درسهای مهمی از شرایط کرونایی کسب کرده اند که در چند بعد قابل توجه است. نخست آنکه رفتارهای آمریکا در قبال کرونا در عرصه داخلی و خارجی نشان داده است که دولتمردان این کشور همچون کدخداها و مالکان بزرگ رفتار می کنند که جز منافع خود هیچ ارزشی برای انسان ها و بشریت قائل نیستند. گزارش ها و آمارها نشان می دهد که اکنون یک چهارم مبتلایان به کرونا در جهان را آمریکایی ها تشکیل می دهند در حالی که ساختار حاکم بر این کشور همچنان برای منافع کارتل های اقتصادی حاضر به رفع نیازهای بهداشتی و درمانی مردم نمی باشد چنانکه ترامپ در واکنش به اعتراض های مردمی و جامعه پزشکی به واژه منتظر مرگ های گسترده ای باشید، بسنده کرده است. بعد دیگر رفتارهای کدخدامنشانه سران آمریکا را در عملکردشان نسبت به سایر نقاط جهان می توان مشاهده کرد چنانکه از یک سو با نقض تمام قوانین بشر دوستانه و بین المللی نه تنها از لغو تحریم ها علیه سایر کشورها در شرایط کرونایی خودداری کرده بلکه بر میزان تحریم ها افزده و کرونا را عاملی برای به زانو در آوردن سایر کشورها عنوان می کند. جالب توجه آنکه آمریکای کدخدا به متحدانش نیز رحم نکرده و محموله های بهداشتی از جمله ماسک سایر کشورها از جمله فرانسه، آلمان و کانادا را سرقت کرده است. رفتارهای آمریکا در قبال کرونا در داخل و خارج بار دیگر غیر قابل اعتماد بود ساختار حاکم بر آمریکا را آشکار ساخت.
دوم آنکه نوع واکنش کشورهای اروپایی به بحران کرونا نکته ای قابل توجه است. اروپا همواره خود را مجموعه ای منسجم و ناجی سایر کشورها معرفی کرده و ادعا دارد کشورها برای توسعه و پیشرفت گزینه ای جز روابط و همراهی با خواسته ها و سیاست های اروپا را ندارند. تلفات سنگین انسانی قربانیان کرونا در این کشورها از یک سو و نیز عدم اراده کشورعای اروپایی در اقدام بشردوستانه در همراهی با سایر با کشورهای دیگر برای مقابله با کرونا، واهی بودن ادعای ناجی بودن این کشورها را بیش از پیش آشکار ساخت. اروپایی ها بعد از آمریکا دومین بازنده بحران کرونا شده اند چنانکه آنها نشان دادند که نه تنها ناجی نیستند بلکه نیازمند کمک و ترحم سایر کشورها هستند.
سوم آنکه سازمان های بین المللی و نهادهایی مانند صندوق بین المللی پول و سازمان ملل متحد بر اساس منشور و قوانینشان موظف به کمک و همکاری با اعضایشان بویژه در شرایط بحرانی هستند حال آنکه عملکرد این نهادها عملا مغایر با تکالیفشان بوده است. به عنوان مثال صندوق بین المللی پول در اقدامی کاملا سیاسی و بدون پشتوانه عقلی و منطقی از قرار دادن نام ایران در لیست دریافت کنندگان کمک های ضد کرونایی خودداری کرده است. اقدامی که به اذعان جهانیان مغایر با مقررات و قوانین آن بوده و صرفا در چارچوب اجرای خواسته های ضد بشری آمریکا صورت گرفته است. رفتاری که این سوال اساسی را در ذهن افکار عمومی ایجاد می کند که با این شرایط پیوستن به نهادهای بین المللی چه دستاوردی دارد وقتی این نهادها در بحرانی ترین شرایط بشری نیز حاضر به انجام تعهدات و تکالیف خود نیستند. ؟ چه ضمانتی وجود دارد که ایران به معاهداتی چون اف ای تی اف، پارلرمو و سی اف تی و مشابه آنها بپیوندد و آنها از تکرار رفتار صندوق بین المللی پول را در پیش نگیرند؟
با توجه به آنچه ذکر شد می توان گفت که کرونا و پیامدهای جهانی آن بار دیگر نشان داد که آمریکا همان کدخداهای قدیم است که جز منافع خویش و اقدام علیه بشریت هیچ کارکرد دیگری ندارد و اروپای مدعی ناجی بودن هیچ نجات بخشی نیست و عضویت در نهایت های بین المللی نیز به دلیل عدم استقلالشان نمی تواند دستاوردی به همراه داشته باشد. شرابط کرونایی نشان داد که تکیه بر اراده ملی و توان داخلی تنها گزینه نهایی برای تحقق اهداف و مقابله با مشکلات است. مسئله ای که خود سندی بر لزوم توجه عملی و همگانی برای تحقق اصل جهش تولید به عنوان مولفه پایان دادن به چالشهای اقتصادی و مشکلات پیش روی کشور بویژه در دوران پسا کرونایی است.
نویسنده: قاسم غفوری
