جنگنده جدید در دل تحریم‌ها با توان دستان دانشمندان ایرانی متولد شده است، عجیب نیست با وجودی که حتی تحریم‌های شدید بر ما اعمال می‌شود جنگنده بسازیم، مگر نبود آن زمان که بر خلاف قطعنامه‌های حقوق بشری به ما دارو هم نمی‌دادند و ما آر.کیو.۱۷۰ را گرفتیم و به راحتی با مهندسی معکوس به پرواز درآوردیم. اما عجیب است که دستان توانمندی که هواپیما و جنگنده و موشک و تانک می‌سازد نتواند خودروی درست و حسابی تولید کند! نتواند در صنعت آنطور که باید و شاید موفق باشد و نتواند صنعت فضایی را به روز کند! عجیب است که در این زمینه‌ها با مدیریت دوره‌ای روبه‌رو بوده و یکبار ایران ۱۴۰ می‌سازیم و می‌رود تا... یکبار میمون به فضا می‌فرستیم و می‌رود تا ...، راز این نوسانات سینوسی را شاید بتوان در سپردن کار به جناح‌ها و احزاب و دولت برآورد ساخت، چرایی بیشتر این دلیل را با بررسی رمز موفقیت در دستاوردهای نظامی و دفاعی در گزارش بررسی خواهیم کرد.
کوثر چیست؟
همزمان با روز صنعت هوایی از جنگنده آموزشی و پشتیبانی نزدیک کوثر رونمایی شد. بهره‌گیری از معماری یکپارچه پیشرفته و اویونیک و کنترل آتش با استفاده از شبکه داده دیجیتال نظامی منطبق با نسل ۴، بهره‌گیری از کامپیوتر محاسبات بالستیک سلاح و سامانه پیشرفته نشانه روی مقابل خلبان (HUD) به منظور افزایش دقت اصابت سلاح و مهمات، بهره‌گیری از رادار پیشرفته و چندمنظوره کنترل آتش جهت بالا بردن دقت کشف اهداف و تهدیدات و بهره‌گیری از ناوبری دقیق به صورت رادیویی و مستقل و استفاده از سامانه نقشه متحرک هوشمند از مهمترین ویژگی‌های این جنگنده است. این جنگنده در دو نوع تک‌کابین و دوکابین قابل تولید بوده که نوع دو کابینه علاوه بر قابلیت رزمی، برای آموزش خلبان در مرحله پیشرفته نیز کاربرد دارد. ساخت جنگنده کوثر، ایران را در زمره معدود کشورهای دارای فناوری طراحی و ساخت جنگنده با سامانه‌های اویونیک و کنترل آتش نسل ۴ قرار می‌دهد.
امیر بنی‌طرفی رئیس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع، درخصوص همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای ساخت جنگنده کوثر گفت: ۷۵ درصد کار این هواپیما در بخش خصوصی صورت گرفت و ما در وزارت دفاع آن را هدایت کردیم. با تولید این جنگنده، در کل هواپیما ۱۶ و نیم میلیون دلار و در بخش اویونیک ۷ و نیم میلیون دلار صرفه‌جویی می‌شود.
در پروژه کوثر، ۱۰ دانشگاه برتر کشور، ۷۲ شرکت پیمانکار، ۴۴ شرکت تامین‌کننده ۶۳ شرکت دانش‌بنیان همکاری داشته‌اند و این یعنی ارتباط خوبی در مسیر طراحی و تولید پروژه‌های نظامی میان صنعت و دانشگاه برقرار شده است که این به خودی خود، گام بسیار مهمی تلقی می‌شود.
از مهمترین اتفاقاتی که در پروژه کوثر رخ داده، می‌توان از نصب "موتور توربوجت بومی اوج" روی جنگنده کوثر نام برد؛ اوج اولین موتور جت ساخت ایران است که همتای موتور J-۸۵ به‌شمار می‌رود و متخصصان کشورمان آن‌قدر به این محصول اطمینان داشته‌اند که حالا آن را برای اولین‌بار روی یک جنگنده سوار کرده‌اند.
موتور توربوجت ملی اوج، قابلیت عملکرد پروازی تا ارتفاع ۵۰ هزار پا را دارا بوده و مجهز به سامانه‌های متعددی است که در شرایط مختلف عملیاتی و آب و هوایی از توانمندی بالایی برخوردار است و قابلیت نصب به‌روی انواع پرنده‌های با وزن برخاست حداکثر ۱۰ تن را داراست.
مدیریت واحد
یکی از نکاتی که باعث می‌شود کارهای دفاعی و نظامی با پیشرفت چشمگیر و متفاوت از دیگر کارها پیش رود مدیریت واحد و غیرمتغیر است. اقدامات نظامی اقدامات هماهنگ و باثباتی است که با استراتژی واحد پیش می‌رود و تغییرات مدیریتی نیز مانعی برای پیشرفت به وجود نمی‌آورد بلکه نیروی جدید و تازه نفسی را برای ادامه مسیر و استراتژی تعریف شده به سیستم تزریق می‌کند. این کار بر خلاف کارهایی که در مدیریت دولتی صورت می‌پذیرد از ثبات و نظم خاصی برخوردار است و تغییرات باعث نمی‌شود مدیران اتوبوسی جابه‌جا شده و نفرات بعدی استراتژی را ۱۸۰ درجه تغییر دهند.
اما در کارهای دولتی مانند ساخت فضاپیما و صنعت و خودرو سازی به دلیل تغییر استراتژی در دوره‌های دولت‌ها شاهد افول و صعود این حوزه‌ها هستیم و این می‌شود که در دوره قبل هواپیمای مسافربری تست می‌کردیم و فضاپیما می‌فرستادیم و در دولت کنونی چنین دیدگاهی وجود ندارد و این کارها به نوعی به خاطره مبدل گشته است!
فراجناحی
یکی دیگر از نقاط قوت که باعث به ثمر نشستن دستاوردهای دفاعی و نظامی این است که این حوزه خوشبختانه تاکنون اسیر کار حزبی نشده و منافع ملی بر همه منافع حزب و جناح و دسته ارجعیت داشته و هیچ‌گاه نخواسته برای خوش‌آمد حزب و گروهی دستاوردهای خود را تعطیل و یا با سرعت دو برابر رونمایی کند. از این‌رو با در نظر گرفتن منافع ملی و نیاز کشور به حفظ تمامیت ارضی ،استراتژی‌های خود را دنبال کرده و اسیر سیاسی‌کاری و کار حزبی نشده است. بر خلاف مدیریت دولتی که معمولا جناحی پیش می‌رود.
کارگروهی هماهنگ
در حوزه نظامی و دفاعی کارها با مدیریت جهادی، یعنی مدیریت منطقی و بهره‌بری بالا به صورت هماهنگ پیش رفته و افراد کمتر دچار ناهماهنگی می‌شوند. این مهم با تعریف استراتژی یکسان با ثبات از اولین روزهای انقلاب در صنایع نظامی و دفاعی ما شکل گرفته و همچنان با رعایت سلسله مراتب و هماهنگ به کار خود ادامه می‌دهد چون مطمئن است حق‌خوری و پارتی‌بازی کمتر در آن راه دارد. بر خلاف مدیریت دولتی که با سفارش و لابی و ظهور آقازاده نمود می‌یابد.
اقناع انجام کار برای رضای خدا نه رای‌آوری
در بحث صنایع دفاعی و نظامی افراد و نخبگان باور دارند که کار برای رضای خدا و حراست از مرزها و مردم صورت می‌گیرد نه پز دادن و خودنمایی و رای آوردن و مشهور شدن. برای همین است که دستاوردها در این حوزه دستاوردهای نظام است نه اشخاص و ما کسی را نمی‌بینیم که با دستاورد خود سلفی بگیرد! درست دوباره بر عکس مدیریت دولتی که تلاش می‌شود همه موفقیت‌ها مصادره شده و به نفع خود و حزب متبوع نوشته شود!
اعتماد به داشته‌ها
شاید از همه مهمتر باور به داشته‌های درون کشور است که در حوزه دفاعی و نظامی به شدت وجود دارد و رخ می‌دهد بر خلاف مدیریت دولتی که با نگاه به بیرون عجین شده است. همه اینها باعث می‌شود که ما بتوانیم هواپیما، جنگنده و موشک بسازیم و خودرو نه! و همه این الگوها می‌تواند کمک کند که منویات رهبری که روزی در این حوزه سفارش داشتند رعایت شود.
شبهه‌ای که وارد می‌کنند و پاسخ ما
با همه این تفاسیر هر جا دستاوردی به دست می‌آید دشمن برای ناامید کردن مردم و بی‌اعتمادی آنها به مسئولان تلاش دارند که نشان دهند این دستاورد تقلبی است برای این جنگنده نیز طبق انتظار چنین سناریویی نوشته شده است که فارغ از راست و دروغ بودن و دلایل مهم برای دروغ بودن این سخنان باید نوشت حتی اگر این سخنان راست باشد و جمهوری اسلامی توانسته باشد همان اف۵ را یکبار دیگر بسازد، کار کوچکی انجام نداده است، اف۵ که هنوز در امریکا و جهان می‌پرد و افتخار می‌آفریند مهندسی معکوس کردن آن با دست خالی نکته کمی نیست، هر چند که براساس ادله کارشناسان این ادعای رسانه‌های غربی پاسخ داده شده است: یکی از شبهاتی که ضدانقلاب و شبکه‌های بیگانه در ابتدا خواستند آن را به مخاطبان خود القا کنند، این بود که برای جنگنده کوثر، تصویر «جت آموزشی کوثر ۸۸» که سال گذشته به بهره‌برداری رسیده بود را نمایش دهند و بدین ترتیب ارزش کار متخصصان کشورمان را پایین بیاورند. اقدامی مضحک و تاسف‌آور که حتی نیازی به ساده‌ترین تکذیبیه هم نداشت. کاربرد جت کوثر ۸۸ که سال گذشته رونمایی شد، صرفاً آموزشی بود و سرعت آن نیز به سرعت صوت نمی‌رسید.
رویترز، فاکس نیوز، اینکوایر، هندوستان تایمز، بی‌بی‌سی، سی‌ان‌ان، پایگاه خبری جروزالم پست، پایگاه خبری انگلیسی «استار» و العربیه، مهمترین رسانه‌هایی بودند که درخصوص رونمایی از موشک کوثر، به صِرف اعلام یک خبر کوتاه بسنده نکردند و درباره این دستاورد جدید ایران، گزارش‌های فنی ارائه دادند.
نویسنده: مائده شیرپور
