علي تتماج :
آسياي مركزي و قفقاز با برخورداري از منابع انرژي و موقعيت استراتژيك مورد توجه كشورهاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي بوده و هست.
در اين حوز، رقابتي سخت ميان غرب- شامل آمريكا و اروپا و ناتو-چين روسيه و تركيه قابل مشاهده است. كشورهاي اين منطقه بويژه تاجيكستان، ازبكستان، آذربايجان و قزاقستان در هفته‌هاي اخير شاهد بيشترين تحركات ديپلماتيك كشورهاي مذكور بوده‌اند كه بعضا به حوزه نظامي نيز رسيده است.
اولا روسيه با برگزاري نشست‌هاي سه جانبه با آذربايجان و ارمنستان به نام ميانجي گري براي بحران قره باغ، اعزام نماينده نظامي به تاجيكستان، سفر مدودف به ازبكستان و قزاقستان به نوعي تلاش كرده تا موقعيت خويش در منطقه را تثبيت نمايد. مسكو تاكيد دارد اين مناطق خطوط قرمز اين كشور است و حاضر به عقب نشيني از مواضع خود نمي‌باشد.
ثانيا، آمريكا با اعزام نمايندگاني به جمهوري آذربايجان بر توسعه مناسبات از جمله در حوزه نظامي با اين كشور تاكيد و حتي برخي منابع از توافقات طرفين براي واگذاري پايگاه" قبله" به آمريكا خبر داده‌اند. اوباما رئيس جمهور آمريكا در تماس تلفني با سران آذربايجان و ارمنستان خواستار حل اختلاف‌هاي طرفين در زمينه قره باغ شده است، واشنگتن نمايندگاني را به ساير كشورهاي آسياي مركزي و قفقاز اعزام كرده است. در كنار واشنگتن ناتو نيز با سفر راسموسن دبير كل و برخي نمايندگان ويژه، به دنبال تقويت موقعيت نظامي غرب در كشورهايي مانند ازبكستان و تاجيكستان مي‌باشد. اروپايي‌ها نيز تحركات خود را براي توسعه اقتصادي با اين منطقه تقويت كرده‌اند. جنگ افغانستان و مقابله با افراطي‌گري بهانه غرب براي نفوذ در منطقه است.
ثالثا، چيني‌ها نيز كه نگاه ويژه‌اي به منابع آسياي مركزي و قفقاز و بالكان دارند در هفته‌هاي اخير فعاليت خود را در اين حوزه تقويت كرده‌اند كه سفر تائو رئيس جمهور چين به قزاقستان، اوكراين و روسيه و اعزام نمايندگاني به ساير كشورهاي منطقه، نشانه‌اي بر تقويت اين تحركات است.
رابعا، تركيه نيز به رغم چالشهاي داخلي و جهاني همچنان به توسعه بازيگري در آسياي مركزي و قفقاز مي‌پردازند كه سفر گل رئيس جمهور تركيه به ازبكستان و اصرار بر ميانجي گري ميان ارمنستان و آذربايجان از جمله اين اقدامات است.
با توجه به آنچه ذكر شد مي‌توان گفت كه رقابت نظامي، سياسي ، اقتصادي و فرهنگي ميان كشورها براي نفوذ بيشتر در آسياي مركزي و قفقاز تشديد شده است. كشورهاي اين منطقه نيز براي تامين منافع بيشتر بازي چند جانبه با اين كشورها و حتي ساير كشورها را در پيش گرفته‌اند. مجموعه اين تحولات فضايي منفي و تنش آفرين را براي اين منطقه نشان مي‌دهد در حالي كه هركدام از بازيگران اين صحنه با ادعاي حمايت از ثبات اين منطقه، طرح بيرون كردن ساير رقبا از صحنه را اجرا مي‌كند.
