روز گذشته با اعلام مرگ مرد شماره يك عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در گروه اوپک بازارهاي جهاني نفت بعد از ماه‌ها افت قيمت با رشد مواجه شد. رشدي كه گمانه‌زني‌هاي بسياري را با خود به همراه داشته و دارد.
پس از اعلام رسمی مرگ ملك عبدالله پادشاه عربستان قیمت معاملات آتی نفت با رشد ۳.۱ درصدی در نیویورک و ۲.۶ درصدی در لندن همراه شد و هم‌راستا با آن قیمت نفت غرب تگزاس برای تحویل در ماه مارچ در معاملات الکترونیکی بورس کالای نیویورک با رشد ۱.۴۵ دلاری به هر بشکه ۴۷ دلار و ۷۶ سنت رسید. از سوي ديگر قرارداد خرید نفت برنت برای تحویل در ماه مارس نیز با رشد ۱.۲۸ دلاری به هر بشکه ۴۹ دلار رسید.
اين اتفاقات در حالي در بازار نفت جهاني رخ داد كه از سال گذشته میلادی قیمت نفت کاهش ۵۰ درصدی را شاهد بوده است و طبق اظهار‌نظر تحليلگران اقتصادي و سياسي تصمیمات اوپک تاثیر بسزایی در قیمت این کالا داشته است و حال كه سلمان بن‌عبدالعزير به جاي ملك عبدالله تكيه بر تخت پادشاهي خواهد داد بايد ديد به عنوان یکی از مهره‌هاي کلیدی تصمیمات اوپک چه سياستي را براي ادامه حركت اين بازار رقم خواهد زد.
توطئه اعراب
ناگفته نماند تا پيش از اين نيز اين تحليلگران پيش‌بيني چنين اتفاقي را در بازار نفت داشتند و بر اين اعتقاد بودند كه كاهش قيمت نفت و تداوم اين روند نزولي از عواملي مانند عدم تعادل عرضه و تقاضاي اين كالا، ورود نفت جديد به بازار از سوي شركت‌هايي مانند شل و... و در نهايت توطئه كشورهايي مانند عربستان را مطرح مي‌كردند و مدعي بودند مرگ پادشاه عربستان كه آن روزها در بستر بيماري قرار داشت تنها يك شوك رواني بوده و مي‌تواند اندكي اين بازار را با نوسان قيمتي مواجه كند و تا زماني كه تعادل در ميان عرضه و تقاضا فراهم نشود افت قيمت‌ها تدريجي ادامه خواهد داشت.
در همان زمان تحليلگران سياسي بروز چنين روند نزولي را براي قيمت نفت به توطئه عربستان و تلاش سردمداران اين كشور براي سهم خود از بازار دانسته و مدعي بودند عربستان به عنوان بزرگترين توليد‌كننده نفت در خاورميانه بازي تازه‌اي را با عدم كاهش عرضه خود با ابرقدرت‌ها آغاز كرده است.
در حال حاضر با اعلام رسمي مرگ ملك عبدالله كارشناسان بين‌المللي نفت تحليل‌هاي قابل توجهي را از رويارويي بازار با مرگ مرد شماره يك عربستان عنوان مي‌كنند و مي‌گويند: مرگ پادشاه عربستان شک و شبهات را در‌خصوص افزایش قیمت نفت بیشتر کرده است اما اين مساله در کوتاه‌مدت نمی‌تواند قیمت نفت را با تغییر همراه کند اما به طور حتم چالش جدیدی را در زمینه قیمت‌گذاری نفت به وجود مي‌آورد.
تلاش براي حفظ سهم بازار
با بروز تمام اين اتفاقات نكته كليدي در اين بين نوع سياست‌هايي است كه قرار است زين‌پس توسط وليعهد به تخت نشسته دنبال شود.
كارشناسان بر اين باورند كه بايد منتظر ماند و ديد که سلمان بن عبدالعزير با توجه به کاهش بهای نفت در ماه‌هاي اخير و عرضه فراوان آن در جهان سیاست افزایش تولید نفت عربستان را تغییر خواهد داد و يا اينكه به مانند ملك عبدالله در تلاش براي حفظ سهم خود از بازار خواهد بود. از سوي ديگر برخي تحليلگران تصميم‌گيري وي براي باقي ماندن النعيمي به عنوان وزير نفت عربستان را مساله مهمي خوانده و مدعي هستند هرگونه تغيير دراين متغيرها مي‌تواند سمت و سوي بازار نفت را تغيير دهد.
با وجود اين احتمالات اما وزير نفت ايران نظر قطعي خود را در مورد بازار نفت اعلام كرده به اين معنا كه وي بيش از تمام شاخص‌هايي كه كارشناسان و تحليلگران نفتي و اقتصادي ارائه مي‌كنند، مساله تحريم‌ها بر ضد ايران را عنوان كرده و با تاكيد بر اين موضوع كه اوپک خط قرمزي براي كاهش قيمت نفت ندارد مي‌گويد: لغو تحریم‌هاي نفتی وضعیت قیمت نفت در بازار جهانی روندی مطلوب و منطقی پیدا مي‌کند چراكه با لغو تحریم‌هاي ایران، امکان تقویت قیمت نفت در بازار جهانی وجود دارد.
از سوي ديگر برخي كارشناسان داخلي هم‌راستا با نظر سكاندار نفتي كشور زنگنه؛ اين مساله را عنوان مي‌كنند كه جدا از مساله عرضه و تقاضا نقش مسائل سیاسی در سقوط قیمت نفت تاثير فراواني دارد و در صورت حل مسائل سیاسی و به نتیجه رسیدن مذاکرات قیمت نفت افزایش مي‌یابد.
این کارشناسان نفتی با اشاره به اين موضوع كه در حال حاضر کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت با حداکثر توان در حال تولید هستند مي‌گويند: در حال حاضر روسیه حدود ۱۰ میلیون بشکه و عربستان ۹.۵ تا ۱۰ میلیون بشکه تولید مي‌کنند و نتیجه آن این است که امروز به رغم این که رشد اقتصادی دنیا حدود ۳.۵ الی ۴ درصد بوده و باید تقاضا برای نفت بیشتر باشد، اما همچنان عرضه بیش از تقاضا است.
يك‌سوم بازار در دست اوپك
رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی از جمله اين افراد است كه با صحه گذاشتن بر موارد يادشده عكس‌العمل اوپك را مدنظر قرار داده و مدعي است در رويارويي با اين اتفاق؛ باید دید که وزن اوپک چقدر است، اکنون اوپک نصف غیر اوپک تولید مي‌کند و از کل مصرف جهانی معادل ۹۱ میلیون بشکه، یک‌سوم توسط اوپک و مابقی توسط غیر اوپک تولید مي‌شود ضمن اينكه اوپک نشان داده که با توجه به ظرفیت‌هاي مازادی که دارد در طول دو الی سه دهه گذشته هر گاه که خواسته به خوبی توانسته بازار نفت را مدیریت کند.
به گفته وی بازار نفت فقط از عرضه و تقاضا پیروی نمی‌کند و دخالت در این بازار بسیار زیاد است به طوريكه اوپک خود، یکی از این مداخله‌گرها است، همچنین کشورها با ذخایر استراتژیک و آژانس بین‌المللی انرژی از مداخله‌گرها به شمار مي‌روند بنابراین نفت بازاری کاملا آزاد نیست.
وی براين مدعاست كه در شرایط فعلی کشوری که مي‌تواند نقش بیشتری در برنامه‌ریزی و اجرای تصمیمات اوپک داشته باشد عربستان است اما تاكنون عربستان برای این که با اضافه عرضه و نفت شیل مبارزه کند و سهم بازار بیشتری برای اوپک به دست بیاورد طرفدار قیمت‌هاي پایین است.
حسینی با بيان اينكه عربستان تولید نفت اعضای اوپک با قیمت پایین را امکان‌پذیر مي‌داند و معتقد است تولید نفت دریای شمال و یا شیل‌ها در شرایط نفت ۴۰ دلاری به صرفه نیست ضمن اينكه عربستان همیشه به این تئوری خود پایبند نبوده است به طوريكه در دهه ۸۰ و ۹۰ با سهمیه‌بندی به منظور جلوگیری از کاهش قیمت نفت موافقت کرد و اگر چه بسیاری از کشورها تقلب مي‌کردند اما عربستان به این سهمیه‌بندی پایبند بود.
وی براين باور است كه عربستان هر‌گاه که بخواهد به این تئوری عمل مي‌کند و امروز بر‌اساس مصالح سیاسی که در منطقه دارد این تئوری را اجرا مي‌کند و در این اوضاع عربستان حتی ممکن است با سیاسیون آمریکا همراهی کند تا بیشترین امتیازها را در آخرین روزهای مذاکره بگیرد.
