صنعت بیمه از جمله صنایعی محسوب می شود که در تمام کشورها از اهمیت خاصی برخوردار بوده و باعث رشد اقتصاد ملی می شود. دلیل این امر آن است که تنها بیمه در شرایط خاص می تواند به کمک فرد آسیب دیده بشتابد و زمانی که فرد از همه جا ناامید است بیمه به جبران خسارت می پردازد. در سالروز صنعت بیمه در کشور مصاحبه ای را با مهندس قدرت اله اسدی مدیر عامل شرکت بیمه توسعه در خصوص چالش های این صنعت در کشورمان و نیز چشم انداز آتی این صنعت انجام داده ایم که در ذیل آمده است:
***
چندسالي است كه بخشي از صنعت بيمه در كشور به مايحتاج اوليه خانوار تبديل شده است؛ ارزيابي جنابعالي از جايگاه فعلي صنعت بيمه در زندگي مردم چيست؟
در حال حاضر بيمه در ايران يك كالاي لوكس تلقي مي‌شود، بنابراين در اولويت هاي سوم به بعد سبد خانوار قرار مي گيرد مگر آن كه بيمه نامه اجباري باشد. بيمه‌هاي اجباري كه هم اکنون دركشور وجود دارد با نظر دولت مبني بر نياز خانواده‌ها اجباری شده است. به عنوان مثال می توان به بيمه نامه های شخص ثالث اتومبیل اشاره کرد. در حال حاضر هر فردی كه وسيله نقليه در اختیار دارد هر زمان احتمال تصادف و یا به خطر افتادن جان اشخاص را می دهد بنابراین وسیله نقلیه خود را تحت پوشش بيمه هاي شخص ثالث قرار می دهد. به همين دليل است که دولت بيمه نامه هاي شخص ثالث را اجباري كرده که این امر باعث شد تا آمار صدور اين بيمه نامه هميشه روند افزایشی داشته باشد.
دومین بيمه نامه ای كه از سوی جامعه به بیمه نامه ای اجباري تبدیل شده، بيمه نامه تكميل درمان است. چراكه رشته درمان جزء بيمه نامه هايي است كه ارتباط مستقیمی با زندگي و سلامتي انسان ها دارد، اما سایر بيمه ها در سبد مصرفي اغلب خانواده ها وجود ندارد. براي مثال هرگاه خانه اي دچار حادثه آتش سوزي مي‌شود و حريق تمامي وسايل یک منزل را از بين مي برد، این اتفاق دلهره‌ای مقطعی بین مردم ایجاد می کند و تعداد محدودی از مردم به دنبال راهکار می روند و برخی دیگر از افراد جامعه تنها به وسیله اطلاع رساني محدود صدا و سيما، براي منزل خود يك كپسول آتش نشاني تهيه كرده كه اين حداقل امكاناتي است كه هركسي به فكر تهيه آن مي افتد. این راهکار درستی برای جلوگیری از آتش سوزی نیست بلکه صنعت بیمه با ارایه بيمه نامه هاي آتش سوزي با نرخ های فوق العاده اندک به حل مشکلات مردم پرداخته است، اما هنوز این نوع بیمه نامه ها در سبد خانوار جايي ندارند. علاوه بر اين در برخي از موارد هرگاه فرد به عنوان يك خانوار ايراني شخصا بيمه گذار باشد، در ابتدا با توجه به درآمدی که دارد ساير اولويت ها را در سبد خانوار خود قرار مي دهد و تا مادامي كه يك خانوار نيازهاي اول يا دوم خود را برطرف نكند قطعا به اولويت هاي بعدی خود نمي پردازد. دلیل آن را نیز مي توان درآمد اندک خانوار ذكر كرد. به اين ترتيب عده اندكي از جامعه بيمه را جزء اولويت هاي اصلي زندگي خود قرار داده و از آن بهره مند مي شوند و عده كثيري نيز آن را در اولويت هاي سوم به بعد قرار مي دهند. با توجه به اين شرايط در حال حاضر بيمه هاي اجباری اجتماعي و اتوميبل را نبايد در پرتفوي شركت هاي بيمه گزار محسوب کرد بلكه باید سایر بیمه نامه ها را ملاك محاسبه صورت های مالی شرکت ها قرار داد. دليل اصلی آن رشد توليد و فروش اتومبيل است چرا كه در پي افزایش تولید خودرو شاهد رشد بيمه نامه‌‌هاي اتومبيل هستیم. اين در حالي است كه هم اكنون بيش از۹۰درصد خانواده ها كه اتومبيل دارند از بيمه شخص ثالث استفاده مي كنند. بنابراين نمي‌توانيم بگوييم فرهنگ بيمه در كشورمان و بين خانواده ها وجود ندارد بلكه همه مردم با آن آشنايي دارند. اميد است مردم کشورمان با تغييراتي كه در برنامه هاي زندگي خود می‌دهند سایر بیمه نامه ها را به خصوص بیمه نامه های عمر در سبد مصرفي خود قرار دهند. بنابراين اگر یک شركت بيمه اي پرتفوي خود را از طريق بيمه شخص ثالث افزايش دهد عملكرد مثبتي نداشته است. در اين خصوص من به عنوان مدیر يك شرکت بيمه‌ای با ۱۰سال سابقه بيمه گزاري بخش خصوصي و ۳۰سال بيمه گزاري بيمه هاي اجتماعي احساس مي كنم كه پذيرايي جامعه ما از بيمه ها به دليل نبود اولويت بندی های صحیح است كه اميدواريم با وجود فرهنگ بيمه در کشور، در آينده شاهد رشد سایر بيمه نامه ها باشيم.
در برخی از موارد بهره گیری از الگوی مناسب برای کشورهای در حال توسعه راهگشای بعضی از صنایع است حال با توجه به در حال توسعه بودن کشورمان اگر بخواهيم الگويي مناسب براي صنعت بیمه ایران داشته باشيم بايد سراغ كدام كشور برويم؟
با توجه به تحريم هایی كه ایران را تهدید می کنند، بخش هاي صنعت و توليد کشورمان در فشارهای بین‌المللی قرار گرفته است، اما این فشارها موجب توقف تلاش صنعتگران کشور نشده است چه بسا که در پی آن شاهد تقویت نیروی انسانی، کارآفرینی و خودکفایی در بخشی از صنایع کشور هستیم. حال با توجه به این موضوع طي
دهه‌هاي اخير صنایع کشورمان با كشور تركيه رقابتی نزديك داشته و اگرچه ترکیه توانسته نسبت به ما پیشرفت های چشمگیری نیز در برخی موارد داشته باشد، می توانیم با الگوبرداری از صنعت بیمه این کشور، راه را برای بهبود فضاي بیمه کشور مهیا کرده و از تجربه های آنها بهره‌مند شویم تا در منطقه به ارایه خدمات بپردازیم.
تنوع بيمه نامه هاي كشور را چگونه ارزيابي مي كنيد؟ آيا كشورمان گنجايش بيشتر شدن انواع بيمه نامه ها را دارد؟
بله، فضاي خالي در صنعت بيمه كشور بسيار بالاست. در حال حاضر ضریب نفوذ بیمه كشورهاي پيشرفته و صنعتي ۱۴است، ضریب نفوذ بیمه کشورهای در حال توسعه نیز به عدد ۷رسیده است. این موضوع در حالی مطرح می شود که ضريب نفوذ صنعت بيمه در كشورمان تقريبا ۲است، به عبارت دیگر صنعت بيمه کشورمان با صنعت بیمه جهانی يك فاصله ۵/۳برابري دارد و شرکت‌ها مي توانند ۵/۳برابر وضعيت فعلي رشد داشته باشند. بنابراین باید شرکت های بیمه تمامی تلاش خود را به کار گیرند تا به اين رشد دست یابند.
با توجه به شرايط خاص كشور و بحث فشارهای یکجانبه غرب علیه ایران، براي دستيابي به اين هدف چه اقدامات فرهنگي باید انجام دهند؟
در حال حاضر ضریب نفوذ بیمه ای ۷ در دستور کار تمامی شركت هاي بيمه اي قرار دارد این اقدام تا حدی جدی است که بيمه مركزي کشور برنامه اي خاص در اين راستا تدوین کرده و در دستور كار خود قرار داده است. شركت بيمه توسعه نيز در اين زمينه برنامه و دستور كاري خود را با این هدف هماهنگ كرده و با آغاز مطالعات لازم طي ۲سال ارايه خدمات نوين را در دستور كار خود قرار داد تا گامی جدی و بزرگ برای كودكان و جوانان که آینده سازان کشور هستند را جدي تر بردارد. شرکت بیمه توسعه به این امر مهم دست یافته است که اگر از نسل فعلي و آينده ساز كشور شروع کند نسل آينده، نسلي خواهد بود كه به لحاظ مصرف از بيمه هاي عمر به صورت كامل بهره مند خواهند شد. در اين راستا شركت بيمه توسعه نيازهاي جامعه را مطالعه و شناسايي كرده و به اين نتيجه رسيده است كه با توجه به آغاز مشكلات جوانان كشورمان از ۱۷سالگي، بیمه نامه هایی را تحت عنوان «بيمه هاي پيش آهنگ جوانان» عرضه كند تا آنها بهره مند شوند. اين بيمه نامه ها قابليت پوشش بيش از ۵۰درصد از نيازهاي بيمه اي جوانان را دارند.
اين بیمه نامه با عنوان بيمه «پیش‌آهنگ زندگی» كه برای قشر جوان طراحی شده با پرداخت حق بیمه اندکی قابل خریداری است. لازم به ذكر است كه تاكنون هیچ شرکت بيمه اي این بیمه‌نامه را به بازار ارائه نكرده و تنها ارايه این بیمه‌نامه‌ها مي تواند پاسخگوي نیاز اقشار مختلف جامعه باشد. این محصول بیمه‌ای شامل ۵بیمه‌نامه جدید با نام‌های بیمه کمک‌هزینه ماهیانه دوران خدمت سربازی، کمک‌هزینه ماهیانه دوره تحصیلات دانشگاهی، کمک‌هزینه تهیه جهیزیه و ازدواج، کمک هزینه ماهیانه دوران کاریابی و کمک هزینه تأمین ابزار کار است. حداکثر زمان در نظر گرفته شده برای پرداخت این بیمه‌نامه ۱۲سال است. در واقع والدین می‌توانند با خرید اين بیمه‌نامه در زمان ۷سالگی فرزند خود، پرداخت حق بیمه ماهیانه تا ۱۸سالگی فرزندشان از مزاياي اين بيمه نامه به صورت ماهيانه برخوردار شوند. این بیمه‌نامه از انعطاف‌پذیری بسیار مناسبی برای زمان پرداخت حق بیمه و همچنین استفاده از خدمات بیمه‌ای برخوردار است، زمان در نظر گرفته شده برای بیمه دوران سربازی ۲سال، تحصیلات دانشگاهی ۴سال و دوره کاریابی حداکثر ۴سال در نظر گرفته شده و متقاضیان در صورت تمایل با حداقل پرداختي در ماه می‌توانند یکی از این بیمه‌نامه‌ها را خریداری کنند. خانواده‌ها نگرانی بسیار زیادی برای آتیه فرزندان خود دارند، این بیمه‌نامه‌ها می‌تواند تا حد زیادی نگرانی‌ها را کاهش دهد. شرکت بيمه توسعه از نظر تولید حق بیمه در سال گذشته رتبه ششم را به خود اختصاص داد. این شرکت با داشتن ۹هزار نماینده فروش در کشور در حال فعالیت است و همچنین همکاری‌های بین‌المللی خود را با کشورهای عراق، ارمنستان، کویت و ترکیه گسترش داده است. تمامی این بیمه‌نامه‌ها با توجه به نیاز افراد جامعه تهیه شده است و اقشاری نظیر سربازان، افرادی که قصد ازدواج دارند و یا افراد جویای کار می‌توانند با تهیه هریک از این بیمه‌نامه‌ها متناسب با نیاز خود از خدمات بیمه‌ای بهره‌مند شوند. اين بيمه نامه به صورتي طراحي شده كه تنها با عددهاي بسيار پايين از ۱۰تا ۲۰هزار تومان پس‌انداز افراد مي توانند به جايي برسند كه ۱۰تا ۱۵برابر را در ماه در طول ۲سال خدمت يا ۴سال تحصيل دانشگاهي دريافت كنند. همچنين بيمه نامه اي براي تامين جهيزيه دختران در نظر گرفته شده است. بيمه نامه‌اي ديگر تحت عنوان بيمه نامه ابزار كار نيز تهيه شده است كه فرد جواني كه پس از اتمام تحصيلات تكميلي قصد وارد شدن به بازار كار را دارند با سرمايه اي كه در بيمه نامه هاي ما از پيش پرداخت كرده اند كار و حرفه خود را شروع مي كنند. بيمه‌نامه ديگري كه در اين طرح داريم بيمه بيكاري است. افراد پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي ۲ تا ۳سالي كه در جستجوي كار هستند براساس بيمه نامه هاي از پيش خريداري شده حقوق دريافت مي كنند.
جناب آقای مهندس اسدی، شما به عنوان مدیرعامل یک شرکت بیمه، نظارت بيمه مركزي را چگونه ارزیابی می کنید؟ به طور مثال بسياري معتقدند كه بانك مركزي به عنوان يك نهاد مستقل قابليت نظارت دقيق بر بانك‌ها را ندارد. به نظر شما عملكرد بيمه مركزي در اين زمينه همانند بانك مركزي است؟
اتفاقاتي كه در بانك‌ها رخ مي دهد در شركت‌هاي بيمه‌اي اتفاق نمي افتد. صنعت بيمه در حال حاضر يك بيمه دولتي دارد و ساير شركت ها خصوصي محسوب مي شوند و وقتي كه رقابت در صنعت بیمه تنگاتنگ باشد، نظارت فعلي كافي است. چراکه يكي از رسالت ها و ماموريتي كه بيمه مركزي دارد نظارت بر بيمه گر و بيمه گذارهاست كه از آنها حمايت مي كند. به اعتقاد من نظارت بيمه مركزي صحيح و كافي است و نظارت بيش از اندازه برای شرکت‌های بیمه‌ای آزار دهنده خواهد بود.
