تا پیش از این گره مشکلات کشور با برجام قرار بود باز شود اما نه تنها باز نشد بلکه تبدیل به گره کور شد. توافق هسته‌ای بنا داشت تا همه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را لغو کند، ما به ازای آن هم تعطیلی فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود.فعالیت‌های هسته‌ای ایران تعطیل شد اما تحریم‌ها برداشته نشد. چرایی این موضوع را باید مسئولینی پاسخ دهند که پای قرارداد برجام را امضا کرده‌اند و برای پایبندی طرف مقابل به توافق، تضمینی دریافت نکرده‌اند. یکی از موضوعات مطرح در زمان مذاکرات هسته‌ای این بود که دولت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای تضمین لازم را از آمریکا و اروپا بگیرد. اما هیچ تضمین در برجام وجود ندارد چرا که اگر ضمانت وجود داشت، آمریکا به راحتی از توافق هسته‌ای خارج نمی‌شد و اروپا نیز به تعهدات خود عمل می‌کرد. با وجود بدعهدی آمریکا و اروپا، جمهوری اسلامی ایران همچنان بسیاری از تعهدات خود را اجرا می‌کند و تنها بخشی از آن را در ۵ مرحله بازگشت داده است.
همه روندی که در جریان مذاکرات پیش رفت و به توافق هسته‌ای رسید، با این سخن باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا و جان کری وزیر خارجه دولت اوباما فرو می‌ریزد و ماهیت و هدف اصلی از مذاکره و توافق را نمایان می‌کند.
اوباما پس از امضای توافق هسته‌ای از سوی ایران و ۵+۱ صراحتاً گفت که اگر این توافق به دست نمی‌آمد دیوار تحریم‌ها فرو می‌ریخت و پس از آن کشورهای دنیا و حتی شرکای ما، آمریکا را در ادامه تحریم‌ها همراهی نمی‌کردند.
واقعیت امر در این سخن اوباما این است که اگر ایران در آن زمان به مقاومت خود ادامه داده بود، نه تنها دیوار تحریم‌ها فرو می‌ریخت بلکه کشورهای کشورهای همسو با ایالات متحده نیز تن به خواسته آمریکا نمی‌دادند. در واقع روندی که در مذاکرات پیش از دولت تدبیر و امید جریان داشت که به تعبیر آقای صالحی رئیس سازمان انرژی هسته‌ای ایران، آقای سعید جلیلی مذاکرات را سفت گرفته بود و آرمانگرایانه پیش می‌رفت، مقاومت و ایستادگی جمهوری اسلامی مقابل زیاده خواهی و دروغ‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی و اروپا به نتیجه می‌رسید. در واقع در دوران مذاکرات هسته‌ای در دولت تدبیر و امید، آمریکایی‌ها روغن ریخته را نظر امام زاده کردند! اکنون نیز با وجود شکست در دستیابی به هدف اصلی دولت در برجام که همانا لغو تحریم‌های اقتصادی آن هم همه تحریم‌ها بود، حامیان برجام به روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا دل خوش کرده‌اند و انتظار دارند که او بدون پیش شرط به برجام باز می‌گردد و همه تحریم‌ها علیه ایران برداشته می‌شود. مصداق چنین تصوری این ضرب المثل است که می‌گوید، «بزک نمیر بهار میاد کمبزه با خیار میاد!»، اروپا و آمریکا اکنون همسو با هم بر مسائل دیگر متمرکز شده‌اند و خواهان برچیدن توانمندی موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران هستند و می‌گویند اگر قرار بر اجرای برجام است باید این موارد نیز در آن گنجانده شود و خواهان مذاکره بر سر این مسائل هستند.
رهبر معظم انقلاب در سخنان چندی پیش در باره برداشتن تحریم‌ها فرمودند؛ «نمی‌گوییم دنبال رفع تحریم نباشیم، چرا که اگر بتوان تحریم را رفع کرد، حتی یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم، اگرچه چهار سال است که تأخیر شده و از سال ۹۵ بنا بود همه تحریم‌ها یک‌باره برداشته شود. تا امروز نه تنها تحریم‌ها برداشته نشد بلکه زیادتر هم شد.»
هدف اصلی مذاکرات هسته‌ای و توافق بر سر آن با آمریکا لغو تحریم‌ها بود و هیچ هدف دیگری در آن وجود نداشت. این که گفته می‌شود آمریکا منزوی شد، شرمنده شد، حیثیت سیاسی آمریکا و اروپا پایمال شد و اجماع جهانی علیه آنها شکل گرفت، هدف برجام نبود. اکنون نیز برخی دولتمردان سعی دارند اف ای تی اف را به مسائل داخلی گره بزنند و می‌گویند اگر اف ای تی اف در ایران تصویب نشود، نمی‌توانیم واکسن کرونا وارد کنیم!این سخن در حالی گفته می‌شود که ایران هنوز تحت تحریم‌های بانکی و اقتصادی آمریکا و اروپا است و به همین خاطر نمی‌تواند برای خرید واکسن پول آن را پرداخت کند.
حتی برای پرداخت دستمزد مربیان خارجی فوتبال با مشکل روبرو بود چگونه است که با تصویب و اجرای اف ای تی اف می‌توان مبادلات بانکی انجام داد؟ دلیل آن که ایران نمی‌تواند واکسن خریداری کند،تحریم‌های آمریکا و همراهی کشورهای همسو و شرکای ایالات متحده است.
تحریم‌هایی که اکنون علیه ایران اعمال می‌شود، بر اساس توافق برجام و تأیید سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان باید لغو شود اما می‌بینیم که آمریکا یکجانبه ایران را تحریم کرده و حتی به این تحریم‌ها افزوده است. جالب است که دولتمردان برای پیوستن ایران به اف ای تی اف هیچ تضمینی نمی‌دهند. آقای ظریف وزیر خارجه ایران ۱۵ مهر ۱۳۹۷ در مجلس در دفاع از پیوستن ایران به اف ای تی اف گفته بود؛«نه من و نه رئیس جمهور تضمین نمی‌دهیم که با تصویب CFT مشکلات حل شود.»
دولتمردان هنوز درگیر برجامی هستند که دستاورد آنها است، اکنون که تکلیف این توافق روشن نشده است چرا اصرار بر پیوستن ایران به اف ای تی اف دارند؟! عجله آنها برای چیست؟ آیا بهتر نیست که تکلیف برجام روشن شود آنگاه دراندیشه ایجاد مشکلی دیگر برای ایران به واسطه اف ای تی اف باشند؟
نویسنده: محمد صفری
