رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه فعالان فرش آمریکا امسال به ایران میآیند، گفت: هماکنون درصد بالایی از فرشهای دستباف ایرانی از طریق پاکستان به آمریکا صادرات مجدد میشود.
حمید کارگر در گفتوگو با مهر با اشاره به بهبود صادرات فرش دستباف در ماههای ابتدایی سالجاری گفت: متاسفانه در چند سال اخیر و به طور خاص دو سال گذشته، روند نزولی بر صادرات فرش دستباف حاکم شده که البته کاهش صادرات، متاثر از چند عامل از جمله تحریم مستتقیم واردات فرشهای صادراتی که مبدا صدورشان ایران ثبت شده باشد، به امریکا است که از ۴ سال قبل که رئیسجمهور امریکا تحریم این کالا را امضا کرد، ورود فرش دستباف به این کشور ممنوع اعلام شد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: براساس تحریمهایی که از سوی امریکا اعمال شد، در عمل یکچهارم بازارهای صادراتی فرش دستباف ایران از دست رفت، اما در کنار این محدودیت که تاثیر مستقیم در کاهش صادرات این هنر - صنعت ایرانی داشته، عوامل غیرمستقیمی نیز در کاهش میزان صادرات فرش دستباف کشورمان به دنیا تاثیرگذار بوده است که از جمله آن، آثار تحریمهای اقتصادی بر صادرات این کالا است.
وی تصریح کرد: پیامدهای ناشی از تحریم عمومی کشور، باعث افزایش هزینه صادرات از جمله بیمه و حملونقل و نیز بروز دشواری در انجام فعل صادرات شده است، ضمن اینکه حذف مشوقها از جمله جایزه صادراتی از جمله دیگر عواملی است که افزایش قیمت تمام شده را رقم زده و به صورت غیرمستقیم در صادرات اثر گذاشته است.
به گفته کارگر، اجرای قانون هدفمندی یارانهها و پرداخت نقدی یارانه به مردم از جمله قالیبافان، باعث افزایش قیمت تمام شده فرش شد، ضمن اینکه برخی عوامل پنهان دیگر از جمله عدم تطبیق تولیدات ایران با خواست بازارهای جهانی نیز از جمله دیگر عوامل کاهش صادرات فرش دستباف ایران بوده است؛ البته بخشی از بازارهای سنتی و جدید نیز اشباع شده است که نمونه آن آلمان است که به طور سنتی، از جمله بزرگترین واردکنندگان فرش ایرانی به شمار میآید.
آمار دقیق صادرات فرش دستباف
وی با بیان اینکه بحرانهای مالی اروپا و نیز بحرانهای سیاسی کشورهای منطقه، بخشی از بازار ایران را متاثر کرده به نحوی که در پایان سال ۹۲، صادرات فرش دستباف ایران به کمترین عدد صادراتی خود در دهه اخیر رسیده و ۱۱۴ میلیون دلار ثبت شده است، اما این روند تا حدی در حال بهبود است؛ به این معنا که بخشی از عواملی که بر روی آمار صادراتی ما تاثیرگذار بوده و متاثر از مسائل سیاسی است، دچار فضای تغییر شده و بحرانهای کشورهای عربی نیز که مشتریان فرش دستباف ایرانی به شمار میروند، در حال پایان و رسیدن این کشورها به ثبات است.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه مناسبات سیاسی ایران با سایر کشورها در حال بهبود است و حذف اتفاقات ناشی از تحریم میتواند در کنار برگزاری نمایشگاههای قدرتمند در خارج کشور، به بهبود وضعیت صادراتی فرش دستباف ایران کمک کرده و تسهیلکننده فرهنگ صادراتی باشد.
به گفته کارگر، در ماههای ابتدایی سالجاری، شاهد رشد صادرات فرش دستباف هستیم به نحوی که به لحاظ وزنی، ۹۱۴ تن فرش به ارزش ۴۶.۴۶ ملیون دلار صادر شده که نسبت به سه ماهه ابتدایی سال ۹۲ معادل ۲۳.۷ درصد رشد ارزشی داشته است، البته در این ماهها، کاهش وزنی صادرات فرش نیز کمتر از قبل شده، این در حالی است که در دو سال قبل، همزمان با افت صادرات به لحاظ ارزشی، افت شدید وزنی نیز بر صادرات حاکم شده بود، اما حال به رقم خوبی رسیده است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: باید به این نکته نیز توجه کرد که لزوما کاهش وزن بد نیست بلکه میتواند به معنای صادرات فرشهای نفیس و ارزشمند باشد که قیمت آنها بالاتر است.
ری اکسپورت فرش ایرانی از پاکستان به آمریکا
کارگر با بیان اینکه براساس آمار سه ماهه، شاهد تغییری در چینش کشورهای اصلی واردکننده فرش دستباف ایرانی هستیم، گفت: با حذف کشور آمریکا در سالهای اخیر به عنوان کشور واردکننده فرش دستباف از ایران، کشورهای دیگری جایگزین آن شده اند که البته ورود برخی کشورها به واردات فرش ایرانی پیامهایی دارد که از جمله آن، پاکستان است که در رتبه دوم واردکنندگان فرش دستباف ایرانی جای گرفته است.
وی اظهار داشت: هماکنون امارات اولین کشور وارداتی فرش دستباف ایرانی است و البته قرار گرفتن پاکستان در رتبه دوم، معنایش این است که فرش دستباف ایرانی از این بازارها به بازار آمریکا صادرات می شود.
چین؛ پنجمین واردکننده بزرگ فرش ایران
کارگر با بیان اینکه کشور چین، رتبه پنجم واردات فرش ایرانی را دارد، گفت: این در حالی است که چین در سالهای اخیر، تولیدکننده فرش دستباف بوده است و البته در افکار عمومی کشور ما این طور شکل گرفته که مدام در حال کپی کردن نقشهای فرش ایرانی است و حتی شهری به نام کاشان در این کشور ثبت شده است که البته این تفکری نادرست بوده اما به یک باور عمومی تبدیل شده است. وی اظهار داشت: چین در ماههای گذشته، با ۱۹ تن واردات فرش از ایران به ارزش بیش از ۳ میلیون دلار، در رده پنجم واردکنندگان فرش ایرانی قرار گرفته که ۱۵۵ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
این مقام مسئول در وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه آفریقای جنوبی، استرالیا و فدراسیون روسیه کشورهایی هستند که در رده عمدهترین خریداران فرش مطرح شدهاند، گفت: این کشورها، بازارهای جدید به شمار میآیند.
کارگر در پاسخ به این سوال که مذاکرات تیم مذاکرهکننده ایرانی با امریکا برای فرش دستباف به نتیجهای رسیده است یا خیر، تصریح کرد: تیم مذاکرهکننده قرار نبوده است که این کار را انجام دهد و انتشار این خبر تنها توانست بر روی افکار عمومی اثرگذار باشد؛ اما امیدواریم با بهبود مناسبات تجاری و کاهش تحریمها که باعث شده هزینههای صادرات بالا رود، بتوان رشد صادرات این کالا را شاهد بود.
فعالان فرش آمریکا به ایران میآیند
وی ادامه داد: بر همین اساس، تیمی از مرکز ملی فرش ایران در حال رایزنی برای رونق صادرات فرش دستباف بوده و قرار است بخشی از روزنامهنگاران حوزه فرش، فعال در کشور امریکا و پژوهشگران فرش این کشور که در مورد ایران صاحبنطر هستند، به ایران بیایند.
کارگر گفت: بخشی از این گروه در شهریورماه به ایران میآیند و بخشی از آنها نیز در چهارمین همایش ملی تحقیقات فرش دستباف که در ماههای آینده برگزار میشود، در ایران حضور خواهند یافت که امیدواریم حضور آنها بتواند با فشاری که به افکار عمومی امریکا وارد میشود، حذف تحریم را به ثمر برساند.
وی افزود: نرخ پایه صادراتی فرش که در گمرک ثبت شده، تغییری نداشته است، اما ما به دنبال این هستیم که با نمایندگان تشکلهای صادراتی فرش به نرخی برسیم که قابل دفاع باشد، البته عدد فعلی نیز باعث نارضایتی صادرکنندگان نیست و وفاقی بر روی آن وجود دارد؛ بلکه مشکل از این جا ناشی میشود که اظهارات گمرکی در دورههایی در سالهای قبل شاهد بودیم وقتی پیمان سپاری ارزی صورت گرفت، صادرکنندگان کماظهاری و در مواقعی که قرار بود مشوق شامل جایزه صادراتی ارائه شود، صادرکنندگان بیش اظهاری میکردند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران خاطرنشان کرد: خوشبینانه این است که با توجه به آمار سه ماهه تفکیکی و نیز بهبود و مناسبات تجاری و نمایشگاههای پیشرو و نیز پذیرش هیاتهای تجاری، صادرات فرش ایران از ۳۱۴ به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار برسد.
کارگر، دستیابی به صادرات یک میلیارد دلاری را بیاساس خواند و گفت: پیشبینی صادرات فرش دستباف ایرانی باید منطبق با بازار فرش و میزان تقاضای جهانی فرش صورت گیرد، ضمن اینکه هماکنون بازار جهانی فرش بیش از یک و نیم میلیارد دلار نیست و اینکه ایران بخواهد سهم یک میلیاردی داشته باشد و این واقعی و منطبق با واقعیت نیست.
وی اظهار داشت: چنانچه پیش شرطها و الزامات رسیدن به صادرات مناسب فراهم شود، میتوان عدد صادرات را بهبود بخشیم ولی این موضوع نیازمند تبلیغات و فرهنگسازی است و باید هم در بازارهای سنتی که فرش ایرانی را از قدیم میشناختند، به علت ورود نسل جدید در آن بازارها و هم به دلیل شیوههای مدرن دکوراسیون و نیز در بازارهای جدید، تبلیغات را صورت دهیم تا فرش ایرانی در سبد خانوارها قرار گیرد.
کارگر ادامه داد: تبلیغات مهم است ولی استمرار نیاز دارد و البته هزینه بر است، ضمن اینکه در کنار موارد تبلیغاتی، مباحث مرتبط با بازاریابی و بازارسازی باید در نظر گرفته شود که برگزاری نمایشگاههای تخصصی در بازارهای هدف و اعزام و پذیرش هیات های تجاری مدنظر خواهد بود.
به اعتقاد وی، در کنار این موارد، تسهیل در فرایندهای تولید نه به این معنا که قیمت تمام شده خیلی پایین آید، بلکه به این معنا که تولیدات تطبیق یابد، باید با نیاز و سلیقه روز دنیا تطبیق داشته باشد که این امر تطبیق، نظارت و تولید متمرکز و توام با استانداردها و کیفیت بافت بالا را میطلبد.