مقامات وزارت کار میگویند با وجود جدی بودن مشکل بیکـاری فارغالتحصـیلان دانشگاهی، اما بازار کار دیپلمهها و تحصیلات پایینتر از آن خوب بوده و هماکنون عرضه نیرو در این بخش از تقاضا پایینتر است.
به گزارش مهر، سالهای زیادی است که بازار کار از رمق افتاده و کارفرمایان میلی به جذب نیروی کار جدید ندارند، آنها تلاش میکنند با کمترین تعداد نیروی کار اموراتشان را به سرانجام برسانند، از هزینه اضافه در بخش نیروی انسانی بپرهیزند و تا جایی که ممکن است به سراغ نیروهای تازه وارد بازار کار نروند.
سیاستهای زیادی در طول یکی دو دهه اخیر از سوی دولتها برای ایجاد تحرک در بازار کار اتخاذ شده است که می توان به طرح پرداخت وامهای خوداشتغالی، اجرای طرح ایجاد و حمایت از بنگاههای کوچک و زودبازده، طرح مشاغل خانگی و مواردی از این دست اشاره کرد.
دولتها می خواستند در زمانی که مسئولیت امور را در دست داشتند، ردی از خود در بازار کار ایران به جا بگذارند؛ غافل از اینکه اساسا سیاستگذاری در بازار کار برای مقابله با بیکاری و حل معضل اشتغال بهویژه برای فارغ التحصیلان دانشگاهی، قطعا نمیتواند با دستور، ابلاغیه، اختصاص منابع بانکی و یا بهصورت ضربتی شکل بگیرد.
حل بیکاری دستور بردار نیست
در واقع اشتغال ضربتی میتواند به همان سرعتی که ایجاد میشود، نابود شود که مانند آن را در زمان اجرای طرح مسکن مهر دیدیم. دولت در آن سالها اعلام کرده بود ۵۰۰ هزار شغل از طریق اجرای طرح مسکن مهر در کشور ایجاد شده است اما عمر این مشاغل بسیار کوتاه بود و با اتمام و یا نیمه کاره ماندن طرحهای ساخت مسکن، اشتغال در این حوزه نیز به آسانی نابود شد.
به عقیده کارشناسان، اشتغال حاصل یک فرآیند حساب شده، دقیق و برنامهای طولانی مدت است که میتواند در بستر سرمایهگذاری مناسب، تحقق رشد مثبت اقتصادی و همچنین رونق فضای کسب و کار ایجاد شود. قطع به یقین تصمیمات احساسی و خلقالساعه از سوی دولتها هرگز نمی تواند راهگشای حل معضل بیکاری در بازار کار ایران باشد.
نمیتوان انتظار داشت دولت بنشیند در حضور وزرا تصمیم بگیرد که تا فلان زمان باید فلان مقدار اشتغال ایجاد شود، در واقع هدفگذاری بدون مهیا بودن ابزارهای آن، نتیجهای جز شکست در بر نخواهد داشت؛ چنانچه در سالهای اخیر مشاهده شد که آمارهای میلیونی اعلام شده در اشتغالزایی با گزارشهای بیکاری مرکز آمار، تفاوت فاحشی داشته است.
کارشناسان می پرسیدند اگر چند میلیون شغل در کشور ایجاد شده چرا آثار آن در گزارشهای فصلی و سالیانه بیکاری ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران دیده نشد؟ مگر خروجی عملکرد مثبت دولت در بازار کار نباید در آمارها دیده شود؟ چگونه است که ادعا میشد ۷ میلیون فرصت شغلی در کشور ایجاد شده اما بیکاری همچنان دغدغه اول بسیاری از خانوادهها است؟
چرا طرحهای اشتغالی شکست میخورند؟
حالا شرایط تغییر کرده و دولت تدبیر و امید می گوید قصدی برای ارائه آمارهای جعلی در بازار کار ندارد و میخواهد برای حل معضل بیکاری جوانان کاری بکند؛ هرچند این وعده مهم تاکنون چندان موفقیت آمیز نبوده است اما انتظار می رود با فراهم شدن زیرساختها و ادامه روند رشد مثبت اقتصادی، بالاخره پس از سالها، بازار کار کشور شاداب شود.
هم اکنون از مسائل فعلی و جدی بازار کار ایران، بیکاری بالای فارغ التحصیلان دانشگاهی است که بهعنوان یک معضل مهم جویندگان شغل را می آزارد. تا همین یکی دو دهه پیش تصور این بود که اگر فردی بخواهد آسانتر و قوی تر وارد بازار کار شود و آینده شغلی روشنتری داشته باشد، قطعا باید مسیر دانشگاهها را طی کند و حتما چند سالی را در کلاسهای دانشگاه گذرانده باشد.
اما حالا اوضاع برعکس شده و بازار کار پاسخی به درخواستهای شغلی صدها هزار فارغ التحصیل دانشگاهی و به روایتهایی تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار فارغ التحصیل جوان دانشگاهی نمیدهد و اغلب تقاضاهای شغلی این گروهها با جواب منفی کارفرمایان مواجه میشود.
محمد اکبرنیا مدیرکل دفتر هدایت نیروی کار و کاریابیهای وزارت کار در گفت وگو با مهر در اینباره گفت: از سیاستهای وزارتخانه ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای نیروی کار و برنامهریزی در این زمینه است. دولت به دنبال این است که راهکارهایی را اتخاذ کند که نوعی تعادل در عرضه و تقاضای نیروی کار در کشور ایجاد شود.
سیاستهای جدید دولت در بازار کار
این مقام مسئول در وزارت کار اظهارداشت: عدم زمینههای ایجاد اشتغال در کشور و تشویق خانوادهها به ارتقای سطح تحصیلات تکمیلی فرزندان باعث ایجاد خیل عظیمی از بیکاران فارغالتحصیل دانشگاهی در کشور شده است.
اکبرنیا با تاکید بر اینکه با وجود اوضاع نابسامان اشتغال برای فارغ التحصیلان دانشگاهی، بازار کار دیپلمه ها و پایین تر از آن خوب است و معمولا اشتغال افراد در این سطح، مشکل خاصی ندارد. شرایط بهنحوی است که هماکنون بهویژه در شهرهای بزرگ و از سوی بنگاهها تقاضا برای جذب نیروی دیپلمه و حتی فوقدیپلم وجود دارد، اما متقاضی به اندازه کافی در بازار نیست. وی خاطرنشان کرد: اشتغالزایی برای فارغالتحصیلان دانشگاهی نیازمند سیاستگذاریهای خاص خود است و بخش مهمی از مشکلات بیکاری کارجویان جوان را میتوان با انجام سرمایهگذاریهای مناسب حل کرد. دولت این شرایط را در حال فراهم کردن است و امیدواریم توافق هستهای به نتیجه نهایی برسد که بتوان رونق و تحرک جدیدی را در اقتصاد شاهد بود.
مدیرکل دفتر هدایت نیروی کار و کاریابیهای وزارت کار تصریح کرد: از سویی دستگاهها نیز باید از سیاستهای بازار کار کشور حمایت کنند و برنامه در مسیری قرار بگیرد که مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار دادهاند.