یکی از مباحث مطرح در عرصه سیاسی و اقتصادی کشور که بعضا زمینه ساز شرطی شدن باز و تاثیرات مخرب این روند شده است، مسئله تحریم‌ها و لغو آن است. این امر در حالی مطرح است که روند رفتاری تحریم کنندگان نشان می‌دهد که آنها حاضر به لغو تحریم‌ها در هیچ شرایطی نیستند حتی اگر ایران تمام خواسته‌ها و شروط آنها را اجرا سازد. بر این اساس راهکار منطقی، بی اثر کردن تحریم‌هاست که نتیجه آن حل مشکلات اقتصادی کشور خواهد. حال این سوال مطرح است که چگونه این امر می‌تواند محقق گردد و آیا ظرفیت‌های تحقق آن وجود دارد؟
پاسخ به این پرسش را در شعار سال ۱۴۰۰ می‌توان مشاهده کرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام نوروزی ۱۴۰۰ضمن بر شمردن مسائل مهم کشور و بیان نقاط قوت و کاستی های شعار سال ۱۳۹۹ یا همان شعار جهش تولید، سال ۱۴۰۰ را سال تولید، پشتیباتنی‌ها و رفع موانع نامیدند.
با توجه به سیاست تحریمی اعمال شده علیه ایران، قطعا واردات نمی تواند مولفه‌ای برای تحقق این مهم باشد چنانکه غرب در اقدامی ضد بشری حتی مانع ورود دارو به ایران می شود.اقدامات موفق صورت گرفته در مقابله با کرونا و نیز در صنایع دفاعی کشور نشان داده که تنها راهکار، تولید بر اساس داشته‌های درونی است. هر چند که مسئله تحریم ها و تهدیدات خارجی از دلایل ضعف درحوزه تولید است اما نگاه عمیق نشان می دهد که بخش عمده ای این وضعیت برگرفته از ضعف مدیریتی در دو حوزه پشتیبانی و رفع موانع موانع است. پشتیبانی از تولید، نیازمند همکاری و هماهنگی میان دو بخش دولتی و مردم نهاد می‌توان این مهم را محقق ساخت. هر چند که بخش نقدینگی از مولفه‌های مهم در عرصه تولید است اما از آن مهمتر موانعی است که حوزه تولید کشور را با چالش مواجه ساخته است که محور آن اصلاح و بازنگری در بخش‌هایی از این سیاست‌ها تشکیل می‌دهد.
نخست آنکه بخشی از موانع برگرفته از قوانین و باید و نباید‌های عریض و طویلی است که ورود افراد و سرمایه گذاران به عرصه اقتصادی را با چالش‌های بسیار همراه و زمان بر می سازد که موجب سوخت سرمایه مالی و انسانی می شود. یکی از مهمترین راهکارهای موانع زدایی، اصلاح قوانین و سهل الوصول کردن ورود به عرصه اقتصاد بویژه در حوزه تولید است.
دوم آنکه برخی اقداماتی که در قالب خصوصی سازی صورت گرفته عملا زمین گیر کردن تولید کشور بوده است که نمود آن در هفت تپه و دشت مغان و نساجی مازندران و... می توان مشاهده کرد که با ورود دستگاه قضا اقدامات موثری برای مقابله با این وضعیت صورت گرفته که زمینه ساز بازگشت کارخانه‌های بسیاری به عرصه اقتصاد کشور شده است. تغییر در خصوصی سازی‌های سوال برانگیز اصلی مهم در رفع موانع تولید و پشتیبانی از تولید کنندگان واقعی و کارگران است.
سوم، وجود واسطه‌ها، دلالان و محتکران یکی دیگر از موانع تولید در کشور است که یا زمینه ساز هزینه‌بر شدن تولید برای تولید کننده و گرانی محصول برای مصرف کننده می شود و یا زمینه ساز تعطیلی و یا کاهش تولید شده تا راه برای واردات و بهره گیری از رانت‌های وارداتی برای کسب منافع سرشار برای آنها ایجاد گردد. مقابله با این وضعیت و نیز استفاده بهینه و مناسب از منابع کشور راهکاری مهم برای رفع موانع و پشتیبانی از تولید است. چهارم آنکه عملکرد بانک‌ها که آنها را به بنگاه داران و بعضا مخربان عرصه اقتصاد کشور مبدل کرده یکی از موانع اصلی تولید در کشور است. بانک هایی که برای منافع فردی و شرکتی، منافع ملی را نادیده گرفته و زمینه ساز تعطیلی و تضعیف شدید بخش تولید کشور شده اند که رسیدگی به این وضعیت امری ضروری است.
بر این اساس می توان گفت که پشتیبانی و رفع موانع تولید برگرفته از حرکت همزمان و متحد مردم و دولتمردان است که زمینه‌ساز تحقق تولید همه جانبه در کشور می‌شود. این تولید در کنار ایجاد اشتغال و رونق تولید که نقشی اساسی در کاهش مشکلات اقتصادی مردم دارد، مولفه‌ای مهم در زدودن توهم تاثیرگذاری تحریم‌ها در اذهان غرب دارد. مذاکرات اخیر میان ایران و گروه ۱+۴ نشان داد که طرف مقابل اراده‌ای برای لغو تحریم‌ها ندارد و لذا تنها گزینه، بی اثر کردن تحریم‌هاست که با تحقق شعار سال می‌توان به آن دست یافت.
نویسنده: قاسم غفوری
