زخم کهنه اختلافات آذربایجان و ارمنستان بر سر مسئله قره باغ این روزها سر باز کرده و اینک باکو و ایروان وارد کارزاری شده‌اند که نه تنها از آن سودی حاصل نمی‌شود بلکه زمینه ساز حضور بیگانگان و ناامنی منطقه می‌شود.
نگاهی به تاریخچه بحران قره باغ نشان می‌دهد که این اختلاف ریشه‌ای کهنه دارد و هر بار هر یک از دو طرف جنگی را آغاز می‌کنند که ویرانی به بار می‌آورد.
اما فارغ از این مشکلات بین المللی این مسئله می‌تواند جرقه بحرانی دیگر را در این منطقه روشن کند که شعله‌های آن به ایران نیز سرایت خواهد کرد. بحرانی که به دنبال خود حضور بیگانگان در این منطقه را در پی دارد.
نگاهی به شرایط جغرافیایی، سیاسی، تاریخی حکایت از آن دارد که منطقه قفقاز ( آذربایجان ، ارمنستان و گرجستان ) در گذشته‌های نه چندان دور متعلق به خاک ایران بوده و دو قرن قبل در اثر جنگ روس ها و معاهده استعماری ترکمانچای، از کشورمان جدا شد اما همچنان موجب وجود پیوندهای فرهنگی و تاریخی است که در این میان بسیاری تلاش دارند از این پیوندها برای رسیدن به منافع خود استفاده کنند.
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ارمنستان و آذربایجان به کشورهایی مستقل مبدل شدند که در سال ۱۹۹۴ ارمنستان مدعی بخش قره باغ شد و آن را اشغال کرد که این امر جنگی ۶ ساله به دنبال داشت و بعد از این جنگ نیز ظرف سالهای گذشته همواره درگیری‌های موقت و مقطعی بین دو طرف رخ می داد و دو طرف در وضعیت نه جنگ و نه صلح بسر می‌بردند، اما با تازه شدن آتش این اختلافات حالا زمینه برای موج سواری بیگانگان در منطقه مهیا شده است.
ترکش‌های درگیری به جان ایران
این درگیری ها به دنبال خود تبعات ناخوشایندی نیز برای کشور ما به دنبال داشته ، از خمپاره‌های نشسته بر جان خانه‌های مرزی که وزارت امور خارجه را ناگزیر به هشدار کرد گرفته تا برخی تحرکات پان‌ترکسیم همه و همه به خدمت گرفته شده تا پای ایران به این تنش ها کشیده و منطقه مهیا برای اقدامات دیگر شود.
اگرچه دلایل مختلفی از جمله همسایگی ایران با دو طرف درگیر موجب می شود که هر گونه موضع گیری برای ایران سخت باشد، اما مقامات کشورمان بارها موضع رسمی ایران مبنی بر میانجیگری و بی‌طرفی فعال را اعلام کرده‌اند.
چنین دلایلی موجب سفر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به منطقه مرزی قره باغ شده است. ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره به خبرنگار سیاست روز گفت: جمعی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با حضور در مرز قره‌باغ به بازدید از مناطق مرزی کشور و مباحث مرتبط با تحولات قره باغ پرداختند.
وی با اشاره به اینکه ادامه مناقشه قره باغ منجر به بروز تهدیدات امنیتی برای مرز نشینان می‌شود، در این باره افزود: این دغدغه‌ها زمینه ساز این سفر شد. این مناقشه می تواند در ابعاد مختلف مرزی برای کشورمان مشکلاتی را ایجاد کند که دلیل حضور نمایندگان نیز بررسی این مسائل است. عمویی با بیان اینکه گلوله‌های شلیک شده به خاک ایران در مناطق مرزی، تخریب منازل و خشک شدن زمین های کشاورزان در این منطقه می تواند منجر به صدماتی بیشتر به مردم کشورمان شود تصریح کرد: بنابراین تعدادی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای بررسی این مسئله راهی بخش مرزی کشورمان در این منطقه شدند تا روند تحولات و نتایج آن را بررسی کنند. نماینده مردم با اشاره به گفتگوهای انجام شده نمایندگان با مقامات محلی و مرزبانی، گفت: در این میان لازم است تا دستگاههای مختلف از جمله وزارت خارجه و وزارت کشور رصد لازم را در این باره انجام دهند. وی خاطرنشان کرد: تمامی موارد بررسی شده در جلسه آتی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جمع بندی شده و بعد از ملاحظات شورای تامین اطلاع رسانی می شود .
اقداماتی ناشیانه
اما در این میان شاهد نوعی حرکت‌های اعتراضی در شهرهایی چون تبریز و تهران هستیم که با شعارهایی چون «قره باغ مال ماست، مال ما خواهد ماند»، «زنده باد آذربایجان» و «حمایت از ارمنستان جنایت است جنایت» همراه بود. بر اساس اخبار منتشر شده این اجتماعات در پی فراخوان برای حمایت از جمهوری آذربایجان در عملیات آزادسازی قره باغ در فضای مجازی شکل گرفته است. همراه با این تحرکات برخی از جریان‌های پان‌ترکیستی نیز در تلاش هستند تا پای ایران را هم به عنوان یک طرف دعوا به این مناقشه باز کنند. آنها با انتشار تصاویر جعلی و برخی تحرکات دیگر، تلاش می کنند تا احساسات قومی بخشی از مردم ایران را برانگیزند و در راستای اهداف و مقاصد سیاسی خودشان از آنها سوء استفاده کنند.
همزمان با انتشار اخبار جعلی در مورد ارسال سلاح از ایران به ارمنستان از یک سو و از سوی دیگر با تحریف سخنان ائمه جمعه شهرهای آذری زبان در مورد حمایت از آذربایجان به دنبال آن هستند که شعله‌های این اختلاف را بالاتر کشیده و ترکش این اختلافات را به ایران وارد کنند. این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده است که در مناقشه قره‌باغ نه تنها از هیچ‌یک از طرفین جانبداری نمی‌کند بلکه از برپایی صلح، حل‌وفصل مناقشه حمایت می‌کند.
حسن بهشتی پور کارشناس مسائل سیاست خارجی و بین الملل ، ضمن یادآوری اینکه دشمنان به دنبال آن هستند که در این شرایط بر موضوعات قومی – قبیله‌ای و اعتقادی وارد شده و به این ترتیب زمینه ورود امریکا و اسرائیل را به منطقه بیش از پیش فراهم کنند به سیاست روز گفت: اینکه در شبکه های اجتماعی از کامیون های ارسال کمک‌های نظامی و غیر نظامی به ارمنستان خبر می دهند، به نوعی جوسازی و ایجاد فضا برای ناامن نشان دادن ایران است چرا که کامیون ها در مرز نوروز متوقف شده‌اند. بهشتی پور گفت: صلح در منطقه به ضرر کسانی است که به دنبال فروش سلاح های خود هستند تا بتوانند حضور خود را در منطقه توجیه کنند.
دشمنان به دنبال چه هستند؟
باید توجه داشت دشمنان کشورمان تلاش می کنند تا از هر ترفندی برای فشار به نظام استفاده کنند و با ایجاد زمینه‌های اغتشاش در کشور، از آب گل آلود ماهی بگیرند. حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در این زمینه در گفتگو با روزنامه سیاست روز گفت: علاوه بر اینکه ایران از ابتدای امر در مورد این مناقشه اعلام بی طرفی کرده است اما این بی طرفی خنثی نیست و ایران سیاست بی طرفی فعال را دنبال می کند.
وی افزود: این سیاست به این معناست که ایران در مواجهه با این شرایط خنثی نبوده و تمام توان خود را برای پایان دادن به این جنگ دنبال می کند. کارشناس مسائل بین المللی با تاکید بر اینکه ۲۶ سال آتش بس نشان داده است که دو طرف در موضعی برابر قرار دارند و توان آنها بر یکدیگر نمی چربد، اظهار داشت: تنها با سیاست بی طرفی است که می‌توان نقش میانجی گری را ایفا و به این تشنج پایان داد. وی افزود: دروغ های منتشره و نسبت‌هایی که به ایران داده می ود دروغ هایی تکراری است که به دنبال جای پا برای اسرائیل در منطقه هستند.
همچنین به نظر می رسد که این اعتراضات در داخل در حالی که مدت زمانی به انتخابات ریاست جمهوری کشورمان باقی نمانده تلاشی است تا با نارضایتی های اقتصادی ترکیب شود و ملغمه‌ای برای فشار بر نظام و بحران سازی را ایجاد و اغتشاشات جدیدی را بیافریند.
وظیفه رسانه
در این میان مردم کشورمان نیاز دارند که رسانه‌های کشور وارد میدان شده و اجازه ندهند که دشمنان توپ تبلیغاتی علیه کشورمان را با عملیات روانی شلیک کنند. رسانه ها و مسئولان باید این واقعیت را به مردم توضیح دهند که امریکا و اسرائیل با وجود فشارهای اقتصادی بر مردم کشورمان، حالا به جای در، از پنجره داخل شده و انتشار تصاویر جعلی و برخی تحرکات دیگر، احساسات قومی بخشی از مردم ایران را برانگیزند و در راستای اهداف و مقاصد سیاسی خودشان از آنها سوءاستفاده کنند.
