گروه سياسي – جان كري رئيس كميته روابط خارجي سناي آمريكا در جلسه‌ای كه برای بررسی سیاست جدید دولت باراك اوباما، رئيس‌جمهور آمريكا نسبت به ایران ترتیب داده شده بود، گفت: آمريكا به دنبال تغيير رژيم در ايران نيست.
اين گفته‌ها در حالي مطرح مي‌شود كه دولت آمريكا پيش از اين سه برنامه را اعم از تغيير رژيم، در انزوا قرار دادن و در نهايت كنترل رفتار دولت ايران در نظر داشته است، كري در عين حال مطرح كرد؛ درست همانطور كه ما پيشنهاد تغییر رژیم در ایران را كنار گذاشته‌ایم و نقشی مشروع را برای این كشور در منطقه به رسمیت می‌شناسیم، ايران نيز بايد رويكردهاي خود را تغيير دهد.
ظاهرا سياست تغيير كه اوباما از آن سخن گفته بود اين بار در صحبت‌هاي رئيس كميته روابط خارجي سنا خود را نشان داده است، اين واقعيت كه جان كري از افراد تاثيرگذار در سياست آمريكاست واقعيتي غيرقابل انكار است، هر چند كه نخواهيم صحبت‌هاي او را حرف دولت آمريكا به حساب بياوريم اما بايد اين را پذيرفت كه تغيير مورد اشاره اوباما كم كم خود را نشان مي‌دهد.
سناتور جان کری همچنين با ابراز ترديد نسبت به كارآيي اعمال تحريم عليه ايران بيان كرد: اكنون وقت آن است كه بار ديگر تاكيد كنيم كه تصميم داريم شانس مذاكره معنادار با ايران را بيازماييم و ترجیح آمريكا آن است كه از مقابله‌جویی به صورت تحریم‌هاي اقتصادی بپرهیزد. اما این نیز بسته به گزينه‌اي است كه ايران انتخاب مي‌كند.
هر چند كه عده‌اي از كارشناسان مسائل سياسي و بين‌المللي در داخل ايران بر اين باورند كه تغيير در سياست‌هاي آمريكا در قبال ايران به خوبي در رفتارهاي دولت كنوني ايالات متحده قابل مشاهده است ولي عده‌اي ديگر همچنان عقيده دارند كه شعار تغيير تنها شعاري است كه از سوي دولت ايالات متحده بيان مي‌شود.
در همين زمينه سياست روز با تعدادي از كارشناسان مسائل سياسي و بين‌المللي در مورد اينكه اين سخنان جان كري يك استراتژي يا يك تاكتيك است؟ آيا اين گفته‌ها همان تغييرات اعلام شده از سوي دولت تازه آمريكاست و نيز اينكه آيا در سياست‌هاي آمريكا در قبال ايران تغيير صورت گرفته است يا خير؟ به گفت‌وگو نشسته است.
اظهارات كري نوعي تاكتيك است
حسن بهشتي‌پور كارشناس مسائل سياسي و بين‌المللي درباره اينكه آيا گفته‌هاي جان كري سناتور آمريكايي در مورد اينكه "آمريكا به دنبال تغيير رژيم در ايران نيست" يك استراتژي محسوب مي‌شود يا يك تاكتيك، پاسخ داد: اين نوعي تاكتيك است، چرا كه استراتژي آمريكا مربوط به برنامه‌هاي بلند مدت دولت ايالات متحده است كه نياز به زمان طولاني دارد.
وي افزود: دولت ايالات متحده در زماني‌هاي مختلف تاكتيك‌هاي مختلفي را مورد استفاده قرار مي‌دهد كه در اين رابطه كار ما اين است كه بايد اين تاكتيك‌ها را خوب بشناسيم و از آن خوب استفاده كنيم.
بهشتي‌پور تاكيد كرد: در رابطه با همين سخنان مورد اشاره از سوي جان كري سناتور آمريكايي بايد ديد آنها تغيير رفتار را در چه زمينه‌اي از ما مي‌خواهند و در عين حال ما هم مي‌توانيم از آنها انتظار تغيير رويكرد و تغيير رفتار داشته باشيم.
وي با اشاره به اينكه اين اظهارات را نمي‌توان تغييرات اعلام شده از سوي دولت تازه آمريكا تلقي كرد، تصريح كرد: جان كري تنها رئيس روابط خارجي سناست و در كابينه اوباما قرار ندارد كه بتوانيم صحبت‌هاي او را صحبت‌هاي دولت تلقي كنيم.
كارشناس مسائل سياسي و بين‌المللي خاطرنشان كرد: هر چند كه بايد اعتراف كرد كه اين سناتور از جمله افراد تاثيرگذار در سياست آمريكاست اما باز هم نمي‌توان حرف او را حرف دولت ايالات متحده تلقي كرد.
وي درباره اينكه آيا در سياست‌هاي آمريكا تغيير اساسي در قبال ايران صورت گرفته است يا خير؟ توضيح داد: نمي‌توانم بگويم تغيير تغييرات قابل توجهي را شاهد هستيم، اما تغييرات ديده مي‌شود؛ در يك برهه زماني ممكن است تغييرات را قبول نداشته باشيم، در زماني ديگر ممكن است نظر ما اين باشد كه آن تغييري كه مد نظر ما بوده هنوز اتفاق نيفتاده است.
بهشتي‌پور افزود: در رابطه با پيام نوروزي اوباما به ايران چنين برداشت‌هايي صورت گرفت، عده‌اي آن را نشانه تغيير سياست‌هاي آمريكا مي‌دانستند ولي عده‌اي ديگر معتقد بودند كه اين كار را بوش هم انجام مي‌داد ولي به نظر من تا اين اندازه كه اوباما دولت جمهوري اسلامي را به رسميت شناخته اين خود نشانه تغيير سياست‌هاي آمريكاست.
وي در پايان خاطرنشان كرد: در رابطه با تغيير سياست‌هاي آمريكا عده‌اي نمي‌خواهند اين تغييرات را ببيند ولي اگر قرار باشد تغييرات را ببينيم مي‌توانيم آنها را ارزيابي كنيم و بگوييم كه مثلا در سطح مورد انتظار ما اتفاق نيفتاده است؛ اما در هر صورت نمي‌توان انكار كرد كه اين تغييرات صورت گرفته است.
مي‌تواند هم استراتژي و هم تاكتيك باشد
دكتر احمد بخشايشي استاد دانشگاه و تحليل‌گر مسائل سياسي و بين‌المللي درباره اينكه آيا اظهارات كري يك استراتژي يا يك تاكتيك است؟ گفت: مي‌توان آن را هم به عنوان يك استراتژي و هم به عنوان يك تاكتيك در نظر گرفت، اين چيزي است كه نمي‌توان در حال حاضر آنها را از هم تفكيك كرد.
وي افزود: آنها واقعا به اين نتيجه رسيده‌اند كه نمي‌توان انقلاب ايران را از بين برد و كري در راستاي سياست‌هاي اوباماست كه چنين اظهاراتي را بيان كرده است.
بخشايشي تاكيد كرد: در اين رابطه سياست تغيير مورد نظر اوباما حتي به اسرائيل فشار آورد كه كمتر از حمله نظامي به ايران حرف بزند و اين اظهارات سناتور كري در حالي بيان شده كه آنها قبلا سه برنامه اعم از تغيير رژيم، به انزوا كشيدن و كنترل رفتار ايران را مدنظر داشتند.
وي در پاسخ به اينكه آيا اين اظهارات كري را مي‌توان به عنوان تغييرات اعلام شده از سوي دولت تازه آمريكا تلقي كرد؟ تصريح كرد: هر حرفي كه از جانب آنها مطرح مي‌شود مي‌تواند در راستاي همين تغيير سياست‌ها باشد اما بعضي آن را انكار مي‌كنند، عده‌اي هم عقيده دارند كه اين تنها شعاري است كه از طرف آنها بيان مي‌شود اما به نظر من شعار هم مي‌تواند تبديل به يك رفتار شود.
تحليل‌گر مسائل سياسي درباره اينكه آيا تغييري در سياست‌هاي آمريكا در قبال ايران اتفاق افتاده است يا خير؟ خاطرنشان كرد: اين دوران را مي‌توان دوران گذار ناميد، چرا كه هم آمريكا و هم ايران مي‌خواهند از اين فرصت استفاده كنند؛ ايران نمي‌خواهد فرصت اوباما را از دست بدهد و اوباما هم قصد دارد حتما مذاكرات ايران را پيگيري كند؛ اين دوران را بايد دوران گذار ناميد.
اظهارات كري
سياست مورد نظر دولت آمريكاست
دكتر علي خرم استاد دانشگاه و تحليل‌گر ارشد مسائل سياسي و بين‌المللي درباره اينكه آيا اظهارات جان كري را بايد يك استراتژي تلقي كرد يا يك تاكتيك؟ گفت: نمي‌توان در حال حاضر در اين باره قضاوتي كرد، ممكن است هم استراتژي باشد و هم مي‌توان آن را تاكتيك ناميد.
وي افزود: نومحافظه‌كاران هر تلاشي كردند تا موضوع انقلاب مخملي يا انقلاب از درون را راه بيندازند، در نهايت به اين نتيجه رسيدند كه در مورد ايران ابزارها و عوامل لازم براي چنين اتفاقي وجود ندارد، اين كار در جوامعي موفق بوده كه مردم از سطح سواد و دانش خيلي بالايي برخوردار نبوده‌اند يا هويت فرهنگي لازم و سابقه تاريخي زيادي نداشته‌اند.
خرم تصريح كرد: به صورت تئوريك در مورد ايران صادق نبوده و نخواهد بود، ايالات متحده اين را با اين نتيجه آزمايش كرد و حتي نومحافظه‌كاران در پايان دوره خود رسما اعلام كردند كه اين طرح، طرحي شكست خورده است كه اگر بنا را بر اين بگذاريم مي‌توانيم بگوييم اين يك استراتژي است.
وي با اشاره به اينكه در عين حال دموكرات‌ها با جمهوري‌خواهان تفاوت دارند و از روش‌هاي ديگري استفاده مي‌كنند، تاكيد كرد: دموكرات‌ها از روش‌هاي ديگري نظير تحريم و اعمال فشار استفاده مي‌كنند، درست به همين خاطر بود كه جيمي كارتر كه يك رئيس‌جمهور دموكرات بود در مورد انقلاب ايران از روش‌هاي سخت استفاده نكرد؛ و حتي از شعارهاي امام خميني حمايت كرد.
اين استاد دانشگاه افزود: كارتر قبول كرد كه مي‌تواند با روش‌هاي مسالمت آميز كار خود را پيش ببرد اين در حالي است كه اگر در آن زمان يك رئيس‌جمهور جمهوريخواه در راس آمريكا قرار داشت روش‌هاي سخت افزاري را مورد استفاده قرار مي‌داد، در اين صورت هم مي‌توان گفت كه اين استراتژي است كه در طولاني مدت مورد آزمايش قرار گرفته است.
وي توضيح داد: در مورد آمريكا سال‌ها طول مي‌كشد كه نيات آنها را شناسايي كرد، اين را به عنوان آزمايش بايد در نظر گرفت نه به عنوان يك سياست قطعي؛ كه در اين مورد مي‌توان آن را تاكتيك ناميد.
خرم در مورد اينكه آيا اين گفته را مي‌توان به عنوان تغييرات اعلام شده از سوي دولت تازه آمريكا تلقي كرد؟ تصريح كرد: جان كري جايگاه مهمي در سياست آمريكا دارد و دليلي ندارد كه بخواهد تظاهر به دروغ كند و در اين صورت مي‌توان گفت سياست مورد نظر دموكرات‌ها و كنگره را او بيان كرده است.
وي در پايان درباره اينكه آيا تغيير در سياست‌هاي آمريكا در قبال ايران صورت گرفته است يا خير؟ خاطرنشان كرد: فاصله حرف تا عمل هميشه متفاوت است، حتي اگر اوباما از ته قلب بخواهد تغييرات اساسي ايجاد كند، زماني كه به ميدان عمل مي‌آيد توسط سياست‌گذاران ميانه و متوسط سياست‌هاي او تعديل مي‌شود.
