دولت وحدت ملي چه مولفههايي دارد؟ آيا در حال حاضر کشور ما نيازمند دولت وحدت ملي است؟ اگر چنين است دليل آن چيست؟ شرايط کشور، به چه شکلي است که برخي در داخل سخن از وحدت ملي سر ميدهند؟ آيا وحدت ملي در کشور گسسته است؟
پرسشهاي بسياري درباره اين پيشنهاد و طرح ميتوان مطرح کرد که البته نيازمند پاسخگويي کارشناسي راهبردي در اين زمينه است.
اين گزارش به خاطر طرح موضوع وحدت ملي و شکلگيري دولت وحدت ملي توسط آيتالله هاشمي رفسنجاني که چندي است از سوي وي مطرح ميشود به آن ميپردازد.
رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام روز دوشنبه در ديدار با نمايندگان ادوار مجلس درباره منتقدين اين پيشنهاد برخي برداشتهاي منفي از وحدت ملي را ناشي از سوءبرداشت و يا اغراض سياسي و جناحي دانسته و گفته بود: استفاده از همه ظرفيتهاي نظام و دلسوزان کشور به منظور ايجاد وحدت و همدلي همواره مورد تأکيد و اهتمام امام راحل (ره) و رهبري معظم انقلاب بوده است.
البته شايد بتوان پذيرفت در برخي اظهار نظرات درباره طرح وحدت ملي كمي اغراض سياسي هم چاشني انتقادات شده باشد که البته بهتر است اين انتقادات همراه با بررسي کارشناسي و نقد علمي باشد تا شائبه تخريب و غرض سياسي هم پيدا نکند.
شايد در برخي از کشورها اين طرح اجرا هم شده باشد، اما شرايط سياسي، اقتصادي و مهمتر از همه ايدئولوژي مذهبي حاکم بر ايران که با مردمسالاري ديني نمود پيدا کرده است، چقدر اهميت و الزام اين طرح را ميطلبد؟
آيا با توجه به اينکه در کشور به واسطه وجود ولي فقيه که با توجه به اختيارات و شرايطي که علاوه بر شرع، قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران بر عهده اين جايگاه و شخصيت گذاشته است، گسستي در وحدت ملي ايجاد ميشود؟
محور اصلي وحدت ملي ولي فقيه زمان و مردم جامعه اسلامي هستند و با وجود اين دو رکن اساسي در کشور آيا خللي در وحدت ملي ايجاد ميشود كه بخواهيم دولت وحدت ملي را به خاطر برخي مسائل تشکيل دهيم؟
شرايطي که در برخي کشورها براي تشکيل دولت وحدت ملي ايجاد شده است بسيار با شرايط کشور ما تفاوت دارد؛ هم تفاوت شکلي هم تفاوت ماهوي.
آيا کشورمان در حال نزاعهاي خياباني است؟ آيا مسئولين در کشمکشهاي بغرنج درگير هستند؟ هيچ يک از اين موارد اکنون در کشورمان وجود ندارد و انشاالله بروز هم نخواهد نيافت.
کشوري نيازمند دولت وحدت ملي است که درگير جنگ داخلي شده باشد؛ تهديدات نظامي از سوي يک کشور بيگانه شرايط را بحراني کرده باشد و باعث شده باشد که مردم به وحشت بيفتند در حالي که مردم کشور ما علاوه بر اينکه يک دوران جنگ طولاني را سپري کرده و پيروزمندانه از آن بيرون آمدهاند؛ تهديداتي هم که عليه کشور ميشود با بيمحليهاي مردمي همراه است چرا که مردم نسبت به مسئولين خود به ويژه نيروهاي مسلح اطمينان و اعتماد کامل دارند. چون نيروهاي مسلح را از خود ميدانند.
يکي ديگر از مسائلي که باعث طرح موضوع وحدت ملي ميشود تلقي عدم مشروعيت در انتخابات است. پس از پيروزي انقلاب اسلامي تا کنون بيش از ۳۰ انتخابات مجلس، رياست جمهوري خبرگان رهبري و شوراها در کشور برگزار شده است که هر کدام از آنها با ويژگيهاي خاص و در شرايط خاص برگزار شده و همه آنها از ضريب اطمينان بالا و با مشارکت حداکثري مردم بوده است. اين مولفه خود نشان از وحدت ملي در داخل کشور دارد.
مقام معظم رهبري در تعريفي که از واژه وحدت ارائه نمودند چنين بيان داشتهاند که «منظور ما از وحدت چيست؟ يعني همه مردم يک جور فکر کنند؟ نه. يعني همه مردم يک جور سليقه سياسي داشته باشند؟ نه. يعني همه مردم يک چيز را، يک شخص را، يک شخصيت را، يک جناح را يا يک گروه را بخواهند؟ نه. معناي وحدت اينها نيست. وحدت مردم يعني نبودن تفرقه، نفاق، درگيري و کشمکش، حتي دو جماعتي که از لحاظ اعتقاد ديني هم مثل هم نيستند، ميتوانند کنار هم باشند، ميتوانند دعوا نکنند.»
رهبر معظم انقلاب در ديدار با تني چند از شخصيتها و سران احزاب و جناحهاي سياسي کشور، با تأکيد بر ضرورت وفاداري به شعارها و مواضع اصولي انقلاب و با تبيين ديدگاههاي دشمنان داخلي و خارجي، و لزوم شفافگري صريح در مقابل آنان، در جهت عينيت بخشيدن به وحدت ملّي فرمود: «شما بايد در جايگاه حقيقي خود محکم بايستيد و با در دست گرفتن ابتکار عمل، با دوستان ديگري که در اصول انقلاب و نظام با هم توافق نظر داريد، گردهم آييد و با تکرار اصول مشترک و تأکيد بر خط امام، عدم جدايي دين از سياست و ديگر اصول انقلاب، ضد انقلاب را منزوي و مرزهاي خود را با آنها کاملاً مشخص کنيد و وحدت ملّي را عينيت بخشيد، بنده نيز از شما حمايت خواهم کرد.» سخنراني در ديدار با تني چند از سران جبهه دوم خرداد ۲/۲/۷۹
اما آيتالله هاشمي رفسنجاني در ديدار جمعي از نمايندگان ادوار مجلس شوراي اسلامي، برهه کنوني انقلاب و نظام اسلامي را حساسترين دوره و مهمترين امتحان براي مردم و مسئولان خواند و تصريح کرد: همه بايد با درايت و هوشياري و با در نظر گرفتن مصالح مردم و نظام، تصميماتي عقلاني و مدبرانه بگيرند تا در اين آزمايش الهي مغموم و سرافکنده نشويم.
سخن آقاي هاشمي رفسنجاني را ميپذيريم از اين جهت که جمهوري اسلامي ايران با پيروزي انقلاب در شرايط حساس قرار گرفت و اين شرايط حساس باعث شد تا ديگر کشورها به ويژه کشورهايي که از همان آغاز با انقلاب اسلامي دشمني داشتند چالش جدي در ارکان سياسي آنها ايجاد شود که تاکنون اين چالش ادامه داشته و اکنون به بحراني براي آنها تبديل شده است.
شرايط حساس جمهوري اسلامي ايران از ويژگيهاي انقلاب اسلامي است. نبايد آن را به عنوان يک نقطه ضعف تلقي کرد. البته اگر از ديد ديگري به آن نگاه کنيم.
عضو مجلس خبرگان رهبري در بخش ديگر سخنانش روش و سيره پيامبر گرامي اسلام (ص) و ائمه معصوم (عليهمالسلام) به خصوص حضرت علي (ع) را نصبالعين امام راحل و مبارزان انقلاب اسلامي خواند و گفت: حضرت امام (ره) همواره بر حضور مردم تکيه داشته و تأکيد هميشگي ايشان توجه به خواست مردم و لزوم همراهي و همدلي آنان با مسئولان نظام اسلامي بوده است.
اکنون نيز همين سيره و روش در حال پيگري است. نقش مردم در جريان انقلاب همواره جاري بوده است و اين مردمسالاري ديني با مشارکت مردمي در انتخابات نمايان ميگردد و هنگامي که رهبري انقلاب به استاني سفر ميکنند حضور پرشور مردم براي استقبال از ايشان يکي ديگر از نشانههاي حضور مردم در صحنه و حمايت از آرمانهاي انقلاب است.
همه ميدانند که پيروزي انقلاب مرهون حضور وسيع مردم و تداوم آن با آراي اکثريت قاطع، پيروزي در جنگ و سازندگي، در سايه حمايت بيدريغ مردم به دست آمده است.
اين جمله را نيز آقاي هاشمي رفسنجاني بيان کرده است که کاملا درست و بجاست. همين جمله خود پاسخي است به طرح وحدت ملي. اين حضور وسيع همانگونه که گفته شد اکنون بيش از پيش وجود دارد و خدشهاي بر آن وارد نشده است.
پيشنهاد آقاي هاشمي رفسنجاني براي تشکيل دولت وحدت ملي با نقدهايي از سوي برخي شخصيتها همراه بوده است که بازخواني آنها خالي از لطف نيست.
دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام درباره سخنان آيتالله هاشمي رفسنجاني مبني بر لزوم تشکيل دولت وحدت ملي گفته بود: هرکس ديدگاه و نظرات خودش را مطرح ميکند و آنچه مهم است اين است که در شرايط فعلي کشور، همه دست به دست هم دهيم و کمک کنيم کشور را از شرايطي که دشمنان درست کردهاند با سربلندي عبور دهيم.
رضايي همچنين در پاسخ به پرسش خبرنگار ديگري درباره احتمال کانديداتورياش براي انتخابات آتي رياست جمهوري گفت که براي حضور در انتخابات هنوز تصميم نگرفته است.
دبير کل جبهه پيروان خط امام و رهبري نيز در اين باره گفته است: دقيقا نميدانم که هاشمي رفسنجاني چه گفته اما مسئله وحدت زماني مطرح ميشود که وحدتي وجود نداشته باشد و در حال حاضر حول محور مقام معظم رهبري وحدت در کشور وجود دارد اما مطمئناً سليقههاي مختلفي در ميدان حضور دارند.
وي ادامه داد: اگر در حال حاضر از وحدت ملي صحبت کنيم در دنيا اينگونه انعکاس پيدا ميکند که ما وحدت نداريم؛ و اين مسئله در حالي است که در کشور وحدت وجود دارد و مردم در تمامي ميدانهايي که بايد حضور داشته باشند به دعوت نظام پاسخ ميدهند و حضور آگاهانه و فعالي را در صحنه خواهند داشت.
عسگر اولادي تاکيد کرد: اگر منظور از وحدت ملي اين است که فتنه و انحراف هم حضور داشته باشند ميتوان گفت که آنان اصلاً وحدت ملي را قبول ندارند.
اما علي عسگري مشاور پارلماني مجمع تشخيص مصلحت نظام دولت وحدت ملي که توسط آقاي هاشمي رفسنجاني مطرح شده است را اينگونه تعريف کرد: دولت وحدت ملي همان دولت آقاي هاشمي رفسنجاني است که در آن هم خاتمي و هم ولايتي حضور دارند.