دوشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۰ - ۱۹:۲۹
کد مطلب : 70926

حقوق بشر از نگاه امیر مومنان (ع)

«حق مالکیت فردی» از حقوقی است که اسلام تاکید خاصی بر آن دارد، حقی که تمام شئون مالکیت از جمله امور خانوادگی را...

 قسمت چهارم
«حق مالکیت فردی» از حقوقی است که اسلام تاکید خاصی بر آن دارد، حقی که تمام شئون مالکیت از جمله امور خانوادگی را در بر می گیرد، ماده ۱۷ و ۱۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر به این مهم می پردازد، به گونه ای که در ماده ۱۷ می خوانیم: «هر شخص منفردأ یا بطور اجتماع حق مالکیت دارد و احدی را نمی توان خود سرانه از حق مالکیت محروم نمود». همچنین ماده ۱۲ به شکل وسیع تری به این حق پرداخته است: «احدی در زندگی خصوصی، امور خانوادگی، اقامتگاه یا مکاتبات خود، نباید مورد مداخله های خود سرانه واقع شود و شرافت و اسم و رسمش نباید مورد حمله قرار گیرد. هر کس حق دارد که در مقابل اینگونه مداخلات و حملات مورد حمایت قانون قرار گیرد».
ديدگاه امام علی (ع) در موضوع مالکيت فردي، او را به حمايت و التزام به اين حقوق برمي انگيزد؛ ليکن حق مالکيت داراي حدود و قيودي است که مورد توجه اميرمؤمنان(ع) قرار دارد. اين حدود آن گاه عارض مي گردد که وضعيت اقتصادي عموم مردم دچار خطر شده، يا جامعه در معرض ناسازگاريها و واکنش هاي فقر و غنا يا سيري و گرسنگي قرار گيرد. در اين صورت حق مالکيت فردي در مقابل حق مالکیت جمعی کاهش مي يابد. چنانکه مي فرمايد: «إن الله سبحانه فرض في اموال الاغنياء اقوات الفقراء، فما جاع فقيرٌ إلا بما منع به غنيٌ و الله تعالي جده سائلهم عن ذلک (حکمت ۳۲۰) (خداي پاک روزي درويشان را در ثروت ثروتمندان مقرر فرموده است، پس فقيري گرسنه نماند جز آنکه ثروتمندي حق او را خورده است، و خداوند به خاطر اين کار توانگران را بازخواست خواهد کرد).
اين گونه است که امام(ع) وضع دگرگوني که چهره بخشي از جامعه دوران او را سياه کرده بود، ناپسند شمرده و مي فرمايد: «إضرب بطرفک حيث شئت من الناس، فهل تبصر إلا فقيراً يکابد فقراً، أو غنياً بدل نعمة الله کفرا». (خطبه ۱۲۹) (نگاه خود را روانه ساز. آيا جز تهيدستي که از فقر رنج مي کشد و توانگري که نعمت خدا را کفران مي کند، چيز ديگري مي بيني).
يا در فرازي ديگر مي فرمايد: «أترجو ان يعطيک الله اجر المتواضعين و انت عنده من المتکبرين؟ و تطمع- و انت متمرغ في النعيم تمنعه الضعيف و الارملة(نامه ۲۱) (آيا اميدمندي که خدا پاداش فروتنانت بخشد، در حاليکه در پيشگاهش از گردن کشاني؟ و در نعمت ها غوطه وري ولي ناتوانان و مستمندان را از در مي راني.)
نکته ديگري که شايان ذکر است، اين که حق مالکيت فردي، مانند ديگر حقوق، همه گروههاي جامعه را در بردارد، و مسلمان و غيرمسلمان از آن بهره منداند. چنانکه امیرالمومنین در نامه ای می فرمایند: «و لا تمسن مال احدٍ من الناس مصل و لا معاهد». (نامه ۵۱) (و دست به سوي دارايي هيچ کس، چه مسلمان و چه غيرمسلماني که در سايه حکومت اسلامي مي زيد، دراز نکنيد).
آري، پشتيباني از اين حق بر همگان فرض و واجب است. زماني که خبر حمله سپاه معاويه به شهر انبار و دست درازيهاي سپاهيان او به مستغلات و دارايي هاي مردم، از مسلمان و معاهد، به امام علی (ع) رسيد، سخني فرمود، که آن را در دليل وجوب رعایت حق مالکیت فردی به حساب می آوریم: «و لقد بلغني ان الرجل منهم کان يدخل علي المرأة المسلمه و الاخري المعاهدة فينتزع حجلها و قلبها و قلائدها و رعاثها، ما تمتنع منه إلا بالاسترجاع و الاسترحام ثم انصرفوا وافرين، ما نال رجلاً منهم کلم و لا اريق له دم (خطبه ۲۷) (به من خبر رسيده که مردي از آنان سراغ زني مسلمان و زن غيرمسلماني که در سايه حکومت اسلامي مي زيد، مي رفته و خلخال و دستبند و گردن بندها و گوشواره هاي او را مي کنده و آن زن نمي توانسته او را از خود بازدارد و تنها زاري مي کرده و از او رحم مي خواسته است سپس بدون اينکه مردي از آنان زخمي بخورد و خوني از آنها ريخته شود، با دستان پر، بازگشتند). 

مهدي اختري

https://siasatrooz.ir/vdcd9n05.yt0zx6a22y.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی