چند صباحي است كه اخبار ضد و نقيض زيادي در مورد فروش سهام مخابرات و مشكلاتي كه پيشروي سهام اين شركت از زمان واگذاري آن تاكنون وجود دارد، منتشر ميشود كه هر يك به نوبه خود پالسهاي منفي را براي سهام اين شركت بورسي مخابره كرده است. اخبار منفي كه وقتي ريشهيابي ميشوند نشان از مشكلاتي دارند كه برخي از آنها توسط متوليان حوزه ارتباطات ايجاد شده و اين درحالي است كه با اين وجود همچنان از آينده اين شركت و معضلاتي كه سرراه آن وجود دارد ابراز نگراني ميكنند. داستان امروز مخابرات از آنجايي شروع شد كه وزير ارتباطات در مصاحبه با برخي رسانهها از مشكلات اين شركت پس از واگذاري لب به سخن گشود و وضعيت كنوني آن را زاييده مشكلات واگذاري و مديريتهاي پيشروي آن عنوان كرد. هرچند وزير ارتباطات مشكلات ناشي از واگذاري مخابرات در طول ۶ سال واگذاري را به شكل تمام و كمال عنوان كرد و از نبود شرايط مطلوب براي آن سخن گفت اما در اين ميان فراموش كرد تا از ميزان درآمدزايي دولت در طول سالهاي پس از واگذاري مخابرات حرفي بزند. وزير ارتباطات در حالي از معضلات پيشروي اين شركت و عدم سرمايهگذاري و توسعه در اين حوزه سخن گفت كه گويي پس از واگذاري شركت مخابرات تمام سودهاي ناشي از اين شركت در قلك مخابرات و متوليان بخش خصوصي آن بلوكه شده و سكهاي از آن به جيب دولت نرسيده است.
در چند ماه گذشته انتقادات بسياري در مورد بدون مطالعه بودن واگذاري خصوصيسازي مخابرات، دستخوش تغييرات شدن برنامههاي توسعه آن پس از واگذاري و همچنين ميزان سرمايهگذاريهايي كه دراين شركت تا پيش از واگذاري انجام مطرح شده است اما متوليان كنوني اين شركت با مطرح كردن اين موضوع كه در بحث واگذاري مخابرات و زيرمجموعههاي آن كه به بخش خصوصي واگذار شد اتفاقي كه افتاد اين بوده كه متوليان وقت نسبت به ارائه ليست مجموعههاي قابل واگذاري اقدام كردند و متوليان كنوني هم به عنوان خريدار اقدام به خريد اين سهم كردهاند كه در واقع در آن زمان تنها خريدار بودند و برخلاف پيشبيني وزير ارتباطات وقت كه گمان ميبرد خارجيها براي خريدن سهام اين شركت در صف خواهند ايستاد، چنين اتفاقي رخ نداد.
رشد ۶ درصدي پرداختي به دولت
هر چند ميزان سرمايهگذاريهاي صورت گرفته در اين شركت همواره به عنوان يكي از نكات كليدي اختلافلات مطرح ميشود و متوليان دولتي كشور مدعي هستند كه مشكلات كنوني اين حوزه از انجام نگرفتن سرمايهگذاري در آن پس از واگذاري است اما آمار و اطلاعات موجود در مورد ميزان سرمايهگذاريهاي صورت گرفته اين مساله را نشان ميدهد كه دولت بعد از خصوصيسازي مخابرات و در بازه زماني ۸۷ تا ۹۳ يعني چيزي حدود ۶ سال چيزي حدود ۱۵ هزار و هشتصد ميليارد تومان از مخابرات پول دريافت كرده كه مقايسه اين رقم با درآمد دولت قبل از واگذاري مخابرات قابل توجه است.
طبق مستندات در طول اين سالها شركت مخابرات؛ ۴ هزار و ۳۰۰ ميليارد تومان به دولت پرداخت كرده و اين رقم به آن معناست كه شركت مخابرات در اين ۶ سال ۶۶۵ درصد رشد پرداختي به دولت داشته كه ميتوانست بخشي از آن توسط دولت در زمينه زيرساخت و... سرمايهگذاري شود.
هرچند عدهاي با اعلام اين موضع كه به واسطه واگذاري صورت گرفته دولت نميتواند نسبت به سرمايهگذاري اقدام كند و اين وظيفه بخش خصوصي است؛ ادعاي مطرح شده را رد ميكنند اما نكته مهم در اين ميان آن است كه در حال حاضر حوزه زيرساخت در حيطه اختيار دولت است و امكاناتي مانند ايجاد ديتا در روستاها و بهبود روند اينترنت به حوزه زيرساخت مربوط ميشود كه خود اين موضوع محل اصلي مناقشات در طول اين ماهها بوده است.
۱۰ هزار ميليارد تومان سرمايهگذاري پس از واگذاري
برخي كارشناسان و منتقدان مخابراتي در تاييد اين مساله كه متوليان همواره درصددند تا توپ مشكلات موجود را به زمين مخابرات بياندازند، درخصوص ميزان سرمايهگذاري صورت گرفته در مخابرات پس از واگذاري ميگويند: در طول ۶ سال گذشته يعني از سال ۸۸ تا ۹۳؛ ۶ هزار ميليارد تومان در همراهاول و ۴ هزار ميليارد تومان در بخش تلفن ثابت سرمايهگذاري شده است كه در مجموع رقمي حدود ۱۰ هزار ميليارد تومان ميشود و در اين ميان نكته اصلي آن است كه دولت با ارز ۶۰۰ توماني سرمايهگذاري ميکرد و مخابرات خصوصي شده با ارز ۳۰۰۰ توماني.
اين كارشناسان با استناد به آمار اقدامات صورت گرفته از سوي مخابرات و با تكيه بر اقدامات و فعاليتهاي توسعهاي انجام گرفته در حوزه مخابرات پس از خصوصيسازي آن مدعي هستند كه مخابرات سالانه به طور متوسط يک ميليون تلفن ثابت به مشتريان واگذار ميكند و اين ميزان تنها براي افرادي است كه تلفن ندارند. همچنين مخابرات در مورد ارائه سرويس تلفن به ساير متقاضيان مانند كساني كه در پروژههاي مسكن مهر ساكن شدهاند هم اقدامات قابل قبول داشته به اين معنا كه در اين زمينه ابتدا بايد فرآيند ديگري مانند ارائه كارت، ايجاد كافو و... صورت بگيرد تا بتوان به متقاضي مسكن مهر در حاشيه شهر تلفن ارائه كرد كه خود اين موضوع علاوه بر سرمايهگذاري هزينهبر است.
به گفته اين افراد قبل از واگذاري مخابرات خدمات ADSL در اين شركت وجود نداشت اما در حال حاضر بالغ بر ۵/۳ ميليون مشترک ADSL در مخابرات وجود دارد و اين خدمات در حالي ارائه ميشود كه اگر سرمايهگذاري انجام نميشد، انجام آن مقدور نبود. طبق آمار موجود به منظور اخذ ليسانس همراهاول فقط ۳۰۰ ميليارد تومان، و براي نصب BTS براي تبديل سيستمهاي كنوني به سيستم ۳G؛ ۲ هزار و ۸۰۰ ميليارد تومان هزينه شده كه هر کدام از اين BTSها ميليونها تومان هزينه در بر داشته است.
در مقابل اين انتقادات متوليان دولتي، هستند مصرفكنندگاني كه به شكلي ديگر و به واسطه امكاناتي كه از اين شركت ميگيرند عملكرد آن را زير سوال ميبرند كه در صدر همه آنها مساله آنتندهي قرار دارد كه بررسي اين موضوع نيز از سوي كارشناسان نكاتي قابل تاملي را در بر دارد.
مهدي عسگري كارشناس مخابرات درخصوص وضعيت آنتندهي نامناسب و اختلالاتي ناشي از آن كه نارضايتي برخي مصرفكنندگان را به همراه داشته است به سياست روز گفت: براي ارائه آنتندهي مناسب بايد نسبت به ايجاد سايت اقدام شود، با اين وجود به عنوان مثال براي ايجاد يك سايت در شهر تهران با توجه به كار كارشناسي محلي مانند پارك ملت را انتخاب ميشود اما ساكنان آن جا جمع ميشوند و ميگويند اين امواج سرطانزاست و بايد اين سايت برداشته شود و اين در حالي كه براي ايجاد اين سايت به شهرداري هزينه پرداخت شده است.
وي افزود: تا زماني كه عوامل اجتماعي و مسئولين اجتماعي حتي همشهريان در احداث يک BTS با دستاندركاران همکاري نکنند چه انتظاري از ارائه خدمات مطلوب ميتوان داشت.
عسگري با اشاره به اعلام نظر وزارت بهداشت و درمان مبني بر اينكه امواج همراهاول هيچ مشکلي ضد انساني ندارد تصريح كرد: به منظور ارائه خدمات بهتر و مطلوبتر در اين زمينه بايد در حدود ۷۰ سايت در كل شهر تهران ايجاد شود كه به واسطه نارضايتي مردم از اين تعداد تنها يك سايت ايجاد شده است.
وي افزود: اين كه مجوز احداث سايت داده نشد به اين معنا نيست كه مخابرات نتوانسته امكانات خوبي ارائه دهد ضمن اينكه بايد در اين موضوع به منظور تنوير افكار عموم؛ فرهنگسازي صورت ميگرفت اما به نظر ميرسد مطلوب نبوده كه برآيند تمام اين موارد در نهايت منجر به ايجاد اختلال و ارائه نامناسب خدمات شده است.
اين كارشناس مخابراتي در ادامه با بررسي ميزان اختلالات مخابراتي در گذشته و مقايسه آن با روند كنوني تصريح كرد: در حال حاضر چند ماهي است كه در جهت ارتقا و تبديل سيستمهاي اينترنت مخابرات به سيستم ۳G هستيم و با توجه به ارتقايي كه مدنظر است، بروز برخي اختلالات كاملا طبيعي است و تنها خاص همراهاول نيست و ساير اپراتورهاي موجود در كشور مانند ايرانسل و رايتل و... نيز همين روند را دارند و به سخن ديگر اين مساله به مشكلات صنعت IT باز ميگردد نه مخابرات نوعي.