ایران نخستینبار با هدف متنوع کردن بازار صادرات، قراردادهای فروش نفت با پالایشگران جدید از لهستان، مجارستان، کرواسی، اسلواکی، بلاروس و روسیه امضا کرد تا شرق اروپا به بازار جدید نفت ایران در پسابرجام تبدیل شود.
به گزارش فارس، همزمان با لغو تحریمهای هستهای ایران و پای گذاشتن به دوره پسابرجام، متنوع سازی بازارهای هدف یکی از سیاستهای کلان ایران بوده به طوری که همسو با افزایش ظرفیت تولید نفتخام و میعانات گازی، کشف بازارهای جدید برای فروش نفت در دستور کار قرار گرفته است.
در طول سه دهه گذشته پنج کشور چین، ژاپن، کره جنوبی، هند و ترکیه جز بازارهای سنتی نفتخام ایران بودند اما در طول سه سال گذشته ایران با استفاده از فرصت لغو و گاهی تحریم و محدودیت ها، اقدام به گشودن یک بازار جدید برای فروش نفتخام و میعانات گازی کرده است. بر این اساس برای نخستینبار فروش و صادرات محمولههای نفتخام و میعانات گازی ایران به کشورهای بلوک شرق اروپا آغاز شده و شرکت ملی نفت ایران قراردادهایی به صورت تکمحموله برای فروش نفت دستکم با پالایشگاههای ۶ کشور بلوک شرق اروپا امضا کرده است.
اگر از نام شرکتهای OMV اتریش و ویتول سوئیس به عنوان شرکت هایی که پیش از اعمال تحریمها در ردیف مشتریان نفت ایران بودند، بگذاریم، ایران در طول سه سال گذشته موفق به امضای قراردادهایی با پالایشگرانی از کشورهای مجارستان، کرواسی، اسلواکی، لهستان، بلاروسی و روسیه شده است.
در لیست پالایشگران بلوک شرق اروپا که برای نخستینبار اقدام به خرید محمولههای یک میلیون بشکهای نفتخام کردهاند میتوان به شرکتهای INA کرواسی، MOL مجارستان، لوتوس و PKN Orlen لهستان، پالایشگاه براتیسلوای اسلواکی، شرکت «بل اویل پولسکا» وابسته به «بلاروس نفت» بلاروس و پروپرومیسیری ایمپورت وابسته به بخش بازرگانی وزارت انرژی روسیه اشاره کرد.
در کنار فروش نفت به شرکتهای جدیدی در بلوک شرق اروپا، مهمترین ویژگی قرارداد فروش نفت ایران به شرکت MOL مجارستان این بوده که برای انتقال نفت صادراتی ایران از ظرفیت خط لوله نفت دروژپا (دوستی) استفاده شده که شاخه جنوبی این خط لوله نفت ایران را به کشورهای اسلواکی و مجارستان (جمهوری چک) منتقل کرده است.
براساس این گزارش در واقع ایران به ورود به کشورهای بلوک شرق اروپا توانسته است قدم به حیاط خلوت بازار نفت عربستان بگذارد. علاوه بر این برخی از محمولههای نفت ایران که به شرکت لوک اویل روسیه فروخته شده هم در پالایشگاه هایی در شرق اروپا همچون رومانی مورد پالایش قرار گرفته است.باز شدن جا برای بشکههای نفتخام صادراتی ایران در بلوک شرق اروپا علاوه بر اینکه منجر به متنوعسازی بازارهای نفت ایران شده و وابستگی به بازارهای سنتی آسیایی را تا حدودی کاهش داده، منجر به رقابت بیشتر با یک رقیب سنتی در بازار نفت به نام عربستان سعودی شده است.
بنابراین ایران با آغاز فروش نفتخام به پالایشگران شرق اروپا عملا وارد بازاری شده که تحلیلگران از آن به عنوان حیاط خلوت نفتی عربستان یاد میکنند و به عنوان مثال شرکت PKN Orlen که در کنار دومین شرکت پالایشگر نفت لهستان به نام لوتوس در سال ۲۰۱۷ دو محموله یک میلیون بشکهای نفت از ایران خریداری کرده یکی از مشتریان پای ثابت نفت ایران است.