مثال هر دم از این باغ بری میرسد،مصداق اصلاح رفتار آمریکاییهاست، گویا کارشکنیها و سنگاندازیهای آنها در مسیر اجرای برجام تمامی ندارد و هیئت حاکمه آمریکا هر روز مانع جدیدی را در این مسیر ایجاد میکند؛ چنانچه یک مقام وزارت خارجه آمریکا به تازگی در واکنش به تأکید ایران برای رفع نگرانی بانکهای اروپایی توسط آمریکا گفت: «دولت آمریکا نمیتواند به بانکها دستور دهد اقداماتی را انجام دهند که پرخطر میدانند».
جارت بالانک این اظهارات را در حاشیه کنفرانس روابط ایران و اروپا در زوریخ آلمان در مصاحبه با المانیتور مطرح کرد. مدیرعامل یک بانک خصوصی ایران در این کنفرانس با اشاره به ادامه نگرانی بانکهای خارجی از برقراری مجدد روابط با ایران گفت: اداره کنترل داراییهای خارجی خزانهداری آمریکا میتواند به این بانکها اطمینان دهد که هیچ ممنوعیتی در زمینه از سر گیری تجارت قانونی با ایران وجود ندارد.جورج کلینفلد، وکیل و کارشناس تحریمها در مؤسسه حقوقی کلیفورد چنس در واشنگتن نیز گفت وزارت خزانهداری آمریکا تنها با صدور دو مجوز و بدون نقض تحریمهای یکجانبه آمریکا میتواند گره لغو تحریمهای بانکی ایران را باز کند.ادعای قابل تامل این مقام آمریکایی در حالی مطرح شده که طرف ایرانی به تمامی تعهدات برجامی خود جامه عمل پوشانده است.اکنون که بیش از ۷ ماه از انعقاد قطعنامه برجام و سه ماه از عملیاتی شدن آن میگذرد، آنچه در عمل شاهد بودیم صداقت و اجرای همه تعهدات ایرانی در مقابل همه کارشکنیها و بیتعهدیهای طرف غربی بویژه آمریکاییها! به زبان ساده تر باید بگوییم که جمهوری اسلامی ایران تمام تعهدات خود را بصورت حداکثری و صد در صدی و حتی جلوتر از موعد مقرر انجام داده است و همین امر باعث شده اکنون، دست ما از اینکه بتوانیم فشاری را بر آمریکاییها برای انجام تعهداتشان وارد کنیم، کاملا خالی باشد. و نکته جالبتر اینجاست که مقامات آمریکایی مدعیاند به همه تعهدات خود بر اساس برجام عمل کردهاند!
دوری بانکهای اروپایی از انعقاد قرارداد با ایران
نمونه این مساله را در رفتار بانکهای اروپایی در قبال ایران مشاهده کرد چنانچه شرکتهای اروپایی برای بازگشت به بازار ایران تمایل زیادی دارند ولی به نظر میرسد بانکهای بزرگ اروپایی هنوز تمایلی برای انعقاد قرارداد به تهران ندارند نگران تحریمهای باقی مانده آمریکا علیه تهران هستند
این عدم تمایل بانکهای اروپایی برای همکاری با ایران، به دردسر بزرگی برای شرکتهای مهم اروپایی مثل ایرباس و پژو تبدیل شده است. مساله تامین مالی به یک دیپلماسی مالی مشکل آفرین تبدیل شده است. در فرانسه دولت که نگران از دست دادن صادرات است، مذاکراتی را با وزارت خزانه داری آمریکا آغاز کرده است تا از واشنگتن تعهد بگیرد که بانکها میتوانند بدون نگرانی از تبعات حقوقی و قانونی با ایران همکاری کنند.
یک کارشناس مالی در این باره گفت: بانک ها خواستار حداکثر تضمین و اطمینان هستند. بخش زیادی از این ریسک و خطر واقعا مربوط به موضع سیاسی آمریکا در بلندمدت است.
بانک سوسایت جنرال فرانسه، دویچه بانک آلمان، گروه مالی کردیت سوییس و آی ان جی گروپ هلند و استاندارد چارترد انگلیس، از جمله بانکهای اروپایی هستند که اعلام کردهاند هنوز برای فعالیت در ایران آماده نیستند.
تحلیلگران سیاسی معتقدند دولت آمریکا که از عمل ایران به تعهداتش بر اساس برجام مطمئن شده است بهدنبال گروکشی است و با خودداری از عمل به تعهدات خود بر اساس برجام سعی دارد امتیازات جدیدی از ایران دریافت کند. در حالی که قدرتهای جهانی و ایران بر سر لغو تحریمهای هستهای در ازای محدود شدن برنامه اتمی ایران به توافق رسیدهاند ولی آمریکا هنوز تحریمهای مرتبط با نقض حقوق بشر و فعالیتهای موشک بالستیک و حمایت از تروریسم را علیه تهران حفظ کرده است.
آمریکا هنوز حاضر به لغو ممنوعیت مبادلات با دلار با ایران نشده و این مساله بسیاری از بانکهای اروپایی را از همکاری با ایران دور نگه میدارد.
لارس ماکنیل مدیر ارشد مالی بی ان پی درباره طرحهای این بانک برای تامین مالی پروژههای شرکتهای فرانسوی که با ایران قرارداد امضا کردهاند، به بلومبرگ گفت: هنوز زود است که بخواهیم درباره این مساله موضع گیری کنیم. باید در خصوص شرایط تامین مالی مرتبط با کسب و کار در ایران شفاف سازی شود.
آنقــدر کارشــکنی و سنگ اندازی آمریکاییها در قبال برجام آشکار است که سرانجام برخی مسئولان زبان اعتراض به این کارشکنیها گشودند، حتی وزارت خارجه به صورت علنی از این همه سنگ اندازی در قبال برجام گلایه کرد. نکته قابل تامل اینکه این گلایه در گزارش وزارت خارجه به مجلس نیز مطرح و گفته شده بود که " کارشکنی وزارت خزانهداری آمریکا به مشکلی اساسی تبدیل شده است".
در شرایطی که بسیاری از صاحبان این سخنان امید این داشتند که در مدت کوتاهی پس از روز اجرا، روال تبادلات مالی و اقتصادی کشور به شرایط عادی و قبل از تحریم ها بازگردد، واقعیت مدل رفتاری آمریکا با دیگر کشورها را بیان کردهاند.
عباس عراقچی مسئول ستاد رسیدگی و نظارت بر اجرای برجام و از مذاکره کنندگان ارشد هستهای کشورمان اواسط فروردین ماه در یک گفتوگوی زنده تلویزیونی تلویحا اعلام کرد که آمریکاییها در روند اجرای برجام و متعاقب آن در روند رفع تحریمها کارشکنی میکنند و تمایلی به جداسازی و شفافسازی تحریمهای اولیه و ثانویه ندارند؛ معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه، این نکته را هم البته به صورت صریح اعلام کرد که ما میدانستیم "در صحنه اجرا با بدعهدی و بدقلقی آمریکاییها مواجه خواهیم شد".
فارغ از بحث سوئیفت که باز شدن یا مسدود ماندن آن که مدتی پیش به کشمکش محافل سیاسی و رسانهای موافق و مخالف دولت دامن زده بود، نگاهی گذرا به رفتار آمریکاییها نشان میدهد که با سلسله اقدامات خود از جمله تنگ کردن دایره نوع مراوده تجاری سایر کشورها با ایران و اتخاذ تدابیر و تمهیدات تنبیهی برای آنها ، عملا نه در روی کاغذ که در صحنه اجرا، رفع تحریمها را غیرممکن و یا بیاثر کردهاند.
چند وقت پیش بود که "مارک تونر" سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که دولت متبوعش فعلا قصد ندارد برای ایران و شرکتها و بانکهای خارجی طرف معامله با این کشور مجوز استفاده از دلار را صادر کند؛ همچنین "کریس بکمیر" معاون هماهنگ کننده تحریمهای ایران در وزارت خارجه آمریکا گفته است که بانکهای خارجی میتوانند با ارزهای دیگر (به غیر از دلار) با ایران کار کنند، مشروط بر آنکه طرف ایرانی مشمول تحریمهای آمریکا نباشد؛ این امر به معنای بالا بودن ریسک سرمایهگذاری و مراوده تجاری با ایران است که طبعا در عادی سازی روابط اقتصادی ایران با جهان خارج(آنطور که دولتمردان وعده داده بودند) خلل ایجاد میکند.
ولیالله سیف رئیس کل بانک مرکزی هم که چندی پیش برای شرکت در اجلاسیه صندوق بینالمللی پول به آمریکا سفر کرده بود، در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ از عدم تحقق وعدههای برجامی آمریکا سخن گفت و تصریح کرد:" تقریبا هیچ چیز(در نتیجه برجام) اتفاق نیفتاده است؛ به طور کلی ما قادر نیستیم از پولهای خود در خارج استفاده کنیم".
به هر ترتیب بنا به اعتقاد ناظران سیاسی از قبل هم پیش بینی میشد که آمریکاییها در مذاکرات هستهای به دنبال تحقیر و از بین بردن اقتدار و بزرگی ایران اسلامی هستند و میخواهند به کشورهای آزادیخواه منطقه و جهان که امید به جمهوری اسلامی و اقتدار آن بستهاند، اینگونه القا کنند که ایران هم در برابر سیاستهای آمریکا زانو زده و مجبور به تبعیت از سیاستهای آمریکا شده است.ناظران سیاسی بر این باورند هر چقدر آنها از موضع دشمنی با ما برخورد میکنند ما از موضع حسن نیت و دوستی محورانه با آنها رفتار میکنیم در حالیکه آنها تمام تعهدات خود را درباره برجام روی زمین گذاشتند و به بهانههای واهی دائما در حال انتقال تحریمها از موضوع هستهای به موضوعات موشکی و حقوق بشری هستند.