معالجه انواع بیماری ها، ترک اعتیاد ، درمان ریزش مو، روغن مار و عقرب،روغن مورچه ، درمان فشار خون، معالجه رماتیسم و آرتروزو.... از تبلیغاتی است که این روزها بدون هیچ ضابطه ای روی شیشه عطاری ها دیده می شود.
طب سنتي در تاريخ كشورمان از يك سابقه طولاني برخوردار است و تجربه ايرانيان در اين زمينه اكنون در بسياري از كشورهاي مختلف استفاده مي شود.
جواد نبوتي كارشناس امور اجتماعي در ارتباط با فعاليت عطاري ها مي گويد: به نظر من نوبتی هم باشد نوبت خانه تکانی عطاری‌هاست، آن هم به دست ناظرانی که سال‌هاست انحراف برخی از عطاری‌ها را می‌بینند و چشمشان را روی آن بسته‌اند. زمستان سال قبل فاش شد که برخی عطاری‌ها زیرپوشش فروش داروهای گیاهی مرسوم، داروهای ترک اعتیاد به ظاهر گیاهی می‌فروشند و به اعتیاد معتادانی که قصد ترک اعتیاد دارند، دامن می‌زنند.
نمونه هایی از این مواد که در آزمایشگاه های پزشکی قانونی تجزیه و تحلیل شد، تردید ها را به یقین تبدیل کرد که گیاهی بودن این داروها ادعایی محض است و زیر ظاهر معقول این داروها، معجونی از مخدرها و روانگردان هایی چون متادون، ترامادول و مرفین خوابیده است.
رنگ کردن گنجشک و فروختنش به جای قناری، حکایت این داروهای گیاهی است که متقلبان، پودر گیاهان خوشبویی چون اسپند را با مواد اعتیادآور مخلوط می کنند و به مردمی می فروشند که از روی استیصال و با این امید که داروی ترک اعتیاد گیاهی بی ضرر است، بار دیگر پای موادمخدر و روانگردان می نشینند.
این خطر به اندازه ای جدی است که چند ماه قبل در بحبوحه انتشار اخبار مربوط به اعتیادآور بودن داروهای گیاهی ترک اعتیاد، مریم اخگری، رییس بخش سم شناسی پزشکی قانونی تهران در گفت وگو با فارس به پنج سال مطالعه پیرامون این موضوع اشاره کرد که نشان می دهد مرگ های ناشی از مصرف ترامادول نسبت به سال های پیش از آن ۴۰ برابر بیشتر شده است؛ آن هم ترامادول هایی که از راه مصرف داروهای ترک اعتیاد ظاهرا گیاهی به بدن مصرف کنندگان وارد و موجب مرگ آنها شده است، اما اکنون به نظر می رسد هشدارهایی که سال قبل اوج گرفت و امسال نیز همچنان زمزمه هایش ادامه دارد، قرار است به ثمر بنشیند.
در همين ارتباط چندی قبل دبیر انجمن تولیدکنندگان گیاهان دارویی اعلام کرد که داروهای ترک اعتیاد به ظاهر گیاهی در کارگاه های زیرزمینی به دست فروشندگان مواد و سازندگان پیش سازهای صنعتی تولید می شود که اگر مسئولان مبارزه با موادمخدر موفق به متوقف کردن دانه درشت های این کار شوند، می توان به پاک شدن تعداد قابل توجهی از عطاری ها از مواد اعتیادآور، زیرپوشش داروهای ترک اعتیاد امیدوار بود.
البته مقابله با این معضل به اندازه نوشتن آن روی کاغذ آسان نیست چون آنچه در سال های اخیر به تاخت و تاز عطاری ها بویژه غیرمجازهای این صنف دامن زده، نبود هماهنگی میان دستگاه های ناظر است که موضوع مقابله با این پدیده را از زمین یک دستگاه به زمین دستگاهی دیگر می اندازد.
اگر در سال های اخیر ناظران اتحادیه عطاران بازدیدهای دقیقی از این مراکز داشتند، بویژه اگر با عطاری های بدون مجوزی که هر روز بیشتر از دیروز سر برمی آورند، مقابله می کردند، وضع فعلی بوجود نمی آمد.
وزارت بهداشت هم گرچه تاکنون نشان داده که خواهان حل این معضل است، اما بنا به دلایل مخصوص به خود دست روی دست گذاشته تا آنجا که در روزهای پایانی اسفند ۹۲، رئیس سازمان غذا و داروی این وزارتخانه نظارت بر عطاری ها را کاری بسیار سخت توصیف کرد که گمان ما بر این رفت که سخت بودن کار، احتمالا به انجام نشدن آن منتهی می شود.
استدلال رسول دیناروند معاون وزير بهداشت نيز اين است که نظارت وزارت بهداشت بر موسساتی میسر است که خود به آنها مجوز فعالیت داده باشد نه بر مراکزی چون عطاری ها که زیرنظر وزارتخانه ای دیگر فعاليت مي كند.
البته این ناهماهنگی ها نه تنها در این موضوع بلکه در بسیاری از موارد دیده می شود و نتیجه اش هم تا به حال بر زمین ماندن کارها بوده است؛ اما اگر ستاد مبارزه با موادمخدر، یکی از اولویت های کاری امسال خود را بر کاهش سرعت دسترسی به موادمخدر و مقابله با تولیدکنندگان و عرضه کنندگان مواد قرار داده، باید به عنوان نهادی هماهنگ کننده و سیاستگذار، دو وزارتخانه درگیر در این موضوع را به همکاری فرابخواند و راه حلی برای حل مشکل این مساله ارائه دهد، چون اگر قرار باشد مواد اعتیادآور در قالب داروهای ترک اعتیاد به شکلی آسان و ارزان آن هم در عطاري ها در دسترس افراد باشد، دیگر نه سیاست های کاهش تقاضا به ثمر می نشیند و نه مبارزه با عرضه معنا پیدا می کند.
محمود خدادوست معاون طب سنتي وزير بهداشت نيز درباره آخرين اقدامات انجام شده براي ساماندهي عطاري‌ها و داروخانه‌هاي طبيعي به مهام نيوز گفت: به اين منظور کميته‌اي ميان معاونت‌هاي درمان و طب سنتي و سازمان غذا و دارو تشکيل شد که البته در جلسات بعدي نمايندگاني از معاونت بهداشت نيز حضور يافتند.
وي ادامه داد: در جلسات اين کميته سطوح مختلف مربوط به نظارت برعطاري‌ها، داروخانه‌هاي طبيعي و ... مورد بحث و بررسي قرار گرفته است و شايد در آينده جمع‌بندي نهايي در اين‌باره صورت گيرد. از آنجا که عطاري‌ها عملا مجوزهايشان را از وزارت صنعت، معدن و تجارت مي‌گيرند، لازم است يک‌سري بايدها و نبايدهايي را رعايت کنند تا آسيبي به نظام سلامت وارد نشود. اين بايدها و نبايدها مشخص مي‌شوند و عطاري‌ها از طريق صنف مربوطه و وزارت صنعت، معدن و تجارت مقيد به رعايت آن خواهند شد.
خدادوست در اين باره افزود: به عنوان مثال يک سري از گياهان دارويي وجود دارند که پرخطر بوده و اثرات سمي دارند. بي‌ترديد عطارهاي با سابقه و خوش‌سابقه نسبت به اين موارد اطلاع داشته و جوانب را رعايت مي‌کنند، اما برخي از عطاري‌هاي نوظهور ممکن است با اين موارد آشنايي نداشته باشند. بنابراين لازم است که حداقل عرضه آن دسته از گياهان دارويي که از درجات بالاي سمي برخوردارند، در عطاري‌ها ممنوع شود. در مجموع يک سري ممنوعيت‌هاي اين‌چنيني در عطاري‌ها لازم است که البته اين ممنوعيت‌ها محدود خواهد بود. همچنين لازم است يک سري ضوابط حداقلي در عطاري‌ها رعايت شود تا آسيبي به نظام سلامت وارد نشود.
وي گفت: همچنين بي‌ترديد برخي عطاري‌هاي نوظهور نيازمند دانش پايه هستند. بنابراين بايد بسترهاي آموزشي براي آنها فراهم شود تا با دانش و آگاهي بتوانند خدمات لازم را به مردم ارايه دهند.
معاون طب سنتي وزير بهداشت گفت: در مورد گياهان دارويي نيز بايد مانند داروهاي گياهي به سمتي حرکت شود که در بسته‌بندي‌هاي بهداشتي عرضه شده و با بروشور و برچسب اثربخشي‌ها و مضرات احتمالي نيز گوشزد شود. در مجموع بايد حداقل اطلاعات درباره گياهان دارويي مربوطه به مردم داده شود. بايد به سمتي پيش برويم که عطاري‌ها به تدريج اين موارد را رعايت کنند.
