ناظران سیاسی در سالروز یک ساله شدن توافق هسته‌ای ضمن تاکید بر اینکه این توافق دستاوردی برای ملت ایران نداشت، توجیهات برخی دوستان در دولت یازدهم را در قبال برجام عذری بدتر از گناه برشمردند.
سال گذشته در چنین روزی توافق هسته‌ای میان طرف ایران و ۱+۵منعقد شد تا در ذیل تعهدات ایران طرف غربی نیز با لغو تحریم‌ها حسن نیت خود را به تهران نشان دهد.
در طول یکسال گذشته و با همه فراز و فرودهای متعدد آنچه درعمل شاهد بودیم اجرای تک تک تعهدات از سوی ایران و نقض عهدهای متعدد از سوی طرف مقابل بالاخص آمریکایی‌ها بود.
البته فارغ از نقض عهدهای آمریکا که بارها برجام را تا مرز لغو آن کشاند، این سند هسته‌ای بین‌المللی خالی از دستاورد هم نبود؛ از جمله خرید نفتکش، هواپیما و پیشرفت در حوزه بیمه‌ای، همچنین موج حضور تاجران اروپایی در ایران را نیز در پسابرجام نباید نادیده گرفت!
اما به دلیل کارشکنی‌های متعدد طرف مقابل این به اصطلاح دستاورد تنها بخش کوچکی از همه تعهداتی بود که آمریکا وپنج کشور دیگر قرار بود به آن متعهد باشند .
دیروز و در سالروز یک ساله شدن برجام سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه کشورمان در نشستی خبری به تشریح و یا به تعبیر برخی ناظران سیاسی به توجیه دستاوردهای برجام پرداخت از جمله اینکه با سنگ‌اندازی‌های غرب مقابله کردیم و پرونده پی ام دی بسته شده و غیره.
آنچه دراین گزارش ناظران سیاسی به آن اشاره کردند این است که برجام نتوانست شرایط اقتصادی و سیاسی ایران را آنطور که دولت محترم یازدهم با منعقد شدن آن به مردم وعده داده بود را محقق کند. از نگاه این کارشناسان بدتر اینکه برخی دوستان به توجیه برجام و دستاوردهای آن می‌پردازند که این خود اشتباهی بزرگتر از پذیرش برجام است.
توجیه غیرقابل قبول
محمدصادق کوشکی کارشناس سیاست خارجی در گفت وگو با سیاست روز به نتایج یک ساله شدن برجام اشاره کرد وگفت: برجام آنچنان که اوباما معتقد است مهمترین دستاورد دولتش بود و دلیلی هم ندارد که وی دروغ بگوید.
وی افزود: حتی طبق سناریو باید رژیم غاصب صهیونیستی نقش مخالف را ایفا می‌کرد تا امریکا به اهداف مورد نظرش می‌رسید.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه وقتی آمریکایی‌ها اعلام می‌کنند که برجام دستاوردی راضی کننده برایشان بود، تصریح کرد: این موضوع موید آن است که توافق هسته‌ای به نفع چه گروهی بوده است، حتی هیلاری کلینتون نیز در مناظره‌های انتخاباتی‌اش بر این باور است که بدون شلیک حتی یک گلوله توانستیم توان هسته‌ای جمهوری اسلامی را از بین ببریم.
کوشکی با طرح این موضوع که یا آمریکایی‌ها در قبال دستاوردهای توافق هسته‌ای مجبور به دروغ گویی‌اند یا دوستان ما در دولت، اظهارداشت: وقتی رییس دولت یازدهم آب خوردن را نیز به برجام گره می‌زند و مدعی خالی شدن خزانه‌های مالی است، پس فرضیه دروغگویی دولت اوباما به خودی خود رد می‌شود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی به اظهارات دیروز معاون ظریف در نشست خبری و توجیهات وی از دستاورد برجام اشاره کرد وگفت: توجیهاتی که آقای عراقچی در این خصوص مطرح کرد، خیلی بدتر از پذیرش اصل برجام است.
به اعتقاد کوشکی اینکه برجام را با آن وضع پذیرفته‌اند یک مسئله است؛ اما این دفاع بدتر از پذیرش آن است
وی خاطرنشان کرد: دوستان ما به دنبال القای شرایط مناسب پسابرجامی هستند که بطورحتم افکار عمومی بهترین قاضی در این امر خواهد بود.
برجام نکات منفی زیادی دارد
حسن هانی زاده دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز گفت: برجام را می‌توان به لحاظ حقوقی و سیاسی به دو بخش تقسیم کرد، نخست اینکه امضای توافق‌نامه هسته‌ای فضای خصمانه علیه ملت ایران را تغییر داد و فضای مطلوب‌تری را به سود جمهوری اسلامی رقم زد.
وی افزود: ایران با امضای این توافق‌نامه وارد مرحله جدیدتری از تعاملات با جامعه جهانی شد.
هانی زاده در تحلیل دیگری بر این باور است که برجام پس از یک سال اثرات مثبتش را در اقتصاد و زندگی مردم شاهد نبودیم و دارای نکات منفی فراوانی است.
وی به اجرای همه تعهدات کشورمان در قبال ۱+۵اشاره کرد و گفت: تاسیسات آب سنگین خود را تغییر کابری دادیم وتقریبا به صفر رساند، سانتریفیوژهای خود را کاهش دادیم و..اما دریغ از یک قدم مثبت از سوی طرف مقابل.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: دراین قرارداد هیچ حکمیت بی‌طرفی پیش‌بینی نشد که اگرهریک از طرفین مقابل تعهدات خود را انجام ندادند راهکار مناسبی برای آن اندیشیده شود.
وی برجام را به مثابه شمشیر دمکلس برشمرد و گفت: این شمشیر همواره از سوی آمریکا بر سر ایران است و هرگاه آنان بخواهند در ذیل تحریم‌ها فشار لازم را به ایران برای پذیرش خواسته‌هایشان می‌آوردند. وی در پایان گفت: به تیم مذاکره کننده و تصمیم‌گیران در این حوزه پیشنهاد می‌کنم که یک ضرب‌الاجلی برای غرب نسبت به اجرای تعهدات تعیین کنند تا در صورت ادامه نقض عهدها ایران تصمیمات مقتضی را اتخاذ نماید.
برجام ایران را به اهدافی که تعریف کرده بود نرساند
محمدجواد کولیوند در گفت و گو با خانه ملت، با اشاره به سالگرد اجرایی شدن توافق هسته‌ای اظهار داشت: برجام توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی، بازه زمانی ۱۰ ساله دارد که می‌تواند تا ۱۵ سال تمدید شود، بنابراین برجام در قالب برنامه تعریف می‌شود که ملزوماتی برای آن دیده شد.
نماینده مردم کرج و اشتهارد در مجلس دهم شورای اسلامی ادامه داد: در باید و نبایدهای برجام، بخشی که به ایران مربوط می‌شد ۱۰۰ درصد اجرایی شد اما بخشی که باید از سوی کشورهای گروه ۱+۵ اجرایی می‌شد، با کم و کاست‌هایی عملیاتی شد.
وی گفت: بخش‌های نفت و انرژی از سوی غرب اجرا شد اما در حوزه بانک‌ها آمریکا به ایران نارو زد، همچنین در خصوص لغو تمدید تحریم‌های گذشته از جمله قانون ایسا با بدعهدی آمریکایی‌ها مواجه شدیم و خلف وعده کرد. در کنگره نیز ۹۹ نفر از دموکرات‌ها و جمهوری خواه‌ها تمدید این قانون را امضا کردند که حاکی از مخالف با برجام در پشت صحنه است.
این نماینده افزود: خلف وعده‌های آمریکا باید برای کشورهای دیگر ۱+۵ باید درس عبرت شود و بدانند اگر می‌خواهند برای اقدامات دیگر با آمریکا همراه و هم مسیر شوند متوجه باشند که واشنگتن غیرقابل اعتماد است.
کولیوند تاکید کرد: ایران باید در زمینه برنامه‌های صنعت هسته‌ای از جمله غنی‌سازی، آب سنگین و اورانیوم بر اساس چارچوب‌های تعریف شده در برجام اقدام متقابل داشته باشد برجام به دلیل بدعهدی آمریکایی‌ها، ما را به اهدافمان نرساند. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: از ۱۰۰ به برجام نمره ۵۰ می‌دهم چرا که ۵۰ درصد به نفع ایران تمام شد اما در نیمی دیگر آن از جمله مسائل مالی با خلف وعده‌ها و ناروهای آمریکا مواجه بودیم.
هدی دهقان بذرافشان
