۱۸ دی‌ماه، گروه زیست بوم روزنامه سیاست روز، با انتشار گزارشی با تیتر «میراث‌هایی که همچنان به باد می‌رود» به انتقاد از بی‌توجهی مسئولان سازمان میراث فرهنگی نسبت به موضوع ثبت جهانی «بادگیرها» پرداخت.
بهانه این گزارش هم بی‌دقتی ویژه‌برنامه جام ملت‌های آسیای سازمان صداوسیما بود. برنامه «آسیا ۲۰۱۹» که در آن از بنرهای کشور امارات برای آیتم‌های برنامه استفاده شده بود و به وضوح «بادگیر» به عنوان یکی از نمادهای کشور امارات متحده عربی در کنار سایر بناها و عمارت‌های این کشور خودنمایی می‌کرد.
بعد از گذشت چند روز از انتشار آن گزارش، روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در جوابیه‌ای گزارش این روزنامه را زیر سوال برد.
متن جوابیه این سازمان و پاسخ روزنامه به اشتباهات فاحش این جوابیه و خطاهای مدیریتی این سازمان در زیر می‌آید.
مدیرمسئول محترم روزنامه سیاست روز
موضوع: پاسخ به خبر روزنامه سیاست روز
با سلام و احترام
پیرو انتشار خبری با عنوان "میراث‌هایی که همچنان به باد می‌رود" مورخ ۱۹/۱۰/۹۷ در آن روزنامه، لطفا توضیحات معاونت میراث فرهنگی وفق قانون مطبوعات و به منظور روشنگری اذهان عمومی منتشر شود.
"مطالب مطروحه فاقد صحت است و مطابق بر قوانین، ضوابط، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های یونسکو نیست. ج.ا.ایران تاکنون در خصوص ثبت مصادیق فرهنگی بادگیر اقداماتی به شرح زیر انجام داده است:
در سال ۲۰۱۷ شهر یزد را که به شهر بادگیرها معروف است در فهرست میراث جهانی ثبت کرد؛ بادگیر باغ دولت‌آباد - که بلندترین بادگیر جهان است - در قالب پرونده باغ ایرانی در سال ۲۰۱۱ در فهرست میراث جهانی ثبت شده است، عمارت بادگیر در کاخ گلستان نیز در سال ۲۰۱۳ در فهرست میراث جهانی ثبت شد. در پایان یادآور می‌گردد تاکنون هیچ کشوری به جز ج.ا.ایران برای ثبت مصادیق بادگیر در فهرست‌های یونسکو اقدام نکرده است."
علیرضا بای - مدیرکل روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی
اولین نکته در جوابیه مسئولان میراث فرهنگی بی‌دقتی در تاریخ انتشار گزارش است. یعنی گزارش روز ۱۸ دی را نوزدهم تلقی کرده‌اند.
نکته بعدی آنکه حضرات بدون هیچگونه دلیل موجهی کل گزارش را زیر سوال برده و در یک جمله ابتدایی آورده‌اند «مطالب مطروحه فاقد صحت است و مطابق بر قوانین، ضوابط، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های یونسکو نیست»
در ادامه هم با اشاره به ثبت جهانی، شهر یزد، کاخ گلستان و باغ دولت‌آباد یزد، آنها را مصداق ثبت جهانی «بادگیر» دانسته‌اند.
خوب است مسئولان در جوابیه بعدی به این سوالات پاسخ دهند:
۱- شهر یزد در تاریخ یکشنبه هجدهم تیرماه، در چهل و یکمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو که در شهر کراکوف لهستان برگزار شد، در فهرست میراث جهانی پذیرفته شد. آیا ثبت یک شهر به منزله ثبت یک فناوری معماری تلقی می‌شود؟
۲- کاخ گلستان (مجموعه کاخ شامل ۸ ساختمان و باغ) دوم تیرماه ۹۲ در سی و هفتمین اجلاس سالانه‌ی کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو در کامبوج در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. که عمارت بادگیر یکی از ساختمان‌های آن محسوب می‌شود. آیا ثبت یک مجموعه کاخ به معنی ثبت «بادگیر» است.
۳- باغ ایرانی (که به ساختار و طراحی منحصر به فرد آن اشاره دارد) شامل باغ‌های ایرانی پاسارگاد، ارم، چهل‌ستون، فین، عباس‌آباد، باغ شازده، دولت‌آباد، پهلوان‌پور، اکبریه در تیرماه سال ۹۰ در جریان سی‌وپنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در پاریس به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیدند. آیا یک سازه معماری در یکی از ۹ باغ ثبت شده به معنای ثبت جهانی بادگیر است؟!
۴- نماینده مردم اردکان در مجلس در جلسه‌ای با مسئولان میراث فرهنگی استان یزد با اشاره به سابقه کهن یزد در ساخت سازه‌هایی منطبق بر اقلیم یزد اظهار داشت: در حالی که منظر بسیاری از شهرهای کویری کشورمان به ویژه استان یزد با بادگیر تزئین و شناخته می‌شود، نباید اجازه دهیم این عنصر تاریخی و هویتی ایرانی به نام کشورهای دیگر مصادره شود.
محمدرضا تابش با انتقاد از تعلل و برخی سیاسی‌کاری‌ها در زمینه ثبت جهانی فناوری بادگیر گفت: با توجه به ثبت جهانی شهر تاریخی یزد و تعدد بادگیرهای شاخص در بناهای تاریخی، از این ظرفیت برای اجماع و حمایت بین‌المللی ثبت جهانی بادگیر به نام ایران و جلوگیری از هرگونه تعرض به ارزش‌های تاریخی و فرهنگی و ملی استفاده شود. (خبرگزاری مهر/ ۸ آبان ۱۳۹۶ - ۲۰:۱۳)
۵-آقایان به ظاهر مسئول! اگر هیچ کشوری تاکنون اقدام به ثبت «مصادیق» بادگیرها نکرده، توجیهی برای فراموشی وعده اولویت اول سازمان در سال ۹۲ و نگرانی بابت ثبت «فناوری» بادگیر توسط کشوری مثل امارات نیست!
اگر ثبت جهانی گلستان، یزد و دولت‌آباد به منزله‌ی ثبت «بادگیر» بود، پس چرا وقتی اماراتی‌ها ۶ سال قبل از «بادگیر» به‌عنوان تندیس مسابقه معماری استفاده کردند، شکایتی به یونسکو نبردید؟ یا چرا همین امسال به خاطر استفاده غیرمجاز از «بادگیر» به عنوان یکی از نمادهای کشور میزبان جام ملت‌های آسیا اعتراضی نکردید؟
راستی، اگر ثبت یک مجموعه تاریخی متضمن ثبت یک بخش از آن نیز می‌شد، پس وقتی کاخ گلستان در سال ۱۳۳۴، باغ دولت‌آباد در سال ۱۳۴۶ و شهر یزد در سال ۱۳۸۴ثبت ملی شد چرا در تاریخ ۴ بهمن ۹۱ «فن‌آوری ساخت بادگیر در ایران» به شماره ثبت ۱۰۵۱ ثبت ملی شد؟!
آقایان! ما، خودتان و مردم را گول نزنید. تعلل و کوتاهی‌های مدریتی در دوره سراسر «تدبیر» را نمی‌شود با جوابیه چندخطی کلی و گنگ، از حافظه تاریخی پاک کرد. به جای آن سعی کنید برای از کف ندادن «میراث فرهنگی» به قدر توان و وجدان خود بکوشید.
