دکتر حسن روحانی پس از توافق وین میان ایران و ۱+۵، بارها از کلمه برجام برای امور غیرهسته‌ای استفاده کرده و آن را راه‌حل مشکلات دانسته است.
رئیس‌جمهور در مورد انتخابات پیش‌رو، در اولین واکنش به رد صلاحیت برخی نامزدها در مواجهه با شورای نگهبان گفت که باید از مدل "برجام" استفاده کنیم. او در مورد امور اقتصادی کشور نیز بارها از اصطلاح "برجام ۲" استفاده کرده؛ حتی در مورد مسائل سیاسی هم "برجام داخلی" بارها به زبان رئیس‌جمهور آمده است.
احتمالا رئیس‌جمهور از به کار بردن مداوم این واژه قصد دارد آنچه را موفقیت دیپلماسی در پرونده هسته‌ای می‌داند، به رخ منتقدان بکشد. اما فارغ از این موضوع، معانی دیگری در پس این واژه نهفته است.
اگر منظور آقای رئیس‌جمهور از برجام همان "برنامه جامع اقدام مشترک" باشد، می‌توان آن را به مسائل اقتصادی نسبت داد؛ یعنی یک برنامه‌ریزی برای پیشرفت اقتصادی؛ اما در مورد انتخابات و مسائل سیاسی نمی‌توان چنین چیزی را تصور کرد
اگر قرار باشد برجام ۲ یک موضوع داخلی باشد، این نکته مهم مطرح می‌شود که طرف‌های برجام ۲ چه کسانی هستند؟ ما که نمی‌خواهیم در این قضایا خودزنی کنیم و با خود درگیر شویم. برجام اول، ۱+۵ در مقابل جمهوری اسلامی ایران بود؛ در داخل کشور، ۱+۵ کدام است که برجام ۲ باید شکل بگیرد؟
برخي نيز تصور می‌كنند كه اگر پیرامون انتخابات و مسائل سیاسی سخن از برجام ۲ آمده باشد شاید منظور رئیس جمهور از به کار بردن "مدل برجام" برای راضی کردن حامیانش در موضوع ردصلاحیت‌های داوطلبین خبرگان رهبری است چراکه در خروجی برخی از رسانه‌ها خبری با عنوان مذاکره و چانه‌زنی رئیس‌جمهور با شورای نگهبان در‌پی این موضوع گذاشته شد که البته گفته شده بود برای پیگیری آن معاون اولش را مامور کرده بود.
مدل ملی برجام قطعا با خط قرمزها سر و کار خواهد داشت. همان‌گونه که در مدل خارجی آن، خطوط قرمز زیادی برای مذاکرات خصوصا مذاکره با امریکا مطرح بود، در این مدل هم خطوط قرمزی خواهیم داشت. در اين ميان باید مشخص شود نوع نگاه روحانی به فتنه چگونه است؟ آیا او نظام را در جایگاه متهم می‌داند یا فتنه‌گران را؟ آیا رئیس‌جمهور صرفا به جمع شدن غائله با فراموشی کل ماجرا می‌اندیشد؟ آیا به نظر روحانی فتنه‌گران در جایگاهی هستند که - مانند مذاکرات هسته‌ای - با نظام به گفت‌و‌گو بنشینند؟! آیا گناه فتنه‌گران بدون عذرخواهی و جبران خسارت‌های ناشی از حوادث سال ۸۸، قابل گذشت است؟ بايد در نظر داشت كه خطوط قرمزي چون فتنه ۸۸ يا زير سوال بردن شوراي نگهبان به خاطر رد صلاحيت‌ها در انتخابات خطوطي قابل مذاكره نيست كه در برجام ۲ بخواهد مطرح شود.
بسياري می‌گويند سخن از برجام ۲ به این دلیل است که دولت بتواند با اجرای یک فضای روانی از انتخابات بهره ببرد. اگر منظور از برجام ۲
گفت‌وگوی دولت با منتقدان است، پس دولت و رئیس‌جمهور محترم باید ابتدا ادبیات خود را نسبت به منتقدان اصلاح کنند.
بيكاري و ركود همچنان پا برجا
به نظر می‌رسد دولت با مطرح کردن برجام ۲ به دنبال فرار از پاسخگویی به تعهداتش در پسابرجام است. طرح برجام ۲ با وجود عدم تحقق وعده‌های اقتصادی معنایی ندارد چراکه بیکاری و رکود هنوز به عنوان معضل اصلی کشور محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام احمد سالک‌کاشانی نماینده مردم اصفهان افزود: در برجام اول، مباحثی وجود دارد که دارای زوایای نامشخصی است که باید ابتدا آنها مشخص شوند.
وی افزود: به دنبال برجام، موضوع پسابرجام مطرح است، وعده‌هایی که آقایان در این زمینه دادند، مبنی بر اینکه همه چیز به ویژه موضوع اقتصادی کشور حل می‌شود، محقق نشد.
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، همچنین تصریح کرد: از یک‌سو کارخانه‌ها در حین کار متوقف شده و اخراج کارگران در پیش است همچنین ایجاد اشتغال جدید هم در کشور صورت نگرفته که بگوییم در پسابرجام گشایش اقتصادی حاصل شده است.
سالک در ادامه با ابراز تأسف از عدم توجه و برنامه مدون درخصوص حل مشکلات اقتصادی از سوی دولتمردان، عنوان کرد: یکی از معضلات اساسی جامعه، مشکل اشتغال و رشد نرخ بیکاری است. آقایان قول دادند که پس از برجام همه مشکلات اقتصادی حل می‌شود، ولی تاکنون ما تحولی در این زمینه ندیدیم. هنگامی که این موضوع به نتیجه نرسیده است، بیان طرح برجام ۲ در داخل کشور جای سؤال بسیار بزرگی است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه طرح این نوع شعارها یک گفتاردرمانی است، تأکید کرد: آقایان به جای اینکه به طرح این مسائل بپردازند، مشکلات اقتصادی را براساس اقتصاد مقاومتی حل کنند همچنین برای دفع موانع رشد تولید ملی هزینه کنند چراکه این مسئله مهم‌تر از همه موضوعات دیگر است.
برجام۱ شسته و رفته شود
بعد سراغ برجام۲ بروند
از سوي ديگر ابراهيم آقامحمدي عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: آقای روحانی برجام ۱ را شسته و رفته انجام دهد بعد به سراغ برجام‌های بعدی برود.
وي با اشاره به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور درخصوص ضرورت تحقق برجام ۲ گفت: مشکل اصلی کشور، اقتصاد و معیشت است. برجام ۱ تا هزار فرقی نمی‌کند، چون باید مشکلات اقتصادی حل شود.
وی افزود: اگر مقصود رئیس‌جمهور از انجام برجام ۲، حل مشکلات اقتصادی است باید ابتدا برجام ۱ را کامل به سرانجام رسانده و مطالبات ما توسط غرب به طور کامل پرداخت شود تا برجام‌های بعدی با رویکرد اقتصاد مقاومتی و تولیدمحور بنا گذاشته شود. این نماینده مجلس ادامه داد: باید سرمایه‌گذاران خارجی امکانات خود را به کشور آورده تا منجر به ساخت و تولید شود، اما این مسئله علی‌رغم توافقات انجام شده، هنوز تحقق پیدا نکرده است، تنها حرف زده می‌شود.
آقامحمدی گفت: هیئت‌های اروپایی که به کشور آمدند چیزی با خود نیاوردند، پول‌های بلوکه شده ما آزاد نشده و سرمایه‌گذاری خارجی بدون ترس از تهدید آمریکا، عملی نشده است؛ بنابراین اگر آقای رئیس‌جمهور توانست برجام ۱ را کامل انجام دهد، به سراغ برجام‌های بعدی برود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یادآور شد: برجام‌های بعدی چیزی جز اشتغال و معیشت را نباید در نظر داشته باشد که در غیر این صورت حاشیه است.
نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: آنچه در توافق اخیر با عنوان برجام وعده داده شد، هنوز محقق نشده. تحریم‌های آمریکا برداشته نشده است و مسئله روادید برای ایرانیان خود مسئله مهمی است که باید حل شود. بنابراین آقای روحانی برجام ۱ را شسته و رفته انجام دهد بعد به سراغ برجام‌های بعدی برود.
منزلت ويژه برجام چيست؟
اسماعیل کوثری نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نيز با اشاره به مطرح شدن موضوع برجام ۲ توسط رئیس‌جمهور و برخی مسئولان دولتی، اظهار داشت: باید پرسید مگر برجام یک دارای چه منزلت ویژه‌ای است که بخواهیم برجام ۲ را شروع کنیم؟
وی افزود: آقای روحانی قول‌های زیادی خصوصاً درباره گشایش‌های اقتصادی در کشور دادند ولی تاکنون نتوانستند کاری از پیش ببرند، دولت مدام شعارها را پشت سر هم تکرار می‌کند و جنگ روانی راه می‌اندازد که بسیاری باورشان می‌شود طرف غربی به تعهداتش در برجام عمل کرده است، در حالی که اصلاً اینگونه نیست.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه تصریح کرد: باید بدانیم این جمهوری اسلامی ایران است که به تعهداتش در برجام خیلی شتاب‌زده عمل کرده است، دولت هم به زیرمجموعه‌اش دستور داده که به تعهدات ایران در برجام عمل کند و حتی به مذاکره‌کنندگان مدال هم دادند تا مردم باورشان شود که پس از برجام کاری صورت گرفته در حالی که اینگونه نبوده و تنها ایران به صورت یک طرفه تعهداتش را اجرایی کرده است.
وی با بیان اینکه هنوز اقدام اساسی در راستای اجرای برجام از سوی غربی‌ها انجام نشده و فعلاً در حد شعار باقیمانده است، تأکید کرد: دولتی‌ها می‌خواهند به مردم تلقین کنند که برجام کاملاً اجرایی شده است و به همین دلیل برجام ۲ را مطرح می‌کنند.
نماینده تهران در مجلس گفت: دولت باید پاسخ دهد دقیقاً در برجام چه اقداماتی انجام شده که برجام ۲ را مطرح می‌کند؟ البته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس طبق قانون، اقدامات طرف مقابل در مسیر اجرای برجام را پیگیری خواهد کرد.
کوثری یادآور شد: ما تاکنون پس از تأیید برجام تغییری در شرایط اقتصادی جامعه و ایجاد اشتغال ندیدیم، لذا به نظر می‌رسد دولت با مطرح کردن برجام ۲ به نوعی به دنبال فرار به جلوست تا پاسخگوی تعهداتش در پسابرجام نباشد.
