چندی است که از حضور بازرسان آژانس انرژی اتمی در دو دانشگاه اخباری نقل شده و این اخبار نیز مورد تایید دستگاههای ذیربط قرار گرفته است اما نکته مهم چنین رخدادی تاکید برخی افراد چراغ خاموش و سکوت پیشه رسمی! بر این است که چنین نقض حریمی براساس مصالح ملی و با مجوز سازمانهای موردنیاز صورت گرفته است اما روز گذشته سردار جعفری به عنوان فرمانده سپاه و عضوی از اعضای شورای عالی امنیت کشور صدور مجوز توسط این شورا را برای بازدید بازرسان و یا خودمانی تر بگوییم جاسوسان، تکذیب کرد و همین امر ابهامات جدیدی را بر این مضوع افزود. ابهاماتی که اگر روشن نشود قطعا اعتماد مردم به متولیان هستهای را هدف قرار میدهد.
بازدید از دانشگاها
اخباری از بازدید بازرسان آژانس از دانشگاه علم و صنعت و شریف به گوش رسیده است که حداقل دو تای آنها به صورت مستند تایید شده است، اخباری که با تلاش برخی برای باز نشدن همراه بوده است و برخی خواستند اینطور وانمود کنند که چنین بازدیدهایی براساس مصالح ملی و با مجوز شورای عالی امنیت ملی انجام شده است، در حالی که چنین موضوعی نمیتواند صحت داشته باشد چراکه سردار جعفری آن را رد کرده است.
اما اگر شورای امنیت اجازه بازرسی از دانشگاهها را صادر نکرده است چه کسانی این مجوز را صادر کردهاند و بر چه اساس چنین اجازهای صادر شده است؟!
هر چند که دانشجویان درباره روشنگری چنین نقض حریمی تجمعاتی داشتند و تلاشهای گستردهای انجام شده است اما رسانهها به دلایلی که میتواند به وزارت ارشاد برگردد!! از این امر اجتناب کرده و کمتر وارد این مساله براساس مصالح ملی مورد تاکید برخی ارشادیها شدند!! تا همچنان با وجودی که بارها رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که «در جمهوری اسلامی، چیز پنهانی از مردم نداریم» شفافسازی این موضوع از دید مردم پنهان بماند و موجبات عدم اعتماد به مسولان را ایجاد کند.
منابع آگاه و مصالح ملی!
از زمانی که چنین بازدیدهایی علنی تر شدند و چند سایت خبری آن را برجسته کردند عدهای در قالب منابع آگاه سعی در احراف ماجرا و توضیح درباره رعایت مصالح ملی !! داشتند تا رسانهها را از پرداختن به این ماجرا و روشن کردن اصل ماجرا برای مردم منع کنند و اتفاقا با ابزارهایی در اختیار توانستند در این مسیر موفق شوند اما با مصاحبه سردار جعفری چنین اقدامی نتوانست امتداد یابد و حالا مطالبهگری آغاز شده است.
تکذیب مجوز شورای امنیت
فرمانده کل سپاه در حاشیه دوره «اسلام ناب» در پاسخ به سؤال یکی از دانشجویان درباره بازرسی آژانس از دانشگاهها تصریح کرد این اقدام اجازه و مصوبه شورای عالی امنیت ملی را ندارد.
محمدمهدی رمضانزاده مسئول اسبق بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس، گفت: اخیرا سرلشکر جعفری در جمع دانشجویان شرکتکننده در دوره اسلام ناب حاضر شده و سخنرانی کردند.
این فعال دانشجویی ادامه داد: در پایان سخنرانی و در هنگام خروج از سالن مراسم یکی از دوستان درباره بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی از دانشگاهها از سردار جعفری سوال پرسید که فرمانده کل سپاه تاکید کرد این مسئله مصوبه شورای عالی امنیت ملی را ندارد.
رمضانزاده همچنین با ارسال پستی در فضای مجازی ضمن اشاره به این موضوع از برگزاری تجمع دانشجویی در دانشگاه بهشتی در اعتراض به بازرسی بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی از دانشگاهها و مراکز علمی کشور خبر داد و گفت این تجمع فردا ساعت ۱۰ برگزار خواهد شد.
اشانتیونی به نام پروتکل الحاقی و خاطرات تلخ تعلیق داوطلبانه!
در سال ۱۹۹۳ میلادی، آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای تقویت و گسترش نظام پادمانهای آژانس، پروتکل الحاقی را تدوین کرد و در سال ۱۹۹۷ میلادی به تصویب شورای حکام رساند. البته شاید هدف اصلی تصویب این متن جاسوسی از مراکز بوده است. اما به هر حال نظارت آژانس تا پیش از پروتکل الحاقی براساس پادمانها و نظارتهای کلاسیک آن انجام میگرفت، اما تصویب پروتکل الحاقی، اجازه قانونی را برای بازرسیهای گستردهتر و سرزده از کشورهای عضو پیمان عدم اشاعه (NPT) فراهم میکند. کشورهای عضو آژانس باید این پروتکل را به عنوان «ضمیمه توافق جامع پادمان» بپذیرند.
در مهرماه ۱۳۸۲ و در جریان حضور همزمان وزاری امور خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان در تهران، تیم مذاکرهکننده ایران به سرپرستی دکتر روحانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، در اقدامی که هدف آن «اعتمادسازی» با کشورهای اروپایی بود، تصمیم گرفت «به طور داوطلبانه» پروتکل الحاقی را امضا و اجرا کند.
ایران پس از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، فعالیتهای مربوط به غنی سازی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورد و به بازرسان آژانس اجازه داد تا به صورت سرزده از مراکز اتمی و در برخی موارد از مراکز نظامی بازدید کنند.
اما با ارجاع پرونده اتمی ایران به شورای امنیت، مجلس فوریت طرحی را که چندی پیش از آن به تصویب رسانده بود از تصویب نهایی گذراند و دولت ایران را ملزم به کاهش همکاری با آژانس و لغو اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی کرد.
اما در جریان برجام مجددا خاطرات تلخی که یکبار برایمان رقم خورده بود تکرار شد و باز هم داوطلبانه پروتکل را پذیرفتیم!!! و بدتر از آن اینکه بعد از خروج امریکا از برجام و زمانی که حتی تیم هستهای به دستاورد تقریبا هیچ ما اشاره کرده خبر از اجرای پروتکل غیر تعهدآور و بازدید سرزده از دانشگاه میرسد!!! این اشانتیونی است که باید معلوم شود چه کسی با چه نیتی به طرف قرارداد ایران که یک قدم از توافق را اجرا نکرده است داده است.
چرا نه به پروتکل؟!
به جز تعهد ناپذیر بودن طرف مقابل به همان مقدار امضا شده که خود چرایی لزوم نفی اصلی متعهد نبودن جمهوری اسلامی به پروتکل را اثبات میکند باید نوشت که کشورهای عضو آژانس پس از پذیرش پروتکل الحاقی موظف هستند اطلاعات بیشتری در خصوص فعالیتهای هستهای و هرگونه فعالیت مرتبط با آن از جمله اطلاعات تحقیق و توسعه برنامه هستهای، تولید اورانیوم و توریوم و هرگونه واردات و صادرات مرتبط با برنامه هستهای، به آژانس ارائه کنند، اطلاعاتی که شاید یکبار باعث شهادت دانشمندان کشور از جمله مجید شهریاری و داریوش رضایینژاد، احمدیروشن و امثالهم شده است و ثابت میکند که چرا باید مقابل اجرای ادمان ایستاد نه اینکه داوطلبانه آ؛ن را به جاسوسها هدیه داد!
پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس دسترسی وسیعتری در بازرسیهای خود خواهد داد. براین اساس، بازرسان آژانس حق دارند در بازدیدهای سرزده، ۲ ساعت پیش از زمان بازدید، به کشور مقصد اطلاع دهند و براساس مفاد پروتکل، آن کشور نیز متعهد است مقدمات اداری سفر بازرسان - از جمله صدور روادید و تمدید آن - و دسترسی به محل مورد نظر را فراهم کند. بازرسان آژانس میتوانند علاوه بر نمونهبرداری از مناطق مورد بازرسی، تجهیزات مانیتورینگ (نظارت) برای کشف فعالیتهای احتمالی خارج از چارچوب را نصب کنند.
در بازرسیهای بدون اطلاع نیز این موضوع بدان معنی است که کشور مورد نظر و بهرهبردار، زمانی از قصد بازرسان جهت انجام بازرسی مطلع میگردند که بازرسان آژانس به یک سایت وارد شدهاند. داشتن این امکان مستلزم این است که بازرسان ویزای ورود مکرر به آن کشور را داشته باشند یا اصولا ویزایی از آنها درخواست نشود.
نصب تجهیزات نظارت "آنلاین" – مستقیم – از دیگر موارد پیشبینی شده در بحث نظارت پروتکل الحاقی است که براساس آن آژانس میتواند در هر مکان مورد نظر خود که فعالیتهایی مرتبط با برنامه هستهای انجام میشود، با نصب دوربین، بصورت زنده این فعالیتها را زیر نظر داشته باشد. گفتنی است در حال حاضر عمده دوربینهای نظارتی آژانس در تاسیسات هستهای کشور، بصورت "آفلاین" تمام فعالیتها را ثبت و ضبط میکنند.
مطالبهگری از مسئولین
با جمیع این شرایط ضروری به نظر میرسد که مردم بخواهند از مسئولان و آنهایی که پروتکل الحاقی را در مقابل تمام بدعهدی ها، داوطلبانه اجرا کردهاند و به جای تنگ گرفتن و اجرای گام به گام تعهد برای حفظ منافع ملی همه مشت خود را برای دشمنی که دشمنی اش را ثابت کرده باز کرده اند، مطالبهگری داشته باشند و از همه مسئولانی که در جریان اجرای چنین بازدیدهایی بودهاند پاسخ بخواهند. البته این حق هم برای مردم محفظ است که در صورت قانع نشدن از پاسخهای خدمتگذارانشان، از این قصور شکایت کرده و خواستار جبران خسارت و برکناری آنها باشند.
در نهایت علیرغم همه توصیهها و بیانات مقام معظم رهبری برای اعتماد نداشتن به امریکا و حتی تاکید ایشان بر روی اجرای گام به گام تعهدات متاسفانه شاهدیم که برخی ها با خوشبینی زیاد نه تنها تعهدات را گام به گام پیش نبردند بلکه با خوشبینی قابل تامل خود بر اجرای پروتکل الحاقی آنهم بعد از بدعهدیهای مستمر تاکید دارند، به نظر میرسد مجلس و محافل نظارتی باید به این ماجرا رود کرده و با آنهایی که منافع ملی را با خوشخیالی خود به خطر میآندازند برخورد کنند، و تایج اقدامشان را براساس تاکید رهبری مبنی بر نداشتن مساله پنهانی با مردم، به سمع و نظر مردم برسانند.
نویسنده: مائده شیرپور