درحالی مقامات جمهوری اسلامی ایران از ارائه طرحی برای توقف درگیری‌های قره‌باغ سخن گفته‌اند که ناظران سیاسی بر این باورند؛ اگر طرح مذکور مورد پذیرش قرار گیرد، می‌تواند به عنوان پشتیبان از حمایت سازمان ملل متحد و شورای امنیت این سازمان برخوردار شود.
مسئله قره باغ بیش از ۳ دهه است که به یک کانون بحران تبدیل شده و با توجه به اختلافات ساختاری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان کشورهای فرامنطقه‌ای و برخی کشورهای منطقه از این اختلاف به دنبال تحقق اهداف شوم خود هستند.
بحران قره باغ طی یک هفته گذشته تبدیل به خبر اول منطقه و حتی جهان شده است و جنگ شکل گرفته بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان علاوه بر کشورهای ۲ طرف، کشورهای همسایه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
حتی گزارش‌هایی از برخی تعرضات انجام شده به خاک جمهوری اسلامی ایران در جریان درگیری‌های اخیر بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان منتشر شده که با واکنش مقامات کشورمان همراه شد؛ چنانچه سخنگوی دستگاه دیپلماسی در واکنش به برخی تعرضات به خاک کشورمان گفت: تحرکات در مناطق مرزی کشورمان به‌طور جدی و با حساسیت تمام از سوی جمهوری اسلامی ایران در حال رصد است و در این ارتباط ضمن اعلام غیرقابل تحمل بودن هرگونه تعرض از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در منطقه به خاک کشورمان، به همه طرف‌ها در زمینه مراقبت لازم در این خصوص هشدار جدی می‌دهیم. دیروز نیز سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری هفتگی خود از ارائه طرحی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای پایان دادن به مناقشه قره باغ خبر داد و گفت: جمهوری اسلامی ایران طرحی را آماده کرده که با مشورت با جمهوری آذربایجان و ارمنستان، دولت‌های منطقه و همسایگان پیگیری خواهد شد و امیدواریم در چارچوب این طرح که در حال بررسی‌های نهایی است، بتوانیم هر چه زودتر به این جنگ پایان دهیم. سعید خطیب با اشاره به تحولات قره باغ گفت: اتفاق و جنگی که در مرزهای شمال غربی ایران در جریان است با حساسیت و دقت بررسی می‌کنیم. از روز اول اعلام کردیم که مسیر نظامی برای حل و فصل این منازعه چندین دهه‌ای وجود ندارد. ضمن تاکید بر احترام بر تمامیت ارضی آذربایجان و خروج نیروها از شهرهای اشغالی، تاکید می‌کنیم که باید هر چه زودتر درگیری نظامی متوقف شود و گفت‌وگوهای سیاسی و زماندار شروع شود.
دکتر صدرالحسینی کارشناس مسائل مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با سیاست روز در باره طرح پیشنهادی ایران برای حل مناقشه قره باغ گفت: بیش از یک هفته از مناقشه قره باغ که به دو کشور ارمنستان و آذربایجان بطور مستقیم مربوط می‌گردد، می‌‌گذرد و متأسفانه هر لحظه آتش این مناقشه شعله ور می‌شود.
وی افزود: هنوز مشخص نیست شروع کننده این درگیری نظامی را کدام یک از این دو کشور آغاز کرده اما آنچه مشخص است طی ۳ دهه گذشته که این مناقشه هر از گاهی مانند آتش میان این دو کشور افروخته می‌شود؛ کشورهای مینسک که شامل سه کشور آمریکا، روسیه و فرانسه بوده است یا نخواستند و یا نتوانستند این اختلاف را به پایان برسانند و یا طرحی برای تقلیل آن که بتواند از حملات این دو کشور بر مواضع کشور دیگر جلوگیری نماید ارائه دهند. صدرالحسینی معتقد است؛ قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در سال ۱۹۹۳میلادی نیز نتوانسته است آبی بر روی این آتش بریزد. استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مناقشات قره باغ از سالیان بسیار دور در دوره‌های مختلف فراز و فرودهای زیادی داشته اما در شرایط کنونی به نقطه حساسی رسیده است، اظهار داشت: یکی از مهمترین دلایل این حساسیت دخالت رژیم متجاوز صهیونیستی است که با فروش سلاح‌های مختلف به دو طرف منازعه یعنی آذربایجان و ارمنستان به دنبال نزدیکی به هر دو کشور است تا بتواند با تحریکات خود،تداوم این جنگ و خونریزی را که تاکنون تعدادی قربانی غیر نظامی داشته است افزایش دهد.
وی در ادامه گفت: این رژیم جنایتکار با فروش تسلیحات خود سعی دارد منطقه ژئوپولوتیک قفقاز را به منطقه‌ای برای دخالت و آتش افروزی‌های خویش تبدیل کند تا به این وسیله بتواند حواس رسانه‌ها و افکار عمومی جهان را از کشتار فلسطینیان و از سرزمین‌های اسلامی دور کرده و در ضمن به دلیل ورود تروریست‌های تکفیری از لیبی و سوریه توسط ترکیه به این مناطق جنگ و ستیز را گسترش دهد و شرایطی را پدید آورد که امنیت رژیم صهیونیستی افزایش یافته تا در ذیل آن به جنایات خود توسعه بیشتری بخشد.
کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: با توجه به نزدیکی این مناقشه به مرزهای جمهوری اسلامی و جایگاه ویژه‌ای که ایران در این منطقه از آن برخوردار است نمی‌تواند نسبت به این مناقشه بی تفاوت و بلااثر باشد؛ البته این نقش آفرینی از آنجایی پر رنگ تر می‌شود که آذربایجان دومین کشور شیعه جهان بوده و حمایات از شیعیان و مسلمانان به عنوان یکی از اصول تصریح شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی است. وی بیان داشت: از آن طرف کشور ارمنستان نیز همسایه‌ای بی‌آزار و طرف معاملات جمهوری اسلامی ایران بوده است. براین اساس طرح صلح ایران به عنوان بزرگترین و مقتدرترین کشور همسایه این دو کشور طرحی جامع و منطقه‌ای است که شامل همه کشورهای حوزه قفقاز خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه این طرح را می‌توانیم به نام ۳+۳بنامیم که شامل ایران و روسیه، آذربایجان ارمنستان و دو کشور دیگر منطقه‌ای می‌باشد که می‌تواند طرحی جامع با حضور این چند کشور پیرامونی به نتیجه قطعی قابل بهره برداری برسد و صلح و آرامش را برای مردم منطقه به ارمغان بیاورد، خاطرنشان کرد: اگر این طرح به توافق هر شش کشور برسد می‌تواند به عنوان پشتیبان از حمایت سازمان ملل متحد و شورای امنیت این سازمان نیز برخوردار گردد که به این وسیله ضمانت اجرایی آن افزایش یافته و به عنوان یک طرح جامع بین المللی مورد پذیرش واقع گردد. وی گفت: نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در منازعات منطقه‌ای برای اثبات اقتدار و نفوذ منطقه‌ای ایران و زمینه سازی برای برای نقش آفرینی‌های بین المللی را افزایش خواهد داد و حل مناقشه قره باغ آزمایشی مناسب برای این مسئله محسوب می‌گردد.
نویسنده: هدی بذرافشان
