در آخرین روز فعالیت بازارهای جهانی نفت قیمت آن به زیر۷۰ دلار رسید. قیمتی که روند سقوط آن هر روز در حال شتاب گرفتن از روز ماقبل است و پیش‌بینی مي‌شود که این سقوط با عبور از مرز مقاومتی ۶۰ به پایین‌تر از این رقم هم برسد.
افتی که از ماه‌ها قبل شده و منجر شده تا قیمت این طلای سیاه در سبد نفتی اوپک از ۱۱۵ دلار به ۷۰ دلار کنونی برسد.
هرچند افت قیمت نفت مهم‌ترین موضوع نشست ۱۶۶ اوپک و اعضای آن بود اما مذاکرات این نشست هم نتوانست دردی از بازار نفت درمان کند و قیمت این طلای سیاه همچنان در حال سقوط است. سقوطی که ماحصل تلاش برخی از اعضای اصلی اوپک از جمله عربستان است که هیچ تمایلی به کاهش میزان تولید نفت خود ندارند و معتقدند عدم تغییر شرایط به نفع تمام تولید‌کنندگان است.
کارشناسان نفتی در تحلیل این اقدام عربستان با اشاره به این کشور تولید خود را به خاطر مشکلاتی که در لیبی و سایر کشورها وجود داشته است در گذشته نه چندان دور افزایش داده است مي‌گویند: درحال حاضر عربستان حاضر نیست آن میزانی که به تولید خود اضافه کرده بود را کم کند و به جای خود در سهمیه اوپک برگردد و همه این تحولات باعث شده است که قیمت نفت در جهان کاهش یابد. این کارشناسان مدعی هستندکه با وجود بازگشت تولید‌کنندگان نفت به بازار عربستان تمایلی به کاهش تولید نفت خود کاهش ندارد و به عبارت دیگر از نفت به عنوان یک اسلحه استفاده مي‌کند؛ تا قیمت نفت را پایین نگه دارد.
برخلاف اظهار‌نظر سخنگوی دولت که معتقد است که کاهش قیمت نفت مساله‌ای سیاسی است و مي‌گوید: «قیمت نفت قبلاً ۱۰۵ دلار بود اما امروز با توطئه جدید برخی کشورهای اسلامی منطقه، نفت به ۸۵ دلار رسیده است و این آخرین حربه دشمن برای حمله به جمهوری اسلامی است.» اما تحلیلگران نفتی و اقتصادی براین باورند که همه علل کاهش قیمت نفت سیاسی نیست.
عوامل سیاسی و اقتصادی
این گروه براین ادعا هستند که در نوسانات قیمتی نفت هر دو عامل سیاسی و اقتصادی تاثیر داشته و نمی‌توان تفکیکی میان این دو لحاظ کرد.
نرسی قربان تحلیلگر بازار نفت با مدنظر قرار دادن رکود اقتصادی جهان اعلام می‌کند که در حال حاضر رشد اقتصادی آمریکا و چین پایین آمده و عرضه مازاد نفت به بازار وجود دارد و از سوی دیگر در عرصه سیاسی نیز معادلات قدرت میان آمریکا و روسیه برهم خورده و نفت ممکن است در این میان به کار گرفته شده باشد.
عبدالعلی نورا کارشناس اقتصادی در بررسی عوامل افت قیمت نفت به سیاست روز گفت: عمده این مشکل به ۲ محور باز می‌گردد اما آنچه مسلم است تمام بحران‌هاي سیاسی و ناامنی‌ها منطقه بر سر نفت است.
وی افزود: همکاری پشت‌پرده عربستان و ترکیه با آمریکا و حضور داعش در عراق که به برداشت بی‌رویه نفت و همچنین سرپیچی اعضای اوپک از قوانین این سازمان منتهی شده و برآِیند آن این وضعیت را برای بازار نفت و قیمت آن حاصل کرده است.
این کارشناس اقتصادی بابیان اینکه بسیاری از کشورها از این اتفاق سود مي‌برند تصریح کرد: تحریم‌های اعمال شده علیه ایران و افت قیمت نفت در بازارهای جهانی سود قابل توجهی را شامل حال کشورهای همسایه از جمله عربستان و ترکیه کرده و از آنجایی که منافع کلان اقتصادی این کشورها از حمایت آنها از آمریکا تامین مي‌شود بنابراین تمایل به متعادل کردن بازار ندارند.
افت بی‌سابقه
هرچند افت قیمت نفت با این سرعت در فصل سرما بی‌سابقه بوده است اما در چنین شرایطی بیشترین ضرر نصیب کشورهایی شده که دولت‌هاي غربی در صدد هستند تا با تحت فشار قرار دادن اقتصاد آنها؛ متولیان این کشورها را تحت هر شرایطی ناچار به پذیرفتن خواسته‌هاي آنها کنند.
این کارشناسان مدعی هستند که افت قیمت نفت و در‌پی آن مازاد عرضه میزان فروش نفت کشورهایی مانند ایران را کاهش داده است و این افت فروش در شرایطی رخ داده که تا پیش از این نیز به واسطه تحریم‌هاي ناعادلانه صورت گرفته علیه ایران میزان فروش نفت ایران از ۳.۵ میلیون بشکه به حدود یک میلیون بشکه رسیده بود.
هرچند این کاهش فروش نفت و قیمت آن زنگ خطری برای ایران و اقتصاد آن که وابستگی زیادی به درآمدهای این کالای استراتژیک دارد به شمار مي‌رود اما تحلیلگران اقتصادی افت قیمت نفت و فروش آن را نه تنها برای کشورهای تولید‌کننده نفت مانند ایران که اقتصاد آنها وابستگی بالایی به نفت و درآمدهای آن دارد مشکل مي‌دانند بلکه معتقدند کشوری مانند روسیه که با دارا بودن حجم ذخایر گازی بیشترین صادرات گاز به اروپا را دارد نیز با این اتفاق دچار چالش خواهد شد.
این گروه معتقدند که توافقات ايران و روسيه در حوزه انرژي هر چند داراي موانعي سياسي و اقتصادي از سوي هر دو کشور است اما گام برداشتن در جهت تحقق آن مي‌تواند دستاوردهاي قابل تاملي براي طرفين داشته باشد.
توان دو چندان
کارشناسان نفتی پيش‌زمينه تحقق اين طرح را تقويت ظرفيت‌هاي زيربنايي دو کشور در حوزه پالايش و استخراج نفت و گاز، بالا بردن ظرفيت‌هاي توليد، توسعه مناسبات اقتصادي و سياسي در زمينه‌هاي مختلف و... مي‌دانند و مي‌گویند: در صورتی که ایران و روسیه بتوانند در حوزه انرژی با هم متحد شوند و با این اتحاد خود مانع از صادرات گاز و انرژی به کشورهای اروپایی شوند می‌توانند با تحت فشار قرار دادن این کشور از قبل انرژی و سوختی که نیاز دارند علاوه بر کاهش تحریم‌ها به برخی از مقاصد خود نیز دست یابند.
بررسي آنچه در باب آمار نفت و گاز جهان ذکر شد نشانگر آن است که ايران و روسيه داراي سهمي قابل توجه در معادلات انرژي به ويژه در قبال اروپا هستند. روسيه اکنون به عنوان تامين‌کننده اصلي بسياري از کشورهاي اروپايي عمل مي‌کند به گونه‌اي که برخي از اين کشورها صد درصد نفت و گاز خود را از روسيه دريافت مي‌کنند.
آنچه مسلم است افزوده شدن توان نفت و گاز ايران به ظرفيت‌هاي روسيه، با اين پيامد روبروست كه توافق دو کشور براي تاثيرگذاري بر قيمت انرژي جهان (نفت و گاز) را افزايش مي‌دهد و فضاي رواني مبادلات نفتي دو کشور از عوامل افزايش بهاي نفت و گاز جهاني خواهد بود.
