امروزه در کشورهاى توسعهیافته کشاورزی نقش پررنگ و اساسی را در اقتصاد ایفا میکند و این نشانگر آن است که توسعه اقتصادى در اين کشورها ارتباط نزديک با توسعه اقتصاد کشاورزى آنها دارد.
اما متاسفانه برخی از کشورهاى در حال توسعه جهت رسيدن به رشد سريع اقتصادى بخش کشاورزى را فراموش کردهاند و تصميم توسعه بخش صنعتى تا سرحد ممکن گرفتهاندکه ایران نیز در جرگه این کشورها قرار دارد. کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی بر این اعتقادند که در کشورهایی مانند ایران که از از منابع نفتی و گازی برخوردارند؛ اعتقاد کمتری به توسعه و رونق بخش کشاورزی دارند و این در حالی است که بخش کشاورزی به لحاظ اهمیتی که در امنیت غذایی و استقلال سیاسی کشور دارد به هیچوجه نباید مورد بیتوجهی قرار گیرد اما در ایران توجهی به این موضوع نشده است.
واردات ۱۰ميليارد دلاري
شاید دلیل این ادعای کارشناسان این حوزه آن باشد که طبق گفته رئیس سازمان غذا و داروي کشور سالانه ۱۰ میلیارد دلار مواد غذایی به کشور وارد میشود و این بیانگرآن است که کشور ما از نظر تامین مواد غذایی وابسته به واردات است و محصولاتی مانند برنج، گندم و سویا به کشور وارد میشوند.
به گفته دیناوند میزان صادرات موادغذایی کشور نسبت به واردات کمتر است و با احتساب صادرات محصولات باغی حداکثر پنج میلیارد دلار در سال برآورد میشود.
همچنین به گفته رئیس مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد نیازهای غذایی ایران از خارج تأمین میشود.
کارشناسان این حوزه با اشاره به اینکه بخش کشاورزی ایران از ویژگیهای منحصر به فردی برخوردار است معتقدند نگاهی گذرا به این ویژگیها منجر به آن خواهد شد تا تصمیمگیران به این نتیجه برسند که توجه بیشتری به این بخش داشته و اجرای عملیاتهای مورد نیاز این حوزه رادر اولویت کاری خود قرار دهند.
توسل به ظرفيتهاي حوزه كشاورزي
حسن فاطمی کارشناس ارشد اقتصاد با اشاره به نقش کشاورزی در اشتغالزایی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به سیاست روز گفت: پتانسیلهای بالای این بخش و زودبازده بودن سرمایهگذاری و بالاتر بودن بهرهوری سرمایه در آن از نکات قابل توجهی است که از دید متولیان پنهان مانده است.
وی افزود: به منظور رسیدن به توسعه صنعتی میتوان به ظرفیتهای بخش کشاورزی متوسل شد چرا که اگر بتوان به گونهای عمل کرد که بخش کشاورزی به سطح مناسبی از توسعه یافتگی برسد آنگاه میتوان با استفاده از آن به سمت کاهش وابستگی به واردات غذایی و به دنبال آن به صرفهجویی ارزی رسید.
به گفته این کارشناس در مقابل این رویه میتوان با برنامهریزی مناسب به سمت افزایش صادرات محصولات و فرآوردههای کشاورزی و منابع طبیعی، حرکت کرد تا درآمد ارزی خوبی برای کشور حاصل شود.
فاطمی با اشاره به اینکه بخش کشاورزی در مقایسه با سایر بخشهای اقتصادی توان اشتغالزایی بالایی دارد تصریح کرد: افزایش تولیدات داخلی علاوه بر صرفهجویی در مصارف ارزی کسب درآمد ارزی از طریق صادرات را برای این حوزه مهیا میکند و نشان میدهدکه این بخش کشاورزی میتواند محور رشد و توسعه اقتصادی کشور باشد.
نقش استراتژيك
فعالان حوزه اقتصاد کشاورزی براین باورند که این حوزه به عنوان بسترساز استقلال هر کشور نقش استراتژیکی در اقتصاد کشور دارد و بدون توجه و تاکید به این بخش، راه به جایی نخواهد برد و اگر بنا داریم به قطع وابستگی به به کشورهای خارجی فکر میکنیم باید قبل از هر چیز به ارتقای ضریب خودکفایی و بهرهوری عوامل تولید در بخش کشاورزی اهتمام داشته باشیم.
این گروه از کارشناسان براین اعتقادند که با شرایط کنونی اجرای اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی یک ضرورت است و در این راستا باید بهرهبرداری بهینه از منابع داخلی در راستای توسعه پایدار، مدیریت تجارت خارجی محصولات کشاورزی، ایجاد جذابیت در فضای کسب و کار و ثبات در بازار داخلی باید مورد توجه قرار گیرد چراكه به گفته اين افراد ارتقاي بهرهوری و افزایش تولید در حوزههايي مانند كشاورزي است كه ميتواند منجر به خودکفایی شود.
اين فعالان با تاكيد براين موضوع كه تنها راهکار پیشبرد اقتصاد مقاومتی در شرايط موجود اتكا به بخش کشاورزی است ميگويند: طبق فرمايشات مقام معظم رهبري مبنای اقتصاد مقاومتی تکیه بر تولید داخلی و استحکام بنیه درونی اقتصاد است و با اين وجود براي تحقق اقتصاد مقاومتي در تمام بخشها به خصوص كشاورزي بيش از هر چيز نيازمند عمل هستيم. اين گروه از تحليلگران بر اين باورندكه تحقق اقتصاد مقاومتی در گرو تولید پایدار است و اگر بنا داريم به اهداف تدوين شده در اين نوع اقتصاد دست يابيم همراستا با پايداري بايد بازدهی تولید را نيز افزایش دهيم و در كنار آن از واردات محصولات استراتژیک كه منجر به مختل شدن روند توليد به خصوص در حوزه كشاورزي ميشود خودداري كنيم.
بستن دروازه هاي واردات
به گفته اين كارشناسان با در نظر داشتن ظرفيت و پتانسيلهاي كشاورزي موجود در كشور و توان صادراتي برخي محصولات و عدم توان ساير كشورهاي منطقه در رقابت با توليد اين محصولات ميتوانيم نسبت به سرمايهگذاري قابلتوجه دراين حوزه اقدام كنيم به اين معنا كه با سرمايهگذاري بر روي طرحهاي داراي صرفه اقتصادي در بخش كشاورزي علاوه برايجاد اشتغال گامهاي خودكفايي را يك به يك برداريم ضمن اينكه متوليان بايد بكوشند تا با ارائه حمايتها و تشويقهاي لازم؛ به جاي باز كردن دروازههاي واردات كه آسيبهاي جبرانناپذيري را تاكنون به اقتصاد وارد كرده مسير سرمايهگذاري در حوزه كشاورزي را تسهيل كنند چراكه سرمایهگذاری در این بخش و به روز كردن تكنولوژيهاي توليد است كه ميتوان اهداف اقتصاد مقاومتي را دراين بخش محقق كند.