ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، طی سفری دو روزه راهی هند شد. اگر چه در این سفر بیشتر مسائل اقتصادی و همچنین فنی و نظامی مورد نظر بود اما این دیدار از جهات مختلف دارای اهمیت است. قبل از هر چیز این سفر برای دو طرف روسیه و هند مهم است که حوزه‌ها و سطوح مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، فنی و نظامی را پوشش می‌دهد. در گام بعدی اهمیت منطقه شبه‌قاره و آسیایی دارد و سپس مسائل فرامنطقه‌ای و جهانی را در بر می‌گیرد.
در نگاه دوجانبه روسیه می‌تواند از توانایی تکنولوژیکی هند برخوردار شده و همچنین تبادلات نظامی نیز در این میان بسیار پراهمیت است. به هر جهت روسیه به سرعت درپی نوسازی تجهیزات نظامی است و هند نیز قادر خواهد بود از توانایی نظامی روسیه بهره ببرد. این کشور تاکنون ۶۵ میلیارد دلار قرارداد تسلیحاتی با روسیه امضا کرده است.
قطعا چنین روابطی نمی‌تواند بدون پیوندهای سیاسی باشد به خصوص که نیاز هند به اقتصاد روسیه در زمینه منابع انرژی کم نیست. مسکو قصد دارد از طریق خط لوله شمال - جنوب این منابع را در اختیار پاکستان و هند قرار دهد. بر همین اساس انتظار می‌رود که پوتین در این زمینه با هند مذاکره کرده و زمینه‌های لازم را فراهم آورد. قصد پوتین این است که در این مذاکرات از اختلافات بنیادی اسلام‌آباد - دهلی‌نو عبور کند.
به هر حال شبه‌قاره منطقه حساسی است که بین چین، روسیه، آسیای مرکزی، حوزه‌های دریایی در جنوب و... مرزهای مشترکی دارد و همزمان مورد نظر بسیاری از قدرت‌ها و کشورها است. تنها به عنوان یک نمونه، آمریکا پس از شکست داعش همه تلاش خود را کرده تا بخش قابل توجهی از عناصر آن را به افغانستان و مناطقی از شبه‌قاره انتقال دهد. این موضوع نه تنها از طریق آسیای مرکزی، روسیه را تهدید می‌کند بلکه چین را نیز هدف قرار داده است. هرگونه ناامنی با محوریت داعش یا هرگونه تروریسم سازمان یافته دیگر، ابزاری در دست آمریکا خواهد بود که روسیه و چین را تهدید می‌کند.
آمریکا طی چند دهه گذشته همواره در مخالفت با پاکستان که در دوران نظام دو قطبی از متحدان اصلی‌اش بود، به هند نزدیک شده است. این جریان تا جایی پیش رفت که باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سفر به هند تاکید کرد که واشنگتن علاقه‌مند است هند به شورای امنیت سازمان ملل بپیوندد. اگر چه این پیشنهاد بدون توجه به دیگر اعضای شورای امنیت و رضایت آنها قابل اجرا نبود، اما فی‌نفسه گویای گرایش آمریکا به هند بود. این گرایش می‌تواند همزمان در مخالفت با چین، روسیه، پاکستان و حتی ایران باشد. تلاش‌های اخیر آمریکا برای همراه کردن هند در تحریم‌های جدید نفتی گویای این مسئله است.
در حال حاضر یکی از مهمترین اهدافی که روسیه به همراه متحدان شرقی خود دنبال می‌کند حذف دلار از معاملات دو و چند جانبه است. این تغییر ارز در مبادلات دو جانبه از جمله مسائلی است که هند نیز با روسیه هم رای است. بویژه که روابط تجاری دو کشور در حال افزایش است و دو طرف انتظار دارند که طی سال‌های آینده به بیش از ۳۰ میلیارد دلار در سال برسد.
نویسنده:علی تتماح
