يكي از نيازهاي اساسي انسان خوردن و آشاميدن است اما همين نياز اساسي كه در صورت فقدان مي‌تواند تهديدي براي حيات او باشد اگر درست اجابت نشود هم مي‌تواند جانش را تهديد كند، آمارهاي جهاني نشان سالانه حدود دو میلیون مرگ و میر ناشی از موادغذایی ناسالم اتفاق مي‌افتد که عمده این مرگ و میرها در مورد کودکان است. بر همين اساس ضروري ديديم در هفته سلامت نگاهي كنيم به فاكتورهاي يك تغذيه سالم و باورهاي نادرست در اين زمينه.
راهكار سازمان جهانی بهداشت برای دستیابی به غذای سالم‌تر
در همين زمينه لازم به يادآوري است كه سازمان جهانی بهداشت، پنج کلید را برای دستیابی به غذاهای سالم‌تر اعلام کرده است.
این کلید‌ها شامل رعایت همیشگی نظافت ، جدا کردن غذاهای خام از غذاهای پخته شده، خوب پختن غذاها، نگهداری غذاها در دمای مناسب و سالم و استفاده از آب و مواد سالم برای تهیه غذا است.
بر اين اساس كه عرضه مواد غذایی به طور فزاینده‌اي در حال افزایش است و بیش از پیش سیستم‌هاي ایمنی مواد غذایی را مورد توجه قرار مي‌دهد به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت شعار خود را در سال ۲۰۱۵ ایمنی غذا از مزرعه تا سفره در نظر گرفته است. بر همين اساس در هفته سلامت عنوان شده كه سازمان‌هاي سلامت محور یکی از مهمترین اموری که در سال ۹۴ به صورت جدي دنبال خواهند كرد، برچسب‌گذاری و نشانه‌گذاری بر روی مواد غذایی است که این نشانه‌هاي رنگی به صورت چراغ راهنما عمل مي‌کند تا افراد بتوانند غذاهای مضر را بشناسند. بطور مثال شیر و ماست پر چرب و غذاهای شور و پر‌چرب با نشانه‌هاي رنگی علامت‌گذاری خواهد شد تا مردم بتوانند در انتخاب نوع غذای خود راحت تر باشند.
هشدار رئيس سازمان غذا و دارو درباره سلامت تغذيه
بر همين اساس روز گذشته دکتر رسول دیناروند در حاشیه نشست خبری هفته سلامت که با شعار ایمنی غذا از مزرعه تا سفره برگزار شد با تشریح برنامه‌های این سازمان در جهت ایمنی و سلامت غذا از کدگذاری و رهگیری برنج‌های ایرانی در سال‌جاری خبر داد. معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه سلامت غذا موضوعی فرابخشی است، گفت: در سازمان غذا و دارو بخشی از کارها، مربوط به ایمنی و سلامت غذا است و امسال نیز در این خصوص روی دو محور متمرکز هستیم.
وی در تشریح محورهای سازمان غذا و دارو درخصوص ایمنی و سلامت غذا، افزود: اولین محور تاکید بر سلامت محوری است در جاهایی که تولیدکنندگان و واردکنندگان باید برای ورود به بازار از سازمان مجوز بگیرند، در سازمان غذا و دارو برای صدور این مجوز معیارهایی فراتر از استانداردهای موجود در نظر گرفته‌ایم.
حذف اسید چرب ترانس
رئيس سازمان غذا و دارو همچنین اعلام کرد: کاهش میزان نمک، شکر، چربی و حذف اسید چرب ترانس در مواد غذایی را در سال ۹۴ نیز به طور جدی دنبال می‌کنیم، البته این کار را در سال ۹۳ هم انجام دادیم.
دیناروند با بیان اینکه برچسب‌گذاری فرآورده‌های غذایی نیز به عهده این سازمان است، اظهار کرد: این ضابطه امسال اجرایی می‌شود تا به مردم در انتخاب موادغذایی کمک کند. همچنین علامت راهنمای تغذیه را اجباری کردیم تا مردم موادی را که نمک، شکر یا چربی کمتری دارند انتخاب کنند، چرا که دریافتی جامعه ما در این مواد زیاد است.
وی افزود: به فرآورده‌های غذایی که اصول سلامت محوری را رعایت می‌کنند، نشان استاندارد داده می‌شود که می‌توانند این نشان را روی بسته‌بندی‌های خود درج کنند تا مردم بدانند که این کالا سلامت‌محور است.
رئیس سازمان غذا و دارو در تشریح دومین محور کارهای این سازمان گفت: دومین محور "بحث ایمنی و سلامت " است. در این جهت بقایای سموم و آلاینده‌هایی مثل نیترات‌ها و فلزاتی سنگین نباید بیش از حد مجاز در فرآورده‌های غذایی موجود باشد.
دیناروند همچنین به تجهیز آزمایشگاه کنترل وزارت بهداشت در سال‌جاری اشاره کرد و گفت: این کار با اعتباری ۶۰ میلیارد تومانی انجام می‌شود. در گذشته به جهت کمبود امکانات در کنترل فرآورده‌ها ضعیف بودیم.
رئیس سازمان غذا و دارو در این راستا از رهگیری و برچسب‌گذاری برنج‌های داخلی برای کنترل بهتر آنها در سال‌جاری خبر داد و همچنین افزود: در سال ۹۴ برای برنج داخل فرایند شناسنامه‌دار کردن را اجرا می‌کنیم تا عرضه برنج به صورت فله را کاهش دهیم. وی درخصوص برنج وارداتی نیز گفت: در زمینه واردات برنج موفق شدیم تمام برنج‌هاي وارداتی را شناسنامه‌دار کرده و منابع ورود را مشخص کنیم تا فقط از این منابع نیز واردات برنج صورت گیرد در غیر این صورت برنج وارد شده امکان ترخیص از گمرک را ندارد.
آناليز آلاينده هاي مواد غذايي
رئیس سازمان غذا و دارو در خصوص میزان آلاینده‌ها در فراورده‌های غذایی گفت: طبق آنالیزی که بر روی هفت محصول پر مصرف انجام شد به صورت میانگین هشت درصد این فراورده‌ها آلاینده بیش از حد مجاز داشتند. البته در گذشته مطالعاتی انجام شده بود که وجود آلاینده‌هاي بیش از حد مجاز در برخی فراورده‌ها را ٣٠ درصد گزارش کرده بود.
وی با اشاره به فرایند تولید محصولات کشاورزی در ایران و در توضیح چگونگی استفاده از سموم و کودهای شیمیایی اظهار کرد: در سازمان جهاد کشاورزی باید سازوکاری ایجاد شود که کشاورزان ما سموم مجاز را در زمان و میزان مناسب استفاده کنند.
وی با بیان اینکه اگر سازمان جهاد کشاورزی به این امر اهتمام کنند وضعیت بهتر می‌شود، افزود میزان مصرف سموم در کشور ما بالاتر از نرم جهانی نیست، اما نگرانی ما یکی از سمی است که به صورت قاچاق وارد می‌شود که باید در این مورد نظارت جدی شود و دیگری از میزان سم و موعد زمانی است که از سم استفاده می‌شود.وی همچنین اظهار کرد برای رفع این دو نگرانی باید مدیریت کنیم. برای مثال اگر سموم را به میزان مناسب و در زمان مناسب استفاده کنیم هیچ آلاینده‌اي وارد محصول نمی شود.
ادامه ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ
رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوالی درخصوص روند مصرف خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی اظهار کرد: در این مورد جلساتی را با سازمان دامپزشکی داشتیم اما به جمع‌بندی نهایی نرسیده و در نتیجه تغییر موضعی ایجاد نشد. از نظر سازمان غذا و دارو خمیر مرغ نباید در فراورده‌های گوشتی ورود پیدا کند اما از نظر سازمان دامپزشکی مجاز است.
وی افزود: البته در بازار سوسیس و کالباسی که دارای خمیر مرغ باشند یافت می‌شود چراکه تعداد تولیدکنندگان زیاد است و تخلف صورت می‌گیرد، اما ما موفق استفاده از خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی با روش تولید فعلی نیستیم. برخی از تولیدکنندگان می‌توانند با اصلاحات سریع، سلامت خمیر مرغ خود را ارتقا دهند. در حال حاضر خمیر مرغ تولید نمی‌شود اما مشکل ما فشاری است که تولیدکنندگان خمیر مرغ وارد می‌کنند. اما باید اصلاحات در فرآیند تولید این محصول صورت بگیرد. البته باید بگویم تخلف همیشه امکان‌پذیر است و ما هر ماه تخلفات را که اغلب در شرکت‌های کوچک محلی صورت می‌گیرد به دستگاه‌های غذایی معرفی می‌کنیم.
بايد توجه داشت با همه اين تعابير و توصيه‌ها و نظارت‌هايي كه معاون وزير اعلام كردند اما باز هم اين خودمان هستيم كه با تصميم غلط و انتخاب اشتباه مي‌توانيم به سلامت خود آسيب بزنيم چرا كه مثلا اگر همين محصول مورد تاييد وزارت بهداشت كه شناسنامه سلامت دارد را بي‌رويه مصرف كنيم حتما به سلامتمان آسيب زده مي‌شود؛ پس علاوه بر توجه به شناسنامه‌دار بودن و كيفيت محصولات غذايي مورد نظر بايد برنامه‌ريزي صحيحي براي استفاده درست و به جا از اين محصولات غذايي داشته باشيم تا با مشكلات پس از آن مواجه نشويم، در كنار آن طبق اعلام سازمان سلامت جهاني بايد برنامه دقيقي براي ورزش روزانه داشته باشيم تا سلامتمان تضمين شود.
