به اعتقاد یک کارشناس روابط بین الملل، ایران باید متناسب با اقدام اروپایی‌ها عمل کند، اگر آنها اقدام مناسبی انجام دادند ما هم باید اقدام مناسب انجام بدهیم و اگر اقدام منفی انجام دادند ما هم باید عکس العمل منفی داشته باشیم.
روز جمعه در دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، اروپایی‌ها خبر از عملیاتی شدن اینستکس داده و اعلام کردند که اولین تراکنش‌های آن در حال پردازش است، اما اظهارات بعدی عراقچی در مورد راه اندازی اینستکس نشان داد که تاثیر اقدامات اخیر اروپایی‌ها و راه اندازی کانال مالی با ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این درحالی است که اگر اروپایی‌ها تا ۱۶ تیرماه اقدام قابل توجهی برای حفظ منافع اقتصادی ایران انجام ندهند، بزودی اجرای بخش دیگری از تعهدات برجامی ایران متوقف خواهد شد.
حسن بهشتی پور، کارشناس روابط بین الملل درباره اینکه آیا اروپایی‌ها اقدام جدی در مورد عملیاتی شدن اینستکس انجام خواهند داد، اظهار داشت: به نظر می رسد اتحادیه اروپا می خواهد به تعهدات خودش در برجام عمل کند و اقداماتی را انجام دهد و بیانیه روز جمعه در نشست کمیسیون مشترک هم نشانگر این بود که اروپایی‌ها می خواهند کاری انجام دهند اما موضوع این است که آیا می توانند یا خیر؟!
وی تصریح کرد: اتحادیه اروپا بايد تا ۱۵ روز قبل از پایان مهلت ایران، نظرات خود و چگونگی عملیاتی شدن این سازو کار مالی را در دستور کار خود قرار مي داد. اینستکس در واقع سازوکاری بین ایران و اروپا است که ایران بر اساس آن می تواند به اروپا نفت صادر کند و در برابرش اقلام مورد نیاز خود را از اروپایی‌ها تامین کند. هدف از اینستکس دور زدن تحریم‌های آمریکا است تا بتوان به سازوکاری مشروع دست پیدا کرد و ایران بتواند مناسبات تجاری با اروپا داشته باشد که فعلا محدود به همان دارو و یا غذا است.
این کارشناس مسایل هسته‌ای افزود: سیاست‌هایی که اروپایی‌ها امروز در قبال ما دارند، سیاست‌هایی نیست که در قبال عراق داشتند، چراکه ایران هم عراق نیست؛ اينستكس اگرچه همه اهداف ما را تامین نمی کند، اما بالاخره اقدامی است در مقابل یکجانبه‌گرایی و زورگویی‌های آمریکا.
وی با بیان اینکه باید مذاکره با اروپا را ادامه دهیم، تاکید کرد: بنده معتقد هستم باید سازوکار مالی را گسترش بدهیم، همانطور که می دانید چین وروسیه هم اعلام آمادگی کرده و می خواهند به این سازوکار مالی بپیوندند چراکه این گسترش می تواند اجماعی در مقابل یکجانبه‌گرایی آمریکا باشد.
این کارشناس مسایل هسته‌ای خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران باید این دو شرطی را که در مقابل عدم اقدام اروپایی ها در تعهداتشان در برجام گذاشته است همچنان در دستور کار قرار دهد، اگر آنها اقدامی انجام دادند که به نفع ایران بود، می توانیم گام دوم را عملیاتی نکنیم ولی اگر اقدامی انجام ندادند، ایران باید گام دوم را عملیاتی کند.
وی با بیان اینکه عده‌ای به اشتباه مطرح می کنند که صنعت هسته ای نابود شده است، اظهار داشت: صنعت هسته‌ای کشور نابود نشده است، اگر این اتفاق رخ داده بود نمی توانستیم به عقب برگردیم و اقدامات خود را عملیاتی کنیم. دانشمندان هسته‌ای ما فعال بوده و همچنان در حال پیشرفت هستیم ولی در کنار توان هسته‌ای باید توان اقتصادی را نیز بالا ببریم.
