یک روز لبنیات پرچرب را به دلیل داشتن پالم مضر می‌نامند و روز دیگر عالی‌ترین مقام اجرایی کشور از سلامت پالم می‌گوید، یکروز از سویا تعریف می‌شود و روز دیگر همین محصول منع! یکروز تراریخته تا مرز حرام اعلام شدن در منظر مراجع پیش رفته و روز دیگر وزیر آن را سلامت اعلام می‌کند... یک روز آب معدنی دماوند آلوده معرفی می‌شود و روز دیگر آنقدر بر سلامت این آب معدنی تاکید می‌شود که این مارک در همه نشست‌های خبری مسئولان سه قوه. میهمان می‌شود!... همین می‌شود که مردم نه تنها سرگردان شده و اعتمادشان را از دست می‌دهند بلکه اظهارنظرهای متناقض روی اعصابشان هم تاثیر می‌گذارد! شاید همین ضد و نقیض حرف زدنها بیشتر از هر چیز دیگری اعصاب مردم را به بازی بگیرد.
یادمان نرفته که در مرداد ماه سال ۹۳ شماری از مقام‌های دولتی از جمله وزیر بهداشت وجود روغن گیاهی در شیر پرچرب برخی از شرکت‌ها را تأیید کردند و آن را برای سلامتی مردم مضر دانستند. آن وقت بود که وقتی تولیدکنندگان منکر استفاده از این روغن شدند و سازمان ملی استاندارد ایران این کار را ممنوع دانست جنجالی به وجود آمد و آخر سر هم معلوم نشد کی متخلف بود و کی متضرر. آن موقع سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی (وزیر بهداشت و درمان) با اشاره به اینکه سلامت مردم برایش مهم است گفت که استفاده از روغن پالم در شیرهای پرچرب به اثبات رسیده است و این روغن به دلیل کیفیتی که دارد برای سلامتی مضر است.
رئیس سازمان غذا و دارو نیز گفت: روغن پالم حاوی اسید چرب و ترانس است که جزء چربی‌های مضر محسوب می‌شود و یکی از عوامل اصلی افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی در کشور ماست. رئیس دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری سلامت نیز افزود: با توجه به اینکه روغن پالم میزان اسید چرب بالای ۵۰ درصد دارد، روغن مناسبی برای مصرف نیست. تا سال ۹۲ وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول واردات این روغن بود و از سال ۹۳ وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت این کار را به عهده گرفت و مصوبات این وزارتخانه در این سال حداکثر میزان روغن پالم را ۳۰ درصد اعلام کرد.
در گزارشی از وبگاه سلامت‌نیوز در تاریخ ۱۳/۰۵/۹۳ به‌نقل از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت اعلام شده "تاکنون گزارشی از وجود روغن پالم در شیر و ماست در کشور نداشته‌ایم اما وزارت بهداشت مجوز استفاده از این روغن را در برخی محصولات لبنی مانند بستنی، پنیر پیتزا، کره و خامه قنادی صادر کرده است."
رضا باکری، رئیس انجمن صنایع لبنی در مورد استفاده روغن پالم برای تولید شیر پرچرب توسط برخی از کارخانه‌های صنایع لبنی از خود واکنش نشان داده و با متهم کردن وزیر به تشویش اذهان عمومی گفت که «دستگاه نظارتی کنترل کیفی محصولات مواد غذایی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان است و اگر مجوزی برای تولید شیر چرب به کارخانه‌ای داده نشده بنابراین تشویش اذهان عمومی درست نیست و نباید این مسائل مطرح شود در ضمن اگر یک یا چند واحد متخلف وجود دارد که من از این موضوع اطلاعی ندارم نباید کل صنایع لبنی زیر سؤال برود».
رئیس سازمان غذا و دارو در ۱۹/۵/۹۳، درباره آخرین وضعیت پرونده استفاده غیرمجاز از روغن پالم در لبنیات در پاسخ به پرسش «چند نمونه تخلف پیدا کردید؟» به روزنامه اعتماد خبر داد، گزارشات استانی هنوز ارسال نشده اما آزمایشگاه مرجع تهران ۹ نمونه را شناسایی کرد.
دیناروند در پاسخ به سؤالی درباره علت رسانه‌ای نشدن «اسامی شرکتهای متخلف» لبنی که از روغن پالم در تولید محصولات‌شان استفاده کرده‌اند گفت، شرکتهای معتبری وجود دارند که بیش از ۱۰۰ محصول تولید می‌کنند که ممکن است در یکی از محصولات آنها تخلفی وجود داشته باشد، بنابراین اگر بخواهیم بیش از تخلف مربوطه با این شرکت‌ها برخورد کنیم ممکن است کل تولید آن شرکت آسیب ببیند و این امر از نظر شرعی صحیح نیست.
اما به گزارش فارس در ۱۶ شهریور ۱۳۹۳ اعلام شد در حالیکه زمان اندکی از هشدار متخصصان بهداشتی درباره استفاده از روغن پالم و انواع بیماری‌ها مانند سکته قلبی و ابطال مجوز استفاده ۴۵۰ کارخانه لبنی می‌گذرد، ولی سازمان استاندارد، می‌خواهد معیار جدیدی برای استفاده از پالم در لبنیات را تا آخر شهریور اعلام کند.
جنجال روغن پالم تا حدی پیش رفت که حتی طی توافقاتی که مابین صنایع لبنی با سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد و دیگر دستگاه‌های نظارتی شد، متعهد شدند تا، از پایان شهریور ماه ۹۳روغن پالم و هرگونه چربی گیاهی را از همه تولیدات لبنی خود حتی، آن دسته از محصولاتی که پیش از این برای استفاده از روغن پالم مجوز داشتند، حذف کنند و از تاریخ ذکر شده به بعد در تولیدات لبنی به جای استفاده از روغن پالم از چربی طبیعی موجود شیر و چربی حیوانی، استفاده شود. اما به ناگهان نظر همه جنجال‌آفرینان تغییر کرد!!
سفر به مالزی و سلامت روغن پالم
اما همزمان با سفر روحانی به مالزی طبق اخبار تابناک واردات پالم از این کشور به ایران دو برابر شد و حتی توئیت روحانی درباره سلامت پالم شگفتی ساز است اما شگفتی‌سازی واقعی زمانی صورت گرفت که وزیر بهداشت نیز به این صحبت‌ها واکنش نشان داده و گفت که هیچ انسان عاقلی جمله «به طور کلی روغن پالم مضر است » را نخواهد گفت!!
البته نمایندگان مجلس هم ردپای یکی از نزدیکان رئیس‌جمهور را در واردات روغن پالم از مالزی به کشور یافته‌اند و این اظهارنظرها را مربوط به حضور این فرد در راس واردات پالم تلقی می‌کنند اما آنچه مسلم است در این زمینه تنها مردم هستند که اعتمادشان را از دست داده و اعصابشان خورد می‌شود.
اما محصولات تراریخته هم دست کمی از پالم ندارد.
تراریخته‌های جنجالی
در ۲۵ شهریور امسال حضرات آیات عظام مکارم‌شیرازی و علوی‌گرگانی، در فتاوایی جداگانه، تحقیقات بر محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) را بدون اشکال، اما «کشت تجاری» این محصولات را حرام اعلام فرمودند اما سخنگوی دولت درباره تراریخته‌ها می‌گوید: زمانی بود که برخی افراد به بلندگو به‌عنوان ابزار شیطان نگاه می‌کردند، امروزه نیز برخی افراد به محصولات تراریخته که دارای فواید علمی هستند با چنین دیدی نگاه می‌کنند.
اما وزیر بهداشت اواخر سال گذشته درباره محصولات تراریخته گفته بود: "تراریخته‌ها یک بحث پیچیده و در عین حال بسیار مهم است که یک عده درباره آن نظر مثبت داشته و عده‌ای دیگر با آن مخالف هستند که در حال حاضر با گذشت زمان به تعداد مخالف‌های آن افزوده می‌شود.ما در کشور هنوز به طور جامع و کامل به فناوری تراریخته‌ها دست پیدا نکردیم و درباره عوارض و مشکلات آن نیز هنوز تجهیزات و تکنولوژی کامل و لازم را در اختیار نداریم و شاید با توجه به برنامه‌های سازمان غذا و دارو در این‌باره سال آینده بیشتر بتوانیم بحث و بررسی و اعلام نظر کنیم."
این درحالی است که چندی پیش آقای وزیر بدون اشاره به نتیجه آزمایشات که خودش قبلا به آن اشاره داشت، اعلام کرد:"افرادی هم نیز بدون اطلاع در مورد تراریخته‌ها صحبت می‌کنند و این مسئله آرامش مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد البته این مسائل شایعاتی بوده که عمدتاً به غرض آلوده است!"
آثار مخرب استفاده از محصولات تراریخته
حیات‌غیب معاون پژوهشی سازمان حفاظت محیط‌زیست اما با اشاره به اثرات محصولات دستکاری شده ژنتیکی بر روی محیط‌زیست، بیان داشت: تأثیرپذیری زنبور عسل، پروانه‌ها، حشرات شکارچی همانند سنجاقک‌ها و کفش‌دوزک‌ها که دشمن طبیعی آفت‌ها هستند، انتقال سموم محصولات تراریخته از بستر گیاه بر روی زمین و آلودگی خاک آبهای سطحی و زیرزمینی، امکان انتقال ژن دستکاری شده به سایر مزارع کشاورزی برخی از آثار مخرب شناخته شده محصولات دستکاری شده ژنتیکی هستند.
وی یادآور شد: محققان دریافتند وقتی تغذیه حیوانات آزمایشگاهی با محصولات تراریخته از سه ماه فراتر رفته و به ۶ تا ۹ ماه می‌رسد، اثراتی مثل افزایش سلولها به‌صورت تومور در بافت جانوران اتفاق می‌افتد که این موضوع خود دلیلی برای لزوم تحقیقات بیشتر است. تحقیقاتی در ایتالیا، فرانسه، مکزیک و کانادا موجود است و همه محققانی که تحقیق کردند بر مطالعه اثرات دراز‌مدت استفاده این محصولات روی موجودات زنده تأکید داشته‌اند.
حیات‌غیب افزود: البته در روند این مطالعات، بررسی‌های بالینی بر روی انسان کمتر بوده و فقط یک مورد در برزیل اتفاق افتاده است که تغییراتی در باکتری‌های درون بدن افراد روی داده است.
وی ادامه داد: این مطالعه مربوط به سال ۲۰۱۱ در کانادا بوده که زنان باردار مورد بررسی قرار گرفته و محققان دریافتند که سم "بی‌تی" (سم باکتری باسیلوس تورنجنسیس) در بدن آنها وجود دارد و از طریق بند ناف به جنین نیز منتقل شده است.
معاون پژوهشی سازمان حفاظت محیط‌زیست درخصوص تغدیه موش‌ها از محصولات تراریخته در یک دوره تحقیقاتی بیان داشت: با تغدیه موش‌ها از محصولات دستکاری شده ژنتیکی درعرض ۲ سال، تورموهای سرطانی خطرناکی در موش‌ها رشد کرده و حتی در ماده آنها مرگ‌ومیر اتفاق افتاده است. سرطان، تومورهای خطرناک، ناباروری، میکروسفالی، پیری زودرس و تغییرات فیزیکی بخشی از خطرات احتمالی محصولات تراریخته بر انسان است که از سوی منتقدان و با استناد به نتایج برخی آزمایشات برشمرده می‌شود؛ محصولاتی که این روزها دولت‌های بیش از ۳۸ کشور دنیا آن را ممنوع کرده‌اند.
حال فقط می‌توان ابراز امیدواری کرد که با این ضد و نقیض‌گویی‌ها حال مردم خوب و اعصابشان آرام بماند!!
مائده شیرپور
