این روزها متخصصان در سراسر جهان با تلاش شبانه روزی به دنبال درک الگوی رفتاری ویروس کرونا و ساخت داروی قطعی برای آن هستند و به نتایج جدیدی در این زمینه دست یافته‌اند. این امر در کشورمان نیز دنبال می شود.
دانشمندان و داروسازان ایرانی همگام با جوامع پزشکی در سراسر دنیا تلاش گسترده‌ای برای مبارزه با این ویروس و تولید داروی درمان کننده کووید-۱۹ انجام می‌دهند. هم‌اکنون محققان دانشکده داروسازی دانشگاه شهید بهشتی در حال آزمایش دارویی برای مقابله با تهاجم ویروس کرونا به سلول‌های ریوی هستند.
این دارو در مرحله تحقیق قرار دارد و نمی‌توان با قطعیت در مورد نوع عملکر آن سخن گفت. دانشگاه شهید بهشتی تنها مرکز تحقیقاتی برای دستیابی به واکسن کرونا در کشور نیست و ده‌ها آزمایشگاه و مرکز درمانی دیگر با به کارگیری تجهیزات مختلف در صدد تولید داروی موثر برای این بیماری همه‌گیر هستند.
در ایران همانند تعدادی از کشورهای جهان داروهای تولید شده برای درمان بیماری کرونا روی تعدادی از داوطلبان آزمایش شده است ولی با توجه به پیچیدگی رفتار این ویروس در بدن و جهش‌هایی که در بازه‌‌های زمانی مختلف دچار آن می‌شود هنوز نمی‌توان واکسن قطعی برای آن را معرفی نشده است .
*دستاوردهای جدید
دستگاه‌های مختلفی چون سامانه تشخیص پونومی ویروس COVID-۱۹، دستگاه ایرانی تولید ماسک، سامانه جامع حرارت سنجی بدن و ده‌ها مورد دیگر از جمله دستاوردهایی است که شرکت‌های ایرانی برای شکست ویروس کرونا تولید و به بازار عرضه کرده‌اند.
ساخت دستگاه ونتیلاتور که به عنوان مهم ترین وسیله در اتاق های آی سی یو برای بیماران ریوی و کرونایی مورد استفاده قرار می گیرد، نیز یکی از این دستاوردها است.
ساخت دستگاه های اکسیژن ساز، دستگاه سازنده کاغذ ماسک نانو، مواد شوینده و ضدعفونی کننده، کیت‌های تشخیص کرونا، دوربین اسکنر حرارتی، دستگاه مانیتور علائم حیاتی و لباس محافظ بیمارستانی از دیگر محصولات و دستاوردهایی است که پس از شیوع کرونا در کشورمان حاصل شده است.
معاون علمی رئیس جمهور نیز در این زمان از توانمندی شرکت‌های دانش بنیان در تولید کیت‌های تشخیص کرونا و تجهیزات پزشکی و پیشگیری از شیوع این ویروس در کشور خبر داد و در این باره گفت که تشخیص این ویروس از طریق هوش مصنوعی دستاورد جدید محققان کشور در این حوزه است.
سورنا ستاری افزود: درحال حاضر دو شرکت دانش بنیان در حوزه کیت تشخیص کرونا فعالیت می‌کنند و ظرفیت تولید ۱۰۰ هزار کیت در هفته را دارند.
سامانه «مستعان» نیز سامانه‌ای کاملأ بومی و ایرانی در زمینه مقابله با کرونا و تشخیص این ویروس از جمله دستاوردهای جدید سپاه پاسداران است.
حضور ۲ شرکت دانش بنیان در زمینه تولید "ونتیلاتور" و تبدیل تخت معمولی به یک تخت ICU نیز از جمله پیشرفت هایی است که از زمان ورود شرکت‌های دانش بنیان به این عرصه، محقق شده است.
همچنین تولید وبهره برداری اسپری ضدعفونی کننده دست، برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، توسط محققان گروه شیمی دانشکده علوم پایه دانشگاه مراغه یکی دیگر از این اقدامات بود.
ساخت سیستم کمک تنفس مصنوعی ارزان قیمت و آزادسازی طراحی آن برای تولید در کشور، سامانه غربالگری صوتی برای بیمار کرونا مبتنی بر الگوی سرفه افراد، توسعه سامانه پیگیری وضعیت بیماران کووید ۱۹ در منزل و طراحی زیرساخت ملی یکپارچه پردازش و تشخیص مهم‌ترین اقدامات دانشگاه تهران در این زمینه بود.
*دستاوردهای ارتش و سپاه
سامانه « مستعان» سامانه‌ای کاربردی است که قابلیت تشخیص لحظه‌ای ویروس کرونا از راه دور و بدون تماس فیزیکی را در ۵ ثانیه دارد و در پایش فردی ،اجتماعی و ارزیابی‌های محیطی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
سرلشکر سلامی فرمانده سپاه پاسداران در خصوص کارایی این سامانه، اظهار داشت: این دستگاه هر نقطه‌ای از محیط تا شعاع ۱۰۰ متر که آلوده باشد شناسایی می‌کند و ویروس کرونا تا حدود ۱۰۰ متر را تشخیص می‌دهد. دستگاه مزبور نیاز به گرفتن خون ندارد و قابلیت تشخیص سطوح و انسان‌های آلوده را دارد.
بنا به گفته فرمانده سپاه، آزمایش مزبور در بیمارستان‌های مختلف صورت گرفته و تا ۸۰ درصد عملکرد آن برای شهروندان کشورمان مثبت بوده است.
از سوی دیگر فرمانده نیروی زمینی ارتش با اشاره به پنج دستاورد جدید ارتش در زمینه مقابله با کرونا، تشریح کرد که دو دستاورد در حوزه تشخیص و سه دستاورد در زمینه ضد عفونی است.
امیرکیومرث حیدری در مراسم روز ارتش در این باره گفت: یکی از این سامانه‌ها، ابرسامانه رفع آلودگی و ضدعفونی کننده معابر شهری است که با ظرفیت ۵۰۰ لیتر در دقیقه و به شعاع ۵۰ متر می تواند عملیات پاشش را انجام دهد.
ظرفیت کل این ابرسامانه که در سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش ایران ساخته شده پنج هزار لیتر است.
وی افزود: دستگاه « توربوجت» که کار ضدعفونی کننده محیط در مساحت های کم را انجام می‌دهد، آزمایشگاه سیار و آشکارسازی محیط های آلوده میکروبی، بیولوژیکی و شیمیایی است .
در مراسم روز ارتش نیز از دو سامانه ضدعفونی کننده سیار با نام رازی و یک سامانه پایش سلامت که در نیروی زمینی ارتش طراحی و ساخته شده رونمایی شد.
سعید نمکی وزیر بهداشت نیز تاکید کرده است که کشور به یک نقطه روشن در کنترل بیماریهای ویروسی رسیده است که ایران را در این عرصه در سطح جهانی در رتبه نخست قرار می‌دهد.
از سوی دیگر راه اندازی و افزایش تولید ماسک N۹۵ به عنوان مناسب ترین ماسک مورد استفاده در جهان یکی دیگر از این اقدامات است.
تهیه و توزیع مواد ضدعفونی و اقلام بهداشتی مانند ماسک و دستکش توسط کارگاه ها و نیروهای داخلی و راه اندازی بیمارستان‌های صحرایی و سیار در کشور نیز نشان از توان و همبستگی در کشور برای مقابله یا کرونا دارد.
*برگزاری رزمایش
از سوی دیگر توجه به این پیشرفت ها، همزمان با برگزاری رزمایش دفاع بیولوژیک در سراسر کشور نشان داد که کشور توانسته علاوه بر کسب دانش، عملاً در این عرصه نیز برای مقابله با کرونا پیشرو باشد.
در این رزمایش که تلاش‌ها و برنامه‌های ضد عفونی توسط یگان‌های جنگ نوین نیروی زمینی سپاه و ارتش و بسیج از جمله نکاتی بود که بسیار مورد توجه قرار گرفت.
همچنین مجاهدت کادر سلامت دوباره فرهنگ دفاع مقدس را در کشور احیا کرد.
*ناتوانی دشمن
در شرایط همه گیری این بیماری، آنچه که خیلی دور از ذهن بود، ناتوانی کشورهای غربی، بخصوص امریکا برای مقابله با این بیماری است. این کشورها که همواره خود را متمدن و پیشرفته معرفی می کردند، نه تنها داروی مناسبی برای مقابله با این بیماری نیافتند، بلکه حتی راهکاری برای جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری نیز ارائه نکردند.
رئیس جمهور تاکید داشت که ارتش امریکا در زمره قوی ترین ارتش های دنیا قرار دارد . اما این ارتش نتواست خود را در مقابل ویروس کرونا محافظت کند .
دولت‌های غربی، به ویژه آمریکا و انگلیس، اقدامات به مراتب خفیف‌تری را اتخاذ و حتی دولت انگلیس علیرغم توصیه های سازمان بهداشت جهانی بر خلاف بسیاری از کشورها، در ابتدا هیچ اقدامی مبنی بر تعطیلی مدارس یا ممنوعیت اجتماعات گسترده نکرد.
این کشورها نشان دادند که تمام لاف‌هایی که در مورد همبستگی بین‌المللی و رویکرد مشترک می زنند توخالی است و آنها همواره رویکردهای واگرای خود را دنبال می‌کنند و حتی در برخی از موارد، روی ممنوعیت صادرات تجهیزات پزشکی خود باقی‌اند. کمبود مواد بهداشتی و دارویی در این کشورها آنقدر به چشم آمد که برخی از پزشکان آنها اعلام کردند تمرکز آنها بیشتر بر بیماران جوان معطوف شده است زیرا تعداد زیاد مبتلا و کمبود ظرفیت‌های درمانی آنها را مجبور کرده بیماران بدحال مسن را در اولویت قرار ندهند.
مقامات امریکایی بارها اعلام کردند که برای مقابله با این بیماری آمادگی ندارند از جمله "ژولیت کی آیم" دستیار وزیر امنیت داخلی آمریکا در دولت "باراک اوباما"، در مقاله ای در نشریه آمریکایی "آتلانتیک" نوشت؛ حتی با وجود اقدام قاطع دولت برای مقابله با کرونا، بسیاری از مردم کشته خواهند شد زیرا آمریکا همه چیز دارد جز آمادگی. این در حالی است که بنا به گفته آمریکایی‌ها این کشور قدرت اول جهان است بنابراین باید ذخایر استراتژیک بهداشتی این کشور آن قدر بالا باشد که در هنگام وقوع چنین بحرانی دچار مشکلات نشود.
*ضرورت توجه
نباید از نظر دور داشت چابک سازی نظام سلامت کشور دستاوردی بود که میتوان به سبب آن از کرونا تشکر کرد. شیوع این بیماری فرصتی برای دل کندن به آن سوی مرزها و دلخوش شدن به داشته های خودمان را فراهم آورد. درحقیقت ویروس کرونا عاملی برای تبیین و تمایز دوره معاصر بود . در این میان باید گفت تولید ابزارهای تشخیصی با دقت و حساسیت بالا از اهمیت ویژه ای برای تشخیص درست بیماری ها برخوردار است و این موضوعی است که باید بعد از کرونا نیز دنبال شود. این اقدام نه تنها منجر به دفاع بهتر مردم در مقابله با بیماری ها و حتی تهاجمات بیولوژیک می شود، بلکه وابستگی پزشکی کشور را کاهش داده و منجر به خروج کمتر ارز از کشور و اعتماد بیشتر مردم به جامعه پزشکی کشور خواهد شد.
این درحالی است که کارشناسان تاکید دارند مسؤلان باید برنامه‌هایی برای پساکرونا داشته باشند که یکی از این برنامه ها تکمیل این فعالیت های پزشکی است.
شیوع ویروس کرونا باعث شد تا کشور به دستاوردهای علمی و پزشکی متعددی دست پیدا کند لذا در دوران پساکرونا باید این موارد بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و از آنها حمایت شود.در این مقوله آمریکایی‌ها هر اندازه که می‌خواهند، پیشرفت‌های ایران و ساخت دستگاه‌های تشخیص کرونا را به تمسخر بگیرند، تنها کافی است مقایسه‌ای به وضعیت ایران در تحریم و آمریکای ابر قدرت داشته باشیم.
