در سخنان روز گذشته رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخبگان اینطور آمده بود که ایشان تاکید بر این موضوع داشتن که برعکس خواست دشمن (امریکا) عناصر قدرت را باید در کشور تقویت کرد. بر همین اساس بر آن شدیم تا درباره عناصر قدرتی که مدنظر مقام معظم رهبری بود و تاثیرات شگرفت این عناصر قدرت بر ادامه پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی ایران بیشتر توضیح دهیم.
اهمیت رشد علمی
اولین نکتهای که مقام معظم رهبری در راستای تقویت عناصر قدرت نظام نام برده و خواستار تقویت آن توسط مردم و مسئولان شدند علم بود. البته پیشرفت علمی پیش از این نیز در سخنان رهبری به عنوان اصلی مهم مورد تاکید واقع شده بود. مثلا در سوم شهریور ۹۵ در دیدار با رئیسجمهوری و اعضای هیات دولت فرمودند: «بر مسئلهی علم و اقتصاد دانشبنیان و شرکتهای دانشبنیان و مانند اینها تکیه شد و تأکید شد -بعضی دوستانِ دیگر هم اشاره کردند- این ناشی از یک گفتمان ده دوازده ساله است. یعنی وقتی که بحث شکستن خطوط مقدّم علمی و نهضت نرمافزاری و تولید علم مطرح میشود، دنبال میشود، گفته میشود در دانشگاهها و تبدیل به گفتمان میشود، نتیجه این میشود که بنده گاهی اوقات که اینجا مینشینم و مثلاً مجموعهی دانشگاهی -چه دانشجو، چه استاد- میآیند، میبینم همان حرفهایی را که ما مثلاً گفتیم، اینها دارند همان حرفها را به عنوان مطالبه بیان میکنند؛ این میشود گفتمان، این گفتمان است، این خوب است؛ وقتی اینجور شد، آنوقت این پیشرفتهای علمی پیش میآید. ما امروز در مسائل فضایی، در مسائل هستهای، در نانو، در فنّاوری زیستی و دیگر موارد گوناگون، پیشرفتهای زیادی داریم، پیشرفتهای مهمّی داریم؛ این پیشرفتها ناشی از همین گفتمانسازی است. وقتی گفتمانسازی شد، آنوقت همه به این فکر خواهند افتاد، یعنی در همه یک انگیزهای به وجود میآید؛ کأنّه یک جادّهی وسیع و یک بزرگراهی به وجود میآید که همه میل میکنند از این بزرگراه حرکت کنند؛ بنابراین گفتمانسازی خیلی مهم است.»
از دیگر اهمیتهای پیشرفت علمی در کشور نیز مقام معظم رهبری در ۲۶ شهریور در حضور فرماندهان دانشگاه دفاعی اینطور فرمودند: «براساس برآورد کارشناسی و دقیق متخصصان، کشور تا چند سال آینده برای تأمین برق خود، نیازمند حداقل ۲۰ هزار مگاوات برق تولیدی از نیروگاههای هستهای است، و بر همین اساس ملت ایران برای تأمین نیاز خود، بهدنبال یک مسیر علمی و عملی و یک اقدام مشروع و صحیح و بیخطر رفت اما آمریکا که مخالف پیشرفت علمی ملت ایران و دیگر ملتها است، در مقابل این حرکت مشروع ایستاد و تحریمهای ظالمانه را تحمیل کرد.»
افزایش قدرت دفاعی
۲۶ شهریور بیانات در مراسم دانشآموختگی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی اینطور فرمودند: «اگر امنیّت در کشوری وجود داشت، امکان پیشرفت علمی، پیشرفت عملی، پیشرفت اخلاقی و پیشرفت انسانی در آن کشور وجود خواهد داشت؛ [امّا] اگر امنیّت نبود، هیچکدام از اینها امکانپذیر نیست یا بسیار دشوار است. شما تصمیم گرفتهاید که این عامل اساسیِ سعادت کشور و ملّت را تأمین کنید برای این مردم؛ مسئولیّت بسیار مهمّی است. همّت بلند شما و توان معنوی و جسمانیِ شما، به شما کمک خواهد کرد که انشاءالله این مسئولیّت را انجام بدهید. عزیزان من! امنیّت به همان اندازه که مهم است، به همان اندازه، آماج دشمنیِ دشمنان هم هست. سعیِ دشمن همواره بر این است که در کشوری که با آن خصومت میورزد، امنیّت را از بین ببرد. دشمنانِ شیطانصفتِ بینالمللیِ ما -یعنی نظام سلطه و سردمداران نظام سلطه و شیطان بزرگ؛ آمریکا و دنبالههایش- از روز اوّلِ پیروزیِ این ملّت در انقلاب اسلامی در صدد برآمدند تا امنیّت را از این کشور سلب کنند. یکی از مشکلات اساسیِ ما در طول این ۳۸ سال، حفظ امنیّت بوده است. جوانانِ ما با همهی وجود برای حفظ امنیّت جنگیدهاند، مبارزه کردهاند؛ چه در ماههای اوّلِ پیروزی انقلاب که حرکات شرارتآمیز و تجزیهطلبانه در برخی از مرزهای این کشور به تحریک دشمنان به وجود آمد، چه بعد از آن در دوران جنگ تحمیلی و دفاعمقدّس که هشت سال به طول انجامید، و چه بعد از آن تا امروز که دشمنان سعی کردهاند امنیّت را از این کشور سلب کنند. جوانان مؤمنِ ما در سازمانهای مسلّح ازجمله در نیروی انتظامی با کمال رشادت و قدرت ایستادهاند و از امنیّت این کشور دفاع کردهاند.... الّذی اطعمهم من جوع و امنهم من خوف»؛ به عنوان دو نعمت بزرگ الهی، خدای متعال این را به رخ مخاطبان این آیهی شریفه میکشد: نجات از گرسنگی و نجات از ناامنی.»
همچنین در اهمیت امنیت در کشور در ششم اردیبهشت سال ۹۴ اینطور میفرمایند: «امنیت پایه و اساس زندگی جمعی انسانها و پیشرفت جامعه است؛ اگر امنیت نباشد، فعالیت اقتصادی هم دیگر نخواهد بود. اگر امنیت نباشد، عدالت اجتماعی هم نخواهد بود. اگر امنیت نباشد، دانش و پیشرفت علمی هم نخواهد بود. اگر امنیت نباشد، همه رشتههای یک مملکت بتدریج از هم گسسته خواهد شد. لذا امنیت، پایه و اساس است.»
و در نهایت در زمان تنفیذ حکم ریاست جمهوری دوازدهم اینطور به اهمیت افزایش توان دفاعی تاکید کرده و فرمودند که «چهار دهه فعالیت بینالمللی نشان داده است که هزینه تسلیم در برابر قدرتهای زورگو به مراتب بیشتر از هزینه ایستادگی در برابر آنها است. حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه «تسلیم»، ملتها را بیچاره و مسیر پیشرفت را به روی آنها مسدود میکند، افزودند: جمهوری اسلامی به توفیق الهی، هیچگاه در مقابل استکبار و نظام سلطه تسلیم نشده و بر سر خواستههای آنها سازش نکرده است و به برکت ایثار و فداکاری شهدا، امروز علاوه بر اقتدار و پیشرفت بیشتر، شعارهای خود را نیز برجسته تر کرده است.» و در ادامه این نکته را هم یادآور شدند که «گذر از دشوارترین تحریمها با ترکیبی از «قدرت دیپلماسی» و «برخورداری از توان بازدارنده دفاعی» میسر شد.»
در شهریور ۹۶ نیز ایشان علم و قدرت دفاعی را از جمله عناصر اصلی قدرت ملت ایران خواندند و افزودند: «توان موشکی باید به کوری چشم دشمن هر روز افزایش یابد.»
توجه به اقتصاد
در اهمیت توجه به اقتصاد نیز رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت ۴ شهریور ۹۶ اینطور فرمودند: «اقتصاد باید اولویت همهی اعضا و بخشهای دولت باشد. اگرچه وزارتخانههایی مانند اقتصاد، صنعت، معدن، تجارت و جهاد کشاورزی مستقیماً در مسائل مهمی نظیر تولید و اشتغال مسئولیت دارند اما دیگر بخشهای دولت از جمله وزارت امور خارجه، آموزش و پرورش، علوم و ارشاد نیز میتوانند در حل مشکلات اقتصادی، زمینهسازی و کمک کنند. آمارهای ارائهشده در بخش اقتصاد براساس مبانی علمی مطرح میشود، اما این آمارها بهطور کامل و در همهجا، نشاندهندهی وضع واقعی کشور و زندگی مردم نیست، بنابراین در این میان مشکلی وجود دارد که باید آن را شناخت و حل کرد.» همین امر بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری واقع شده و درباره اهمیت رشد اقتصادی بر توسعه و پیشرفت کشور مطالبی را بیان فرمودند.
کاهش وابستگی به بیگانگان
اما در جلسه دیروز حضرت آیتالله خامنهای اقتصاد را از دیگر عناصر قدرت ایران برشمردند و تأکید کردند: «باید به کاهش وابستگی و افزایش قدرت درون زای اقتصادی اهتمام جدی کرد.»
اما پیش از این نیز رهبر معظم انقلاب در بیاناتی در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی(ره) در ۱۴ خرداد ۹۵ اینطور گفت: «امامِ انقلابیِ ما کشور را از منجلابها بیرون کشید؛ بهوسیلهی انقلاب، کشور را از منجلابهای متعدّدی خارج کرد. جوانهای عزیز ما که دوران قبل از انقلاب را درک نکردهاند، لمس نکردهاند، باید درست دقّت کنند و توجّه کنند که مسئله این است، مسئلهی اساسی این است. اگر یک ملّتی مسئلهی اساسی خود را نداند، گمراه میشود. مسئله این است که انقلاب اسلامی آمد این کشور را از منجلابها نجات داد؛ از منجلاب وابستگی، از منجلاب عقبماندگی، از منجلاب فساد سیاسی، از منجلاب فساد اخلاقی، از منجلاب حقارت بینالمللی. ما گرفتار اینچیزها بودیم؛ ما، هم وابسته بودیم، هم تحقیرشده بودیم، هم عقبافتاده و عقب نگه داشته شده بودیم؛ در علم، در اقتصاد، در فنّاوری، در حضور بینالمللی، در همهچیز ما را عقب نگه داشته بودند. عوضِ همهی اینها، ما آقابالاسرِ آمریکایی و انگلیسی داشتیم. آن روزها ما چهار برابر امروز نفت صادر میکردیم؛ جمعیّت کشور هم از نصف امروز کمتر بود، درعینحال اکثر نقاط این کشور از خدمات عمومی دولتی که برعهدهی دولتها است محروم بودند؛ کشور در فقر و عقبافتادگی دستوپا میزد؛ در فساد اخلاقی دستوپا میزد. در همهی زیرساختهای کشور - راه، آب، برق، گاز، مدرسه، دانشگاه، خدمات شهری - کشور دچار آفت بود، دچار عقبافتادگی و عقبماندگی بود، دچار تهیدستی بود؛ ثروتهای طبیعی کشور را در اختیار بیگانگان میگذاشتند و دستگاه حاکمه بهرهمند میشدند و مردم را یا با فریب، یا با زور و ارعاب، ساکت نگه میداشتند؛ امّا خب دلهای مردم پُر بود، واقعیّات را میدیدند؛ و نتیجه، دنبالهروی از آن فریاد ربّانی و الهیِ امام بزرگوار شد که انقلاب را به راه انداخت.»
نحوه اندازهگیری پیشرفت
شاید سوال اصلی اینطور بیان شود که چطور میتوان درباره نحوه سنجش پیشرفت کشور در عناصر مهم ارزیابی دقیقی داست.
رهبر معظم انقلاب هم راهکاری را در دیدار با رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری در شهریور سال ۹۶ ارائه داده و فرمودند: «قوای سهگانه، مأمور ادارهی کشور هستند و باید کشور را انقلابی اداره کنند اما مجلس خبرگان باید با تشکیل یک هیئت اندیشهورز، میزان پیشرفتها یا پسرفتها را در مسیر حرکت به سمت اهداف انقلاب، ارزیابی، و براساس آن از دستگاههای مسئول، مطالبه کند.» با این روش میتوان بر میزان پیشرفت هم تسلط کافی داشته و میزان آن را نظارت کرد.
آنچه در مقوله اندازهگیری پیشرفت باید در نظر داشت آن است که پیشرفت با محوریت مولفههای داخلی باید صورت گیرد و نه براساس وابستگی و چشمداشت به بیرون. ملت ایران نشان داده که در عرصه پیشرفت و رسیدن به اهداف خود در حوزه های مختلف از دانش و فنآوری گرفته تا زمینه علوم فضایی و نظامی و امنیتی توان هر نوع کارکردی را دارد و نیاز به خارج ندارد. کسب علم و تجربه از سراسر مسئلهای است که هرگز نهی نشده چنانکه رهبر انقلاب نیز همواره تاکید داشتهاند که آشنایی با تکنولوژی و دانشهای روز امری ضروری است که از مولفهها و راهکارها برای آسانتر شدن مسیر پیشرفت خواهد بود اما این امر نباید موجب شد که از داشتههای درونی چشم فرو بسته و صرفا به دنبال کسب دانش و داشتههای خارج بود.
آنچه دشمنان ملت ایران همواره به دنبال هستند القا این تصور است که ایرانی توان ساخت هیچ چیزی را ندارد و باید همواره وابسته به خارج باشد چنانکه در همین مسئله هستهای آنچه غرب را به تکاپو واداشته دستاوردهای بومی هستهای دانشمندان جوان ایران زمین بوده که انحصار دانش هستهای را از غرب ربوده است لذا آنها با هم اجماع کردهاند تا این دستاورد را از ملت ایران گرفته و آن را به کشوری بدون دانش بومی مبدل سازند. باید در سنجش مولفهها و شاخصههای پیشرفت به این مسئله توجه داشت که تکیه بر داشتههای درونی بویژه نیروی جوان و باانگیزه و انقلابی مهمترین مولفه برای محقق ساختن شاخصههای پیشرفت خواهد بود.
نویسنده: مائده شیرپور