ناظران سیاسی بر این باورند که اقدامات سوء سران سعودی در ارتباط با بازار انرژی جهان اسلام، انفجارات مراکز مذهبی مسلمانان به خصوص شیعیان مظلوم و اسلام هراسی و البته تجاوز به کشور بیگناه یمن این کشور که با تشکیل و حمایتهای مالی از القاده و داعش و غیره همراه است همگی از چالشها و موانع برقراری ارتباطی دوستانه و در چارچوب عرف بین الملل جمهوری اسلامی ایران با ریاض است و تا زمانی که این چالشها از سوی رژیم سعودی برطرف نشود شاهد تغییر در مناسبات دو کشور نخواهیم بود.
اخیرا پیامهایی برای مذاکره و آتش بس از سوی عربستان به ایران دریافت شده و مقامات کشورمان این موضوع را تایید کرده اند چناچنه علی ربیعی سخنگوی دولت ایران، نمک به زخم سعودیها پاشید، زمانیکه تأکید کرد روحانی پیامی از سوی ریاض، که توسط یکی از میانجیگران (بدون ذکر نامش) جهت درخواست برای مذاکره و آتشبس، دریافت کرده است.
جالب توجه اینکه عادل الجبیر وزیر مشاور دولت سعودی در امور خارجه این اطلاعات را رد نکرد و به گفتن این موضوع که این اظهارات دقیق نیست، بسنده کرد.
الجبیر مدعی شد که یکی از کشورهای برادر برای این آتشبس تلاش میکند. ولی توجیهات این وزیر سعودی کاملا با اظهارات موثق عمران خان نخستوزیر پاکستان در تناقض است که تأکید کرده عربستان سعودی از وی خواسته است برای آتشبس با ایران میانجیگری کند. بعید نیست که عمران خان همان فردی باشد که این پیام را ارسال کرده است. اما آنچه اهمیت دارد تا زمانی که سیاستهای ایران هراسی، تجاوز به کشورهای منطقه، آتش آفروزی و فتنه انگیزی سعودیها تمام نشود برقراری روابط دوستانه تهران و ریاض ممکن نیست.
چالشهای اساسی تهران و ریاض
سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در خصوص چالش های سیاسی عربستان و ایران گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و شکست دکترین دو ستونی نیکسون که منطقه خاورمیانه را به دو بخش اساسی انرژی و قدرت نظامی تقسیم نموده بود و تامین انرژی را به عربستان و تامین امنیت انرژی منطقه را به محمد رضا پهلوی سپرده بود، فرو ریخت آمریکا مجبور شد با تغییر راهبردی خویش هر دو ستون را به عربستان سعودی بسپارد؛ از آن به بعد رژیم حاکم بر عربستان مجبور شد همه توان خود را برای مقابله با انقلاب اسلامی قرار دهد و در حقیقت بازوی نظامی امنیتی آمریکا در منطقه شد.
وی افزود: نمیتوان حمایتهای همه جانبه عربستان را به صدام بعثی در زمان ۸سال دفاع مقدس وعراق فراموش کرد؛ در این ایام بخش قابل توجهی از تسلیحات و تجهیزات نظامی صدام بر علیه ملت ایران عربستان تامین مینمود و درهمین جهت بسیاری از مهمات مورد استفاده ارتش بعثی با نام عربستان بارگیری و به جبهههای جنگ علیه ایران حمل میشد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی اظهارداشت: پس از دفاع مقدس این عربستان بود که با مشاورت مستقیم آمریکاییها در تحریمهای نفتی شرکت کرد و با انواع و اقسام طراحیها برای انقطاع و تشکیل شکاف بین ایران و کشورهای منطقه تلاش نمود در یک دهه گذشته که منطقه دچار جنگهای نیابتی شد، رژیم سعودی پشتیبان گروهها و جریانات مختلف تروریستی شد و در سوریه و پس ازآن درعراق بدترین و شدیدترین جنایات را انجام داد و نام خود را در فهرست سیاه جنایات بشری قرار داد.
به گفته صدرالحسینی؛ بن سلمان در طول ۵سال گذشته تاکنون سر منشا همه جنایاتی شد که قتل جمال خاشقجی یکی از آنها محسوب میشود و فشار مضاعف بر مردم عربستان از دو نظر اجتماعی و اقتصادی افزایش یافت؛ در همین ایام جنگ دردمنشانه بر علیه مردم استقلال طلب یمن آغاز کرد و این گرداب مخوف را برای خود فراهم نمود که همچنان ادامه دارد و خونهای ریخته شد از مردم منطقه همچنان بر روی زمین جاری میباشد.
وی بیان داشت: با این اوصاف سوال اصلی این است که آیا میتوان با این کشور روابطی بر اساس اصول بین الملل برقرار نمود و روابط دیپلماتیک را تحکیم بخشید؟ در پاسخ باید گفت چالشهای موجود که توسط سران این کشور ایجاد شده از موانع اصلی این روابط محسوب میگردد البته نمیتوان به قطع روابط تا بینهایت ادامه داد چرا که در هر سال حدود ۸۰هزار نفر از مردم ایران برای انجام مناسک حج خانه امن الهی و مکه مکرمه و مدینه منوره مشرف میشوند با این اوصاف باید برای برقراری روابط کنسولی اقدامات مناسب صورت گیرد تا زائرین حج با و آسایش بهتری به این کشور سفر کرده و با امنیت کامل مناسک حج را به جای آورده و با خیالی آرام و سلامت کامل به کشور برگردند و این اقدام امکان پذیر خواهد شد.
وی گفت: شایان ذکر است جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان اخیر و بالاخص پس از کشتار حجاج ایرانی در این کشور دیپلماسی حج را از دیپلماسی سیاسی جدا نموده و به جز یکسال در سالهای بعدی حجاج ایرانی به سفر حج اعزام شدهاند اما موضوع روابط دیپلماتیک از طریق روابط کنسولی اماکن پذیر خواهد بود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: موضوع مهمی که در حال حاضر مهمترین چالش روابط سیاسی ایران و عربستان را شامل میشود خون مظلومینی است که هر روزه توسط هواپیماهای متجاوز این کشور در سرزمین مظلوم یمن جاری میگردد این هواپیماهای مهم که توسط دولتهای غربی بالاخص امریکا به کشور سعودی فروخته میشود شب و روز خانهها و بیمارستانها و مراکز جمعیتی یمن را با خاک یکسان میکند و ایران نمیتواند نسبت به این موضوع بیتفاوت باشد.
وی بیان داشت: البته موضوع دخالت بن سلمان در امور مهمه جان اسلام و اعلام رسمی وی که من آشوب و اغتشاش و جنگ را به خیابانهای شهرهای ایران و تهران خواهم رساند از چالشهای عمده دیگری است که باید با تغییر رژیم آل سلمان به نقطه قابل قبول برسد؛ همه این جریانات در کنار حمایت همه جانبه دستگاههای امنیتی عربستان از سازمان جنایتکار منافقین که دستان تا مرفق خون آلود خود را با صدام و آمریکا پیوند داده بودند نیز یکی دیگر چالشهای اساسی بین ایران و عربستان محسوب میشود
وی خاطرنشان کرد: سوء اقدامات عربستان در ارتباط بازار انرژی جهان اسلام انفجارات مراکز مذهبی مسلمانان به خصوص شیعیان مظلوم و اسلام هراسی این کشور که با تشکیل و حمایتهای مالی از القاعده و داعش و غیره همراه است همگی از چالشها و موانع برقراری ارتباطی دوستانه و در چارچوب عرف بین الملل است.
نویسنده: هدی دهقان بذرافشان