مناقشه بر سر توليد محصولات مطابق با استاندارد يورو ۴ از هيچ چيز خبر نداد جز عجز و ناتواني متوليان تامين سوخت و خودرو يورو ۴. در اين ميان نه خودروسازان به خود زحمت مي‌دهند كه در اين باب سخني به ميان آورند و نه توليدكنندگان سوخت؛ اين هم بماند كه هركدام تقصير را گردن ديگري مي‌اندازند. خودروساز مي‌گويد چه فايده دارد كه خودرويي توليد شود كه سوخت يورو ۴ نداشته باشد و توليدكننده سوخت هم مي‌گويد تا زماني كه خودروها مطابق با استاندارد يورو ۴ توليد نشود سوخت يورو ۴ روي دست ما باد مي‌كند و توليدش به باد دادن سرمايه ملي است. گويي اين دو عامل اصلي خيلي راحت فراموش مي‌كنند كه زيان اين بازي دو سر باخت فقط به مردم تحميل مي‌شود. خبرهاي وخيم شدن اوضاع هواي تهران هم گويي ديگر براي همه عادي شده است و به نظر مي‌رسد همگان آماده شده‌اند كه تاواني سنگين و جبران‌ناپذير بدهند.
آلودگی هوای تهران در روزهای گذشته که تعطیلی چند روزه پایتخت و چند کلان‌شهر را نیز به دنبال داشت سبب شد تا مسئولان كمي بيشتر به خود زحمت بدهند و لطف كنند و براي اين داستان غمبار و وحشت انگيز فكري بكنند.
جالب است كه اين گروه از متوليان مهم‌ترین دلیل آلودگی هوای کلان‌شهرها را بنزین نامرغوب اعلام کرده اند. در تازه‌ترین تصمیمات، سازمان محیط زیست اعلام کرد که خودروهای فاقد یورو ۴ از ابتدای سال ۹۲ شماره‌گذاری نمی‌شوند که این امر با مخالفت خودروسازها مواجه شد چرا که آنان در شرایط تحریم اقتصادی و نیز با بدهی‌های مالی تا دو ماه دیگر، کمتر می‌توانند استاندارد خودروهایشان را از یورو ۲ به یورو ۴ برسانند البته اگر هم این امر میسر شود، وجود سوخت یورو ۲ در بازار وضعیت آلودگی را همچنان ثابت نگه می‌دارد بنابراین این تغییر هیچ تفاوتی در هوای شهرها ایجاد نمی‌کند. بر اساس مصوبه هیئت وزیران در شانزدهم اسفند سال ۹۰ یعنی چیزی حدود یک سال پیش قرار بر این شد تا خودروسازها از ابتدای سال ۹۲ خودرو با استاندارد یورو ۴ تولید کنند اما به نظر می‌رسد، این مصوبه در شرایطی به تصویب رسید که دولتی‌ها نتوانستند خودروسازها را به استاندارد یورو ۴ مجاب کنند.
از سوی دیگر یکی از دلایل قانع‌کننده خودروسازان، نبود سوخت مطابق با استانداردهای یورو ۴ است؛ به همین دلیل آنان در هفته گذشته به دلیل ناتوانی شرکت پالایش و پخش در تولید و توزیع سراسری بنزین یورو ۴ نامه‌ای به وزیر صنعت نوشته و خواستار به تعویق افتادن این طرح شدند.
برخی کارشناسان معتقدند؛ سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست در شرایطی بر اجرای این طرح پافشاری می‌کنند که هنوز عرضه بنزین یورو ۴ در تمام جایگاه‌ها اجرایی نشده و همچون گذشته شاهد عرضه بنزین یورو ۲ در جایگاه‌های سوخت در سراسر کشور هستیم.
عرضه بنزین یورو ۴ نمايشي از توانايي‌ها!
همچنین بر اساس اعلام مسئولان شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تولید و توزیع بنزین یورو ۴ قرار بود از ابتدای اردیبهشت امسال مورد بهره‌برداری قرار گیرد اما کم‌کاری مسئولان ذی‌ربط در این امر سبب شد آنان در طی ماه‌های گذشته مدام وعده و وعيد بدهند و از انجام مسئولیت خود به نوعی شانه خالی کنند به طوری که به گفته علیرضا ضیغمی پس از اردیبهشت ماه امسال قرار شد در خردادماه سوخت با استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ به ظرفیت موجود کشور عرضه شود که حتی بنزین یورو ۴ تا پایان خردادماه هم در تهران و نقاط دیگر کشور عرضه نشد که پس از آن متولیان امر وعده عرضه قطعی این نوع بنزین را در تابستان امسال دادند که آن هم تحقق پیدا نکرد. اما جالب است بدانید در تازه‌ترین اظهارنظر نیز معاون پالایش و پخش وزارت نفت در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه عرضه سوخت یورو ۴ در ۲۹ دی ماه امسال چگونه صورت می‌گیرد، گفت: ما از ابتدا اعلام کردیم که عرضه بنزین یورو ۴ حالت نمادین دارد! در آن زمان مسئولان کشور می‌خواستند بنزین بدون سرب عرضه شود تا مردم بدانند که چنین سوختی در کشور تولید می‌شود، اما توزیع این بنزین نیاز به مدتی زمان دارد و اگر به ما کمی‌وقت می‌دادند، می‌توانستیم با تصفيه و لجن زدایی از مخازن موجود در جایگاه‌ها بنزین یورو ۴ را عرضه کنیم.
خودرو یورو ۴ براي سوخت يورو ۲
حمیدرضا فولادگر نماینده مجلس و رئیس کمیسیون ویژه تولید ملی و اصل ۴۴ می‌گوید: اصل کار که تغییر استانداردهای یورو ۲ به یورو ۴ است، کار خوبی‌ست که باید انجام شود اما باید یک برنامه ریزی زمان‌بندی شده باشد تا خودروسازها متناسب با زمانی که در اختیارشان قرار داده شده تولیداتشان را اصلاح کنند.
وی با اشاره به اینکه بخشی از این استانداردها جزء استانداردهای ۵۵ گانه بوده و اجباری است، می‌افزاید: وقتی قطعات خودروی ما یورو ۴ باشد اما سوخت، سوخت مناسب نباشد هیچ فایده‌ای ندارد در صورتی که باید تناسب خودرو با سوخت مورد نظر حفظ شود.
فولادگر معتقد است، بهینه‌سازی مصرف سوخت در چند سال گذشته جزء الزامات برنامه پنج ساله چهارم و پنجم است که هم در بودجه سالیانه مقرر شد و هم در پالایشگاه اراک که یک مرحله‌اش به بهره برداری رسید و پالایشگاه بندرعباس و نیز پالایشگاه اصفهان که متأسفانه طول کشیده است.
سوخت معمولی جوابگوی معضل آلودگی هوا نیست
همچنین حسین نجابت نماینده مجلس و عضو کمیسیون انرژی اظهار مي دارد: هنگامی‌که سهمیه بندی سوخت مطرح شد، ارتقاي کیفیت سیستم‌های انرژی بخش یکی از مهم‌ترین وظایف خودروسازها شد تا کیفیت فناوری خودروها به گونه ای ارتقا یابد که به عنوان نمونه سوخت خودرو در ۱۰۰ کیلومتر به ۵ تا ۶ لیتر کاهش یابد.
وی با تاکید بر اینکه برای رسیدن به استانداردهای لازم باید از یک جایی شروع کنیم، اظهار می‌کند: همیشه معذوراتی برای اجرای طرح‌های مختلف وجود دارد و ما اگر بخواهیم تهدید را به فرصت تبدیل کنیم باید برنامه ریزی دقیق داشته باشیم.
به گفته نجابت، در حال حاضر صنعت خودرو یکی از صنایع پیشرفته در جهان محسوب می‌شود که اگر هیچ مسئولیتی برای رسیدن به پیشرفت مد نظر نداشته باشیم و هیچ احساس مسئولیتی در قبال آن نکنیم، هیچ‌گاه نمی‌توانیم به سمت استانداردهای لازم حرکت کنیم بنابراین باید یک راه برون رفتی از این وضعیت داشته باشیم.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس با قبول اینکه استاندارهای خودرو یورو ۴ با سوخت یورو ۲ بی فایده است، می‌افزاید: شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ادعا می‌کند که سوخت آن‌ها کیفیت معمولی را داراست که این موضوع در کمیسیون انرژی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.وی ادامه می‌دهد: تا همه متولیان به وظایفشان عمل نکنند این مشکل حل نمی‌شود بنابراین باید از یک جایی شروع شود تا همه به تعهداتشان پایبند باشند.
یارانه بنزین به تنهایی روزانه معادل بیش از یک تن طلاست
از سوی دیگر محمدحسن قدیری ابیانه کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: افزایش بهبود وضعیت استاندارد تولید خودرو و سوخت امری ضروری است و باید در این زمینه تلاش همه‌جانبه‌ای صورت بگیرد؛ از سوی دیگر وضعیت آلودگی هوا و خسارات سنگین مالی و جانی تأثیرات مکرر ناشی از این آلودگی موید این ضرورت است اما این امور کافی نیست و باید اصلاحات اساسی ساختاری در اقتصاد کشور صورت پذیرد تا روند اصلاح امور سرعت گیرد. وی معتقد است، متأسفانه یارانه‌های سنگین به بنزین و گازوئیل و نفت سفید از مبانی مشکلات عدیده اقتصادی و صنعتی ایران است که یارانه بنزین به تنهایی روزانه معادل بیش از یک تن طلاست و این امر موجب تقاضای خودروهای پرمصرف و با استاندارد پایین شده است.
قدیری ابیانه ادامه می‌دهد: در حالی که بازار تولید خودرو بر مبنای چنین تقاضای کاذبی شکل گرفت به نحوی که مردم خودروهای غیراستاندارد اما ارزان‌تر را به ماشین‌های استاندارد اما گران‌تر ترجیح می‌دهند و این بزرگ‌ترین مانع در ارتقای کیفیت تولید خودروهای داخلی است.
پایان بازی مرغ و تخم مرغ در صنعت خودرو
تقابل در مثلث سازمان استاندارد، خودروسازان و متولیان تأمین سوخت استاندارد و مناسب در کشور در حالی صورت می‌گیرد که در این میان مردم هستند که باید هوای آلوده موجود را به ریه‌های خود بکشند تا شاید بالاخره برای پیدا کردن سرنخ این ماجرای همیشگی (اول تخم مرغ بوده یا مرغ) کسی احساس مسئولیت کند!
خودروسازان می‌گویند «تولید خودروی یورو ۴ با سوخت یورو ۲ بی‌فایده است» و متولیان تأمین سوخت می‌گویند «خودروسازان خودروی یورو ۴ تولید کنند، ما سوخت را تأمین می‌کنیم.»
و اما بهادر کاظمی معاون سازمان ملی استاندارد ایران در پاسخ به این ابهام که ابتدا باید سوخت متناسب با استاندارد یورو ۴ توزیع شده یا آنکه خودروی یورو ۴ تولید شود؟ تاکید مي كند: مطرح کردن چنین مباحثی مانند بازی مرغ و تخم مرغ بوده و سرانجامی نخواهد داشت.
وي اظهار مي‌كند: طبق قانون از ابتدای سال ۹۲ باید سوخت متناسب با استاندارد یورو ۴ توزیع شده و در کنار آن خودروها نیز با این استاندارد تولید شوند. وی با بیان اینکه مباحثی مانند اینکه ابتدا باید سوخت یا خودروی یورو۴ عرضه شود، مباحث حاشیه‌ای است، خاطرنشان مي كند : اگر بنا بر این باشد که ابتدا سوخت یورو ۴ عرضه شده و پس از آن خودروها به استاندارد یورو ۴ ارتقاء یابند، این بازی تا بی‌نهایت ادامه یافته و سرانجامی نخواهد داشت.
معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران ادامه مي‌دهد: در این شرایط تولیدکنندگان سوخت و خودرو، عدم ارتقاء به استاندارد یورو ۴ را به گردن یکدیگر انداخته و استدلال می‌کنند که چون طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد ما نیز امکان این کار را نخواهیم داشت.
کاظمی تصریح کرد: طبق قانون ارتقاء استاندارد آلایندگی سوخت و خودروهای داخلی به یورو ۴ هیچگونه تقدم و تاخری نداشته و از ابتدای سال ۹۲ هم سوخت و هم خودروها همزمان باید با استاندارد آلایندگی یورو ۴ عرضه شوند.
به هر حال واقعا معلوم نيست اين بازي دو سر باخت كي تمام مي شود و مردم كه بازنده اصلي اين بازي هستند از دست دادن سلامت و سرمايه و در يك كلام هستي‌شان را بايد بر سر چه كسي فرياد كنند؟!
فرزين سوادكوهي
