قاچاق انسان از مظاهر جرایم سازمان یافته فراملى است هر چند از زمانهاى گذشته وجود داشته ولیکن از زمان فروپاشى شوروى سابق عمدتاً از نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ مورد توجه خاص جامعه جهانى قرار گرفت . ریشهها، علل و دلایل مختلف و متعددى با توجه به شرایط خاص کشورها در بروز این پدیده تأثیرگذار است که مىتوان به جنگ، مشکلات و بحرانهاى اقتصادى - سیاسى - فرهنگى، انقلابها، شورشها، آرمانگرایى، اغفال و دهها عامل مستقیم و غیرمستقیم اشاره کرد.
اینک موضوع قاچاق انسان به عنوان یک معضل جهانى و بینالمللى مطرح است و روند فعلى مبارزه با قاچاق انسان در دنیا هنوز به سطح ایده آل نرسیده است، هر چند با شکلگیرى برنامه بینالمللى سازمان ملل علیه قاچاق انسانها، از چند سال پیش به کشورهاى داراى مشکل ، کمک مىنماید و روند مبارزه را ساماندهى مىکند و تاکنون کنوانسیونها و پروتکلها و قوانینى در این زمینه به تصویب مجامع جهانى و کشورها رسیده است. کشورجمهورى اسلامى ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایى از جمله همسایگى با کشورهایى نظیر افغانستان، عراق، پاکستان و کشورهاى حاشیه خلیج فارس و کشورهاى آسیاى میانه متأثر از این پدیده و معضل زشت و پیچیده است و وضع قوانین متناسب با نوع جرم و منطبق با شرایط روز را در برخورد با آن مىطلبد.
ناگفتههایی از قاچاق انسان و فحشا در جهان
پایگاه اینترنتی گلوبال ریسرچ در گزارشی به قلم "یواخیم هاگوپیان" با عنوان" قاچاق جهانی انسان ، شیوه مدرن بردگی " مینویسد : " استیو مککوئین" کارگردان بهترین فیلم اسکار۲۰۱۴ ، - "۱۲ سال بردگی" - در سخنرانی ماه گذشته خود گفت ۲۱ میلیون نفر در حال حاضر در بردگی به سر میبرند ( "استیو مککوئین" در سخنرانی خود به آمارهای گزارش ۲۰۱۲ سازمان بین المللی کار اشاره کرد) . در این گزارش آمده است ۵۶ درصد کارگران کار اجباری جهان در منطقه آسیا - اقیانوس آرام حضور دارند که ۱۱میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را شامل می شود . پس از آن نیز ۱۸ درصد یا سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در قاره آفریقا در بردگی به سر می برند. با در نظر گرفتن این موضوع که در اوج دوران بردگی درآمریکا که سرانجام غیرقانونی اعلام شد ، مجموعا چهار میلیون نفر در بردگی به سر می بردند ، اکنون آمارها نشان می دهد در قرن بیست و یکم شمار کسانی که اسیر بردگی هستند بیش از پنج برابر شده است. بحران جهانی اقتصاد طی سال های اخیر تنها شرایط را برای تشدید بردگی مدرن مهیا کرده و آمارها را افزایش داده است.
مجموعا ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر یا ۹۰ درصد در منازل شخصی یا موسسات خصوصی مجبور به کار اجباری شدند و از این ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر ، چهار میلیون و نیم یا ۲۲ درصد هدف سوء استفادههای جنسی قرار داشتند. این در حالی است که ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر یا ۶۸ درصد قربانی کار اجباری در بخشهای کشاورزی ، کارهای ساختمانی یا صنعتی شدند.بیشترین تمرکز قربانیان کار اجباری در مرکز و جنوب شرقی اروپا است که چهار نفر از هر یک هزار نفر را شامل می شود . این آمار در اروپا چهار نفر از هر یک هزار نفر است. از سوی دیگر آمارها نشان میدهد بردگی در کشورهای توسعه یافته کمترین آمار را دارد و در اتحادیه اروپا از هر یک هزار نفر دو نفر ناگزیر به کار اجباری هستند. میانگین جهانی آن نیز سه نفر از هر یک هزار نفر است. ۲۶ درصد یا پنج و نیم میلیون نفر قربانیان بردگی مدرن را جوانان زیر ۱۸ سال تشکیل میدهند که بیشتر این قربانیان دخترانی هستند که هدف سوء استفادههای جنسی قرار میگیرند. گروههای دیگر جوانان نیز مجبور به کار اجباری در مراکز صنعتی میشوند و حتی پسران ۱۲ ساله یا کمی بزرگتر اغلب در بسیاری از مناطق به عنوان کودک سرباز به کار گرفته میشوند.آمارها نشان میدهد ۵۶ درصد یا ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از کارگران کار اجباری جهان در کشورهای خود میمانند. به عنوان مثال هند کشوری است که بسیاری از شهروندان فقیر آن مجبور به کار اجباری هستند و شمار زیادی از زنان و کودکان آن به شبکههای قاچاق انسان و فحشا فروخته میشوند که اغلب از سوی شبکههای سازمان یافته تبهکارانه اداره میشوند. اگرچه ممکن است بردگان مدرن دنیای امروز همانند گذشته هدف ضرب و شتم قرار نگیرند ، دست و پایشان بسته نشود یا همانند بردگان آفریقایی سالهای ۱۶۱۹ تا ۱۸۶۵ به عنوان داراییهای اربابهایشان فروخته نشوند اما تخمین زده میشود صنعت بردگی مدرن یا قاچاق انسان سالیانه ۳۲ میلیارد دلار عایدی داشته باشد. بسیاری از منابع آگاه میگویند این سود حتی بیشتر از تخمین سالیانه ۳۲ میلیارد دلاری سازمان ملل متحد است.
سازمان ملل متحد اعلام کرده است دست کم دو و نیم میلیون قربانی قاچاق انسان به رغم میل باطنی شان برای بردگی و کار اجباری از خانههای خود به اماکن دیگر انتقال مییابند. هفتاد و نه درصد قربانیان صنعت قاچاق انسان در واقع زنان و کودکان کم سنی هستند که مورد بردگی جنسی قرار میگیرند. این زنان و کودکان از خانههای خود برده شده و با عبور اجباری از مرز ناگزیر به بردگی میشوند که از کار اجباری در خانهها یا کارخانهها تا کار در شبکههای فساد را شامل میشود. پانزده درصد قربانیان قاچاق انسان مردان هستند که اغلب ناگزیر به کار اجباری در شرایط بسیار دشوار میشوند.از آنجا که ساز و کار رسمی برای ارزیابی آمار دقیق کسانی که ناگزیر به بردگی هستند ، وجود ندارد ارائه آمار واقعی از آنان بسیار دشوار است.