هرچند روس‌ها هیچگاه متحد قابل اعتمادی برای ایران به شمار نرفته‌اند اما حال که روزهای ابتدایی تحریم از سوی آمریکا را سپری می‌کنند به واسطه مشکلات مشترکشان با ایران در کنار سایر موارد به این یک هدف مشترک فکر می‌کنند و آن دور زدن تحریم‌هاست.
وجود این هدف مشترک موجب شده تا کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی دو کشور بار ديگر مناسبات و ظرفیت‌های موجود دو کشور را مورد ارزیابی قرار دهند و به این مساله بينديشند که به واسطه این هدف مشترک و در کنار آن داشتن دشمنی مشترک به نام آمریکا چه راهکاری برای برون‌رفت از این موضوع دارند و در کنار مناسبات سیاسی چگونه می‌توانند از ظرفیت‌های اقتصادی یکدیگر بهره‌مند شوند. این کارشناسان معتقدند با توجه به روند تحولات در صحنه بين‌المللي و بحران‌هاي مختلف جهاني که به نوعي صلح و ثبات را در مناطق مختلف جهان، به ويژه خاورميانه و قفقاز تهديد مي‌کند، لازم است تا روسيه و ايران به عنوان دو کشور بزرگ، تاثيرگذار و همسايه همگرايي بيشتري با يکديگر داشته باشند.
این گروه براین باورند که هرچند رواﺑﻂ اﻳﺮان و روﺳﻴﻪ، ﻫﻤﻮاره ﻓﺮاز و ﻧﺸﻴﺐﻫﺎي زﻳﺎدي داﺷﺘﻪ به این معنا که در مقاطعي دو ﻛﺸﻮر آﻧﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﻚﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ سخن از ﻣﺸﺎرﻛﺖ راﻫﺒﺮدي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪه و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺎن از ﻫﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮز ﺗﻴﺮﮔﻲ در رواﺑﻂ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ اما از آنجایی که روسيه به عنوان قطبي قدرتمند در صحنه بين‌المللي و جمهوري اسلامي ايران به عنوان کشوري تاثيرگذار و با نفوذ در خاورميانه هر چند در مواردي داراي اختلاف‌نظر هستند ولی در بسياري از زمينه‌ها با يکديگر اشتراک نظر دارند.
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در گام اول وجود ذخایر نفت و گاز دو کشور را به عنوان مهمترین ابزار مشترک در همگرایی اقتصادی دو کشور برشمرده و معتقدند با توجه به سهم قابل‌توجه ايران و روسيه در معادلات انرژي به ويژه در قبال اروپا این مهم می‌تواند ابزار مناسبی برای بلوکه کردن تحریم‌ها علیه دو کشور باشد.
این گروه براین اعتقادند که روسيه اکنون به عنوان تامين‌کننده اصلي بسياري از کشورهاي اروپايي عمل مي‌کند به گونه‌اي که برخي از اين کشورها صد درصد نفت و گاز خود را از روسيه دريافت مي‌کنند. این کارشناسان اذعان دارند که اهميت اين مسئله چنان است که هنگام تشديد بحران آمريکا و روسيه بر سر اوکراين، بسياري از کشورهاي اروپايي از جمله آلمان با تحريم روسيه مخالفت کرده و آن را تحريم اروپا دانستند.
این تحلیلگران بر این امر تاکید دارند که افزوده شدن توان نفت و گاز ايران به ظرفيت‌هاي روسيه، دو پيامد را در‌پي دارد؛ نخست آنکه توافق دو کشور براي تاثيرگذاري بر قيمت انرژي جهان (نفت و گاز) را افزايش مي‌دهد به ويژه اينکه فضاي رواني مبادلات نفتي دو کشور از عوامل افزايش بهاي نفت و گاز جهاني خواهد بود.
دشمن مشترک
احمد بخشایش عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه آمریکا دشمن مشترک دو کشور تلقی می‌شود به سیاست روز گفت: زمانیکه یک نیاز مشترک وجود دارد و یک دشمن مشترک می‌توان در برای تحقق اهداف مشترک با هم متحد شد.
وی افزود: هرچند روس‌ها هیچگاه شریک قابل اعتمادی برای ایران نبوده‌اند و در تاریخ ضررهای قابلتوجهی را به کشور وارد کرده‌اند اما در حال حاضر که دشمن مشترک دارند می‌توانند با همراهی یکدیگر به گونه‌ای عمل کنند که بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند.
بخشایش خاطرنشان کرد: در صورتی که روس‌ها صداقت خود را در مورد بحث هسته‌ای ایران نشان دهند در سایر حوزه‌ها از جمله اقتصاد هم می‌توان بر روی دوستی آن حساب کرد. این نماینده مجلس همگرایی اقتصادی دو کشور را منوط به نگاه دولت دانست و گفت: نگاه دولت بیشتر در ارتباط با غرب است اما این موضوع می‌تواند به عنوان یک فرصت تلقی شود.
بخشایش خاطرنشان کرد: نفت و گاز، صنایع سنگین و مواد غذایی می‌تواند ظرفیت‌های کاملی برای مشارکت دو کشور به منظور دور زدن تحریم‌های دو کشور باشد. به گفته وی این قبیل تعاملات می‌تواند موجب شود تا در بحث دریای خزر نیز یک همگرایی مطلوب حاصل شود و در نهایت برآیند این اشتراک به نفع هر دو کشور خواهد بود.
همگرایی اقتصادی
یاسر حسینی کارشناس اقتصادی در‌خصوص همگرایی اقتصادی دو کشور ایران و روسیه با اشاره به روابط آنها در سال‌های اخیر به سیاست روز گفت: در سال‌های اخیر روابط اقتصادی دو کشور رو به افزایش بوده به طوریکه میزان بار جابه‌جا شده در بنادر نوشهر، امیرآباد و بندر‌انزلی قابل‌توجه بوده است.
وی افزود: مبادلات آهن، گندم و چوب همواره روند صعودی داشته است و این دو کشور در دریای خزر مشترک هستند و همین موضوع می‌تواند یک مزیت مشترک برای دو کشور باشد. این کارشناس اقتصادی با اشاره به ظرفیت‌های نفتی دو کشور تصریح کرد: در دو دهه گذشته حجم قابلتوجهی از نفت خزر توسط ایران سوآپ شده است و این مساله یک مزیت بزرگ برای دو کشور به حساب می‌آید.
حسینی خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های اقتصادی مانند نفت و گاز، آهن‌آلات و غلات زمینه همکاری بالایی دارند و هرچند تا پیش از فروپاشی اتحاد شوروی این مبادلات کمرنگ بود اما با توجه به اهداف مشترک پیش‌رو و با در نظر گرفتن نتایج اجلاس آستاراخان و توافقات سران ۵ کشور می‌توان به این همگرایی اقتصادی امیدوار بود. وی با بیان اینکه بحث دریای خزر و رژیم حقوقی آن می‌تواند مبنايی باشد تا تمایلات گسترش روابط تجاری، سیاسی و اقتصادی افزایش یابد و با توجه به اینکه بحران آب در حوزه کشاورزی ایران وجود دارد و بخش عمده‌ای از کشورهای حاشیه دریای خزر در بحث کشاورزی جزو صادرکنندگان هستند با این تفاسیر همه این موارد می‌تواند دلایل قابل اتکایی برای همگرایی اقتصادی دو کشور باشد. به گفته حسینی برآیند این موارد می‌تواند یک مزیت نسبی برای ایران باشد تا از تولیدات صنعتی کشورهایی همچون روسیه بهره‌مند شود و به نوعی به دور زدن تحریم‌ها ادامه دهد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: آنچه مسلم است توافق ايران و روسيه زمينه‌ساز تحريک ساير کشورها و شرکت‌هاي غربي براي برخورداري از ظرفيت‌هاي اقتصادي ايران مي‌شود که شالوده معادلات آمريکا در تحريم ايران را به هم مي‌زند.
