تشکیل هیات نظارت بر برجام آخرین بند از شروط ۹گانه رهبر انقلاب برای اجرای مشروط برجام بوده است! براساس نامه رهبر معظم انقلاب، تشکیل این هیات برعهده شورایعالی امنیت ملی گذاشته شده است. در واقع این هیات وظیفه دارد نحوه اجرای برجام و نیز میزان انطباق تعهدات طرف مقابل در برجام با اقدامات آنها را راستی‌آزمایی کند.
هیأتی که هیچ‌گاه اسامی آنها به‌طور رسمی اعلام نشد و اسامی به‌صورت گمانه‌زنی در رسانه‌ها مطرح شد. خبرهای تأیید نشده درباره اعضای این هیأت حاکی است که آقایان حسن روحانی، علی لاریجانی، علی‌اکبر ولایتی، علی شمخانی، محمدجواد ظریف، حسین دهقان، علی‌اکبر صالحی و سعید جلیلی، از اعضای این شورا هستند.
با این حال آنچه که در این میان مطرح است این است که با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره بدعهدی آمریکا در توافق هسته‌ای، هیأت نظارت بر اجرای برجام در شورای عالی امنیت ملی، باید هر چه سریع‌تر در قبال بدعهدی آمریکا موضع‌گیری و مواضع خود را علنی کند تا موارد نقض برجام از سوی آمریکا احصاء شود.
اما تا کنون گزارشی در این‌باره منتشر نشده است و بسیاری از مردم از کندی عملکرد این هیات نگران هستند. بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مردم بر این باورند که استراتژی سکوت و عقب‌نشینی این هیأت قابل دفاع نیست و برای پیگیری عهدشکنی آمریکایی‌ها در برجام، این هیات باید سریعاً وارد عمل شود و راه نقض برجام را ببندد.
با این حال به نظر می‌رسد که مردم از نظر هیات نظارت بر برجام غریبه فرض می‌شوند چراکه این هیات تا کنون گزارشی به نمایندگان آنها ارائه نکرده است
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام تاکید کردند که مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیّات و واقعیّات مطّلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم. این مصداق همدلی با مردم است؛
یادمان نرود که هیات نظارت بر برجام تشکیل شد تا بر نحوه عملکرد برجام نظارت داشته باشد لذا باید هر چه سریع‌تر به صورت رسمی و شفاف گزارش خود از عملکرد برجام را ارائه کنند. این حق مردم است که از مفاد برجام آگاه باشند دولت باید با مردم صادق باشد چراکه این پنهان‌کاری‌ها به نفع دولت و کشور نیست. مردم کاملا می‌فهمند و چشم آنها ترازو است و همه چیز را می‌سنجند پس بهتر است با مردم صادقانه برخورد کنند
مردم می‌گویند: دولت باید موضع خود را در برابر این بدعهدی‌ها به صراحت اعلام کند و در صورت ادامه کارشکنی‌های طرف مقابل بایستی مسئولین امر باید تاسیسات هسته ای ما را برای نصب سانتریفیوژ‌ها و ادامه کار آماده کنند.
مطلب محرمانه‌ای برای عدم ارائه گزارش «هیأت نظارت بر برجام» به مردم وجود ندارد
در این زمینه مهدی فضائلی کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه عدم اجرای تعهدات طرف مقابل مطلب محرمانه‌ای نیست که بخواهند از مردم پنهان کنند گفت: هیأت نظارت بر اجرای برجام دست‌کم می‌تواند در دو سطح، گزارش‌های خود را به رهبری و مردم ارائه کند.
وی با اشاره به نقض عهد طرف مقابل در اجرای برجام و سکوت هیأت نظارت بر اجرای برجام و عدم ارائه گزارش به مردم، اظهار داشت: به طور طبیعی موضوع برجام و مذاکرات هسته‌ای جز مسائلی بود که در اولویت‌ها و دغدغه‌های اصلی مردم قرار داشت و آنها پیگیر بودند تا ببینند با این فراز و فرودها، مذاکرات به کجا می‌رسد.
فضائلی ادامه داد: درخواست مطالبه مردم باعث شد، مطالب زیادی به مذاکره و نتیجه آن یعنی برجام اختصاص داده شود و این مسئله همچنان پابرجاست و مردم علاقه دارند که از نتیجه اجرای برجام بعد از دو سال که منجر به برنامه مشترکی با عنوان برجام شد، مطلع شوند.
این کارشناس مسائل سیاسی بر همین اساس تأکید کرد: با توجه به این مطالبه عمومی هیأت نظارت بر برجام باید گزارشی را به اطلاع مردم برساند.
وی درباره برخی اعضای این هیأت که می‌گویند ما گزارش‌ها را محرمانه به مقام معظم رهبری ارائه می‌کنیم، خاطرنشان کرد: این پاسخ قابل قبول نیست چراکه رهبر معظم انقلاب در جریان مذاکرات به مردم توصیه کردند که موضوعات را دنبال کرده و مراقب باشند.
فضائلی در همین زمینه تصریح کرد: هیأت نظارت بر اجرای برجام حداقل می‌تواند در دو سطح گزارش‌های خود را به رهبری و مردم ارائه کند، در واقع اگر مدعی هستند که مطالب طبقه‌بندی شده‌ای وجود دارد که انتشار آن خلاف منافع عمومی است باید آن را به رهبری ارائه کرده و موضوعات عمومی‌تر را به مردم گزارش کنند اما اکنون هیچ کدام از این دو حالت دیده نمی‌شود.
این کارشناس مسائل سیاسی در عین حال به طرح پرسشی مبنی بر اینکه چه مطلب محرمانه‌ای در این گزارش‌ها وجود دارد که نباید به مردم ارائه شود، پرداخت و گفت: بخش عمده گزارش احتمالی هیأت نظارت بر اجرای برجام، میزان اجرای تعهدات طرف مقابل است و مردم مشتاق هستند که بدانند با توجه به اجرای تعهدات از سوی ایران به صورت کامل که آژانس نیز به این مسئله اذعان کرد، اجرای تعهدات طرف مقابل به ویژه آمریکا در چه سطحی قرار دارد و چنانچه آنها تعهدات خود را اجرا نکرده باشند این دیگر مطلب محرمانه‌ای نیست که بخواهند از مردم پنهان کنند.
هیأت نظارت بر برجام رسما نظر خود را درباره برجام ارائه دهد
از سوی دیگر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با ابراز تأسف از این که هیأت نظارت بر برجام تاکنون هیچ توضیحی درباره اجرای برجام به مردم نداده است تصریح کرد باید این هیأت در شرایط کنونی از پشت پرده خارج شود.
نماینده مردم اسلام‌آباد غرب درباره نقض عهد آمریکا در دوران پسابرجام، اظهار داشت: جایگاه هیات نظارت بر اجرای برجام زمانی تعریف می‌شود که گزارشی از اجرای برجام ارائه بدهند.
وی افزود: زمانی که هیات نظارت بر برجام تشکیل شد بسیاری از دستگاه‌ها، نهادها و نخبگانی که می‌توانستند درباره برجام نظر یا تحلیلی ارائه دهند و یا اینکه جایگاه نظارتی داشته باشند عملا وظیفه آنها به هیات نظارت بر برجام محول شد اما این هیات تاکنون گزارش شفافی از نحوه اجرای برجام ارائه نداده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: تنها دو گزارش سه ماهه از طرف وزارت امور خارجه ارائه شده که در آن یکسری گشایش‌ها مشخص شده است ولی خود وزارت خارجه نیز رسما اعلام می‌کند که بدعهدی‌های آمریکا هم‌ترین مشکل و معضل در این رابطه است.
فلاحت‌پیشه بر همین اساس اضافه کرد: متاسفانه هیات نظارت بر برجام تاکنون درباره برجام هیچ توضیحی ارائه نداده است لذا جا دارد که این هیات در شرایط کنونی از پشت پرده خارج شود و رسما نظر خود را درباره برجام ارائه دهد.
وی در خاتمه تاکید کرد: اگر هیات نظارت بر اجرای برجام گزارش خود را ارائه ندهد سوالات روز به روز بیشتر می‌شود و این هیات باید حداقل توضیحی درباره عدم گزارش خود درباره نحوه اجرای برجام ارائه دهد.
متأسفانه هیأت نظارت بر اجرای برجام عملکرد شفافی نداشت
پرویز داودی کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به نقض عهد مکرر طرف مقابل در اجرای برجام و نقش هیأت نظارت بر اجرای برجام برای گزارش به مردم تأکید کرد هیأت نظارت بر اجرای برجام باید با گذشت ۷ ماه از اجرای این توافق به مردم گزارش کند.
معاون اول دولت نهم با اشاره به نقض عهد مکرر طرف مقابل در اجرای برجام و نقش هیأت نظارت بر اجرای برجام برای گزارش به مردم اظهار داشت: با توجه به اینکه هیأت نظارت بر برجام، با توصیه رهبر انقلاب ایجاد شد، وظایف بسیار سنگینی در مقابل مردم و رهبری دارد و از این‌رو انتظار می‌رود که برای آگاه‌سازی مردم جدی‌تر وارد عرصه شود.
داودی با تاکید بر اینکه متاسفانه تاکنون چنین عملکردی را از هیأت نظارت ندیده‌ایم، یادآور شد: عدم شفافیت و اطلاع‌رسانی به مردم به ضرر ملت خواهد بود چراکه امکان سوءاستفاده و قصور در جهت منافع مردم را ایجاد می‌کند.
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به تجربه‌های تاریخی کشورمان و خسارت‌های جبران‌ناپذیر در مواقعی که شفافیت کمرنگ و مخفی‌کاری پررنگ بوده است، تصریح کرد: هیأت نظارت بر اجرای برجام قطعا باید با گذشت ۷ ماه از اجرای این توافق گزارشی به مردم ارائه کند.
وی با اشاره به اظهار نظر برخی از اعضای این هیأت مبنی بر اینکه موارد مربوط به اجرای برجام صرفا به مقام معظم رهبری ارائه می‌شود، گفت: این صحبت در حالی است که بسیاری از مسائل از سوی خود مقام معظم رهبری شفاف و روشن اعلام می‌شود و ایشان همه را در جریان موضوعات اساسی کشور می‌گذارند لذا این هیأت نیز باید به طریق اولی این سیاست را در پیش بگیرد و گزارش‌های خود را به مردم ارائه دهد.
