همزمان با سفر رئیسجمهور ایران به ایتالیا ۱۴ سند همکاری در زمینههای حملونقل، راهآهن و ریل، همکاریهای آموزشی و پزشکی، بازرگانی، ایمنی، همکاریهای بندری، کشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشکی و دارویی میان مقامات ارشد دو کشور به امضا رسید که به گفته نخستوزیر ایتالیا مجموع این قراردادها ۱۸.۴ میلیارد دلار است.
به گفته متولیان دو کشور این اتفاق میتواند راه را برای گسترش بیش از پیش روابط دو کشور هموارتر ساخت. در کنار این مسئله متولیان دو کشور یک بیانیه سیاسی مشترک برای ترسیم نقشه راه کلی گسترش همکاریها و تعاملات دو کشور منتشر کردند.
نکته جالب در این مراسم آن بود که روحانی ایتالیا را اولین شریک تجاری ایران خواند و اعلام کرد: مردم ایران از شرکتهای اقتصادی ایتالیا سابقه خوبی دارند و در حال حاضر شرایط ایران به لحاظ امنیت، انرژی، نیروی انسانی، توسعه انسانی و ژئوپلتیک اهمیت دارد. آنچه ما از آن صحبت میکنیم تنها رابطه ایتالیا با ایران نیست؛ بلکه ایران میتواند پلی برای ارتباط با منطقه باشد.
به گفته روحانی شرایط کنونی ایران برای ورود سرمایه و فنآوریهای جدید و همچنین همکاریهای صادراتی کاملاً آماده هست گفتند که باید از این فرصتها و ظرفیتها استفاده بشود تا جبران آن سالهای تحریم و عدم استفاده از این فرصتها صورت بگیرد. از سوی دیگر رئیسجمهور ایتالیا هم با تاکید این نظرات اعلام کرد که اولین سفر خارجی آقای روحانی بعد از اجرای بحث برجام در واقع نشانهای از دوستی و صمیمت عمیق دو ملت هست و امیدوار هستند که با این موضوع روابط تجاری و همکاری دو کشور مستحکمتر شود.
ایران و ایتالیا در رسانههای خارجی
نکته جالبتر در این میان نوع نگاه رسانههای خارجی به این مسئله است که مدعی شدند این اتفاق را در واقع آغاز عصر تجارت جهانی با حضور ایران اعلام کردند.
روزنامه انگلیسی سیتی ایام در گزارشی از افزایش سرمایهگذاری خارجی در ایران خبر داده است. به نوشته این روزنامه پس از لغو تحریمها انتظار میرود روابط تجاری بین ایران و کشورهای غربی به طور قابل توجهی افزایش یابد. این روزنامه در این گزارش از شروع مجدد فعالیت بانکهای ایرانی در لندن خبر داده است.
خبرگزاری روسی اسپوتنیک از قرارداد ۶ میلیارد دلاری ایران و ایتالیا در صنایع استیل خبر داده و مدعی شده که علاوه بر این صنایع حملونقل ایران و ایتالیا نیز قرادادهای عمدهای در چارچوب همکاریهای دوجانبه بین دو کشور امضا کردهاند.این خبرگزاری روسی مدعی شده که سفر روحانی به اروپا سرآغاز روابط تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای غربی باشد.
مجله نیویورکر نیز در گزارشی به سفر روحانی و دیدار با مقامات ایتالیا اشاره میکند و در گزارشی عنوان بازگشت ایران به صحنه تجارت جهانی را برای گزارش خود انتخاب کرده است.
این مجله در گزارش خود مینویسد: به نظر میرسد چهار دهه انزوای ایران در صحنه اقتصاد جهانی با یک سفر ۱۰ روزه حسن روحانی به اروپا باطل شده است و حالا اقتصاد جهان بازیگری جدید به نام ایران را در جمع خود میبیند.
در دیدار مقامات ایران و ایتالیا همچنین به احیای مجدد راه ابریشم و عادیسازی روابط تجاری دو کشور تاکید شد. رئیسجمهور ایران قرار است بعد از ایتالیا به پاریس پرواز و با مقامات این کشور دیدار و گفتوگو کند.
همچنین شبکه یورو نیوز در گزارشی از سفر روحانی به ایتالیا به بازگشت ایران به صحنه بینالملل اشاره میکند و مینویسد: سفر روحانی به ایتالیا شروع مجدد فعالیت ایران در عرصه جهانی است. با این وجود و به اعتقاد رسانههای داخلی و خارجی دیگر ایران به عنوان یک بازیگر جدید در جمع تجارت جهانی است و حضورش در این عرصه اتفاقی است که اگر برای آن برنامهریزی و هماهنگی وجود داشته باشد میتوان به نحو احسنت از آن کسب سود کرد.
آیینه آمار
روابط تجاری ایران و ایتالیا سابقهای طولانی دارد. تحریمهای هستهای در سالهای اخیر این روابط را تحت تاثیر قرار داد. از سال ۲۰۱۲ کاهش حجم تجارت دو کشور خود را در آمارها نشان داده است.
البته ایتالیا جزو کشورهایی به شمار میرود که پس از اعمال تحریمها همکاری خود را با ایران در برخی زمینهها ادامه داده و به اصطلاح امروز موضع چندان سرسختی نگرفته است. طبق آمارهای رسمی اوج تحارت ایران با ایتالیا در سال ۲۰۰۸ رقم خورده است که حجم آن به ۲ میلیارد و ۴۱۶ میلیون دلار رسیده است. سهم ایران از صادرات به ایتالیا در این سال تنها ۳۷۱ میلیون دلار و سهم ایتالیا از صادرات به ایران ۲ میلیارد و ۴۵ میلیون دلار بوده است.
پس از آن در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ حجم تجارت دو کشور کاهش یافت و در سال ۲۰۱۱ روابط اقتصادی ایران و ایتالیا با افزایش مواجه شد. در این سال یک میلیارد و ۷۲۱ میلیون دلار کالا از ایتالیا به ایران آمد و ۲۵۸ میلیون دلار کالا از ایران راهی ایتالیا شد.
از سال ۲۰۱۲ به بعد تجارت دو کشور تحت تاثیر تحریمها کاهش یافت به طوری که در سال ۲۰۱۲ معادل یک میلیارد و ۱۵۲ میلیون دلار کالا از ایتالیا به ایران صادر شد و ۱۹۶ میلیون دلار کالا از ایران به ایتالیا رفت. در سال ۲۰۱۳ روند نزولی تجارت دو کشور ادامه پیدا کرد به طوری که در این سال ۸۵۸ میلیون دلار کالا از ایتالیا وارد کردیم و ۱۷۰ میلیون دلار کالا به این کشور صادرات داشتیم. در سال ۲۰۱۴ اما روند تجارت دو کشور تغییر کرد و حجم صادرات و واردات ایران با ایتالیا با افزایش مواجه شد.
سیل تقاضا
اما همزمان با سفر روحانی به ایتالیا شرکتهای انرژی هم سیل تقاضای خود را سرازیر کردهاند به طوریکه مطرحترین شرکت این کشور در حوزه انرژی یا همان شرکت "انی "پیشنهاد ۴ میلیارد دلاری خود را برای توسعه فاز ۱۱ پارسجنوبی ارائه کرده است. شرکت «انی» ایتالیا که پیش از این هم در پارسجنوبی، فعالیت داشته است پیشنهادی ۴ میلیارد دلاری برای توسعه تنها فاز باقیمانده پارسجنوبی، مطرح کرده است.
بر این اساس «انی» میزان سرمایهگذاری مورد نیاز برای فاز ۱۱ را ۴ میلیارد دلار و زمان اجرای پروژه و رسیدن به تولید اولیه را ۳۶ ماه اعلام کرده است. در عین حال براساس پیشنهاد «انی» از زمان رسیدن به تولید اولیه از فاز ۱۱ پارسجنوبی، ۴ تا ۵ ماه زمان برای رسیدن به ظرفیت نهایی تولید از این فاز نیاز خواهد بود.
شرکت نفتی «انی» ایتالیا که تجربه توسعه فازهای ۴ و ۵ پارسجنوبی و دو فاز از میدان نفتی دارخوین را در قالب قراردادهای بیع متقابل در کارنامه دارد، برای توسعه میدان گازی پارس شمالی و فاز سوم میدان نفتی دارخوین هم تمایل نشان داده است.
این اتفاق در حالی رخ داده که پیش از این قرار بود فاز ۱۱ پارسجنوبی توسط پیمانکاران ایرانی، توسعه یابد، چنانکه چندین توافقنامه اولیه بین شرکت ملی نفت با شرکتهای پتروایران، تأسیسات دریایی و پتروپارس برای توسعه این فاز منعقد شده بود.
طبق آمار موجود بقیه فازهای پارسجنوبی در حال حاضر به وسیله پیمانکاران ایرانی از جمله پتروپارس، ایدرو، قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء، OIEC و امثال آنها در حال توسعه هستند، چنانکه به تازگی طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶، توسط رئیسجمهور افتتاح شد و فازهای ۱۷ و ۱۸ که تولید از آنها آغاز شده، در سال آینده به طور کامل بهرهبرداری و افتتاح خواهد شد.
براساس این گزارش، فازهای ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۲ و ۱۵ و ۱۶ با ظرفیت کامل در حال تولید هستند، تولید گاز از فازهای ۱۷ و ۱۸ آغاز شده است و بنا به اعلام وزارت نفت، تولید گاز از بعضی فازهای جدید مشهور به ۳۵ ماهه شامل فازهای ۱۳، ۱۹، ۲۰-۲۱، ۲۲-۲۴ و ۱۴ در سال آینده آغاز خواهد شد.
نویسنده: سارا علیاری