دولتمردان آمريكا با انتشار بخش كوچك از گزارش عملكرد سازمان سيا در روز حقوق بشر به دنبال ژست حقوق بشري و البته پنهانسازي نسلكشي سياهپوستان به دست پليس بودند كه تاكيد كاخ سفيد، كنگره و دستگاه قضايي آمريكا مبني بر عدم محاكمه شكنجهگران واهي بودن ادعاهاي حقوق بشري اين كشور را آشكارتر ساخت.
سرانجام پس از ۶ سال بررسی کمیته اطلاعات سنا گزارش خود درباره روشهای شکنجه سازمان سیا را منتشر کرد و همان طور که پیشبینی میشد انتقادات گستردهای را هم از داخل و هم از خارج آمریکا به دنبال داشت و میتوان گفت این موج تازه شروع شده است.
هنوز چند ماه از کشته شدن مایکل براون ۱۸ ساله نوجوان سیاهپوست غیرمسلح در خیابانی در فرگوسن به دست پلیس آمریکا با انگیزههای نژادپرستانه نمیگذرد که نوجوانی ۱۲ ساله با تفنگ اسباب بازی در دست، هدف گلوله پلیس دیگری قرار گرفت. چند روز بعد قاتل مایکل براون تبرئه شد. هفته قبل هم هیات منصفه دادگاهی در نیویورک پلیس قاتل اریک گارنر مرد سیاهپوست که پدر ۶ فرزند بود را تبرئه کرد تا نژادپرستی نظاممند در نظام قضایی آمریکا بیش از پیش آشکار شود.
از موارد این چنینی نزدیک بگذریم که شمار آن کم هم نیست و به نوعی شاهکارهای حقوق بشری مدعی حقوق بشر در خاک آمریکا محسوب میشود واژههایی چون "زندان ابوغریب" عراق و "بازداشتگاه گوانتانامو" در کوبا هم کارنامه درخشان واشنگتن درخصوص حقوق بشر را به خوبی در ذهن تداعی میکند.
ديروز دهم دسامبر روز جهانی "حقوق بشر" بود و نهادهای مختلف درخصوص رعایت حقوق انسان بیانیههای مختلف منتشر میکنند و در این خصوص نیز فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد با وجود تصویب معاهده ضد شکنجه در سازمان ملل در ۳۰ سال قبل همچنان شاهد استفاده گسترده از آن در دنیا هستیم. دیدهبان حقوق بشر نیز در گزارشی به بررسی روشهای پیشرفته بازجویی توسط دولت آمریکا پرداخته و تاکید کرده است که کاخ سفید تاریخچه نفاق در زمینه مقابله با شکنجه دارد.
جورج تنت مدیر وقت سازمان سیا در سال ۲۰۰۷ میلادی در مصاحبهای که با خبرنگار سیبیاس نیوز انجام داده مدعی شده است که ما کسی را شکنجه نمی کنیم. امروز هم تنت بار دیگر پس از انتشار گزارش کمیته اطلاعاتی سنا از روشهای پیشرفته بازجویی سیا حمایت کرده است. نكته قابل توجه آنكه سران كشورهاي غربي كه ادعاي حمايت از حقوق بشر سر ميدهند در برابر اين گزارش يا سكوت كرده و يا به حمايت شكنجهگري سيا پرداخته و آن را اقدامي مشروع و قانوني دانستهاند.
گزارش كنگره آمريكا درباب شكنجهگري سازمان سيا در حالي ابعاد جديدي از عدم رعايت حقوق بشر از سوي مدعي حقوق بشر را نشان ميدهد كه دستگاه قضا، كنگره و كاخ سفيد رسما با خواست جهاني براي شكنجهگران سيا مخالفت كردند.
جنگ قدرت ميان جمهوريخواه و دموكرات در حالي ابعاد متعددي گرفته كه در اقدامي كه بيشتر به يك نمايش سياسي ميماند پس از گذشت سالها گزارش شكنجهگري سازمان سيا توسط كنگره منتشر شد. آمريكاييها در حالي سعي دارند تا انتشار اين گزارش را در آستانه روز حقوق بشر نشانهاي از حقوق بشر خود ناميده و با اين ادعا فشارهاي حقوق بشري خود بر ساير كشورها را گسترش دهند كه مواضع سران آمريكا در قبال اين گزارش نكات قابل توجهي را آشكار ميسازد. نوع رفتار جمهوريخواهان و دموكراتها و بويژه جهتدار بودن گزارش به سمت دوران بوش نشان ميدهد انتشار اين گزارش براي فشار اوباما بر جمهوريخواهان بوده است.
در همين حال آمريكاييها كه از بازگشايي پرونده حقوق بشري خود در نهادهاي جهاني در هراس هستند با انتشار بخشي از اين جنايات كه نامي نيز از فردي در آن برده نشده با ادعاي نقد دروني رسما از تحقيق جهاني در باب حقوق بشر اين كشور جلوگيري ميكنند در حالي كه با انحراف افكار عمومي به مسائل ديگر سركوب سياهپوستان و تحولات اخير آمريكا را پنهان ميسازند.
مجموع اين رفتارها در حالي صورت ميگيرد كه به رغم تمام تدابير اتخاذ شده يك رسوايي بزرگ براي سران آمريكا رقم خورده و آن نوع واكنش آنها به درخواست جهاني براي محاكمه شكنجهگران بوده است. دستگاه قضايي، كاخ سفيد و كنگره آمريكا رسما با محاكمه اين افراد مخالفت كرده و حتي از افتخار به اين افراد سخن گفتهاند. امري كه نشانگر نهادينه بودن رفتارهاي ضد بشري در ميان ساختار سياسي، امنيتي و قضايي آمريكاست كه نتيجه آن نيز سركوب مردم، جنگافروزي در جهان و حمايت از رژيمهاي سركوبگر و ديكتاتور مانند ارتجاع عربي و رژيم صهيونيستي است
مخالفت با محاكمه شكنجهگران
دادگستری آمریکا در واکنش به درخواستهای مکرر از این نهاد برای تحت تعقیب قرار دادن عاملان شکنجههاي سازمان سیا، اعلام کرد که این افراد را تحت پیگرد قرار نمیدهد.
کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا در گزارش موسوم به شکنجه، سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) را به دروغگویی به کنگره و کاخ سفید متهم کرد. این گزارش جزئیات عملیات سیآیای علیه القاعده پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ را علنی کرده است. سناتور فاین اشتاین رئیس کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا با دلجویی از کارکنان سیا هدف از انتشار گزارش مربوط به شکنجه در سیا را برای حفظ ارزشهایی همچون قانونمداری و منع شکنجه در آمریکا دانست.
" دایانا فاین اشتاین" رئیس کمیته اطلاعاتی سنای آمریکادر آغاز صحبتهاي خود درباره گزارش دمکراتها درخصوص شکنجه در سازمان سیا گفت: امروز یک گزارش ۵۰۰ صفحهای که در واقع خلاصه یک گزارش طولانی مربوط به کمیته اطلاعاتی سنا است منتشر خواهد شد. در این گزارش عملکرد سازمان سیا در برنامههاي بازداشت و بازجویی که بین سالهای ۲۰۰۰ و دو تا ۲۰۰۹ انجام شده بودند بررسی خواهد شد. خلاصه آن عقبهای ۶۷۰۰ صفحهای دارد که هنوز محرمانه است. در گزارش اصلی ۳۸ هزار پاورقی وجود دارد. درصورتی که ضرورت ایجاب کند گزارش کامل و اصلی شش هزار و هفتصد صفحهای در آینده، منتشر خواهد شد. همچنين هاگل وزیر دفاع مستعفی آمریکا اعلام کرد درباره واکنشها در برابر انتشار گزارش شکنجههاي سازمان سیا آمادهایم.
"چاک هیگل"وزیر دفاع آمریکا در گفتوگوی اختصاصی کوتاه با "جیم شوتو" خبرنگار بخش امنیتی شبکه تلویزیونی سیانان، در واکنش به انتشار گزارش کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا درباره شکنجههاي سازمان سیا گفت: "باراک اوباما " رئیسجمهور آمریکا گفته است که ما باید صادق باشیم و این گزارش را منتشر کنیم. ما این فرصت را داشتیم که برخی از حساسترین قسمتهاي این گزارش را ویرایش کنیم تا از این طریق از افراد خود محافظت کنیم.
"جیمز اینهوف" سناتور جمهوریخواه آمریکایی نيز اعلام کرد گزارش اطلاعاتی سنا که تکنیکهای سازمان سیا را فاش میکند، تلاشی برای بیاعتبار کردن روشهاي مهم جمعآوری اطلاعات است. اینهوف در بیانیهای اعلام کرد: "این گزارش بیش از ۴۰ میلیون دلاری (گزارش کمیته اطلاعات سنای آمریکا) چیزی بیش از تلاشی جناحی برای بیاعتبار کردن روشهاي مهم جمعآوری اطلاعات نیست؛ (روش هایی) که جان تعداد بیشماری را نجات داده است". اینهوف مدعی شد تصمیم به انتشار این گزارش، جان آمریکاییها را به خطر میاندازد و دشمنان این کشور را از برنامههاي مخفیانهای که اطلاعات مهمی به بار آورده است، مطلع میکند. اینهوف افزود: "اقداماتی که مورد بررسی قرار گرفته، از سال ۲۰۰۹ اتفاق نیافتاده است که این باعث ميشود انتشار خطرناک و بدموقع تحقیقات فقط با انگیزه سیاستهاي حزبی باشد".
باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا نيز در گفتوگو با شبکه تلویزیونی "یونی ویژن" گفت: درپی انتشار گزارش سنا در مورد اقدامات سیا در بازداشت و بازجویی افراد مظنون در دوره پس از حملات یازدهم سپتامبر، تدابیر امنیتی در سفارتخانههاي آمریکا در خارج تشدید شد.
اوباما افزود: متاسفانه همانطور که گزارش مجلس سنا نشان ميدهد ما در بعضی اقدامات خشن پس از حوادث یازدهم سپتامبر مشارکت داشتیم. این (گزارش) بخشی از بازخواست درباره بعضی مشکلات مربوط به برنامه سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) است. مهم برای ما آن است که درک کنیم بخشی از برجستگیهاي ما آن است که هر زمان اقدامی اشتباه انجام میدهیم به آن اذعان میکنیم. وي نيز از محكوم كردن شكنجه خودداري كرده و سختي از محاكمه عاملان به ميان نياورد. جفری توبین روزنامهنگار آمریکایی تصریح کرد شکنجه گریهاي سازمان سیا با اطلاع کاخ سفید بوده است. ریک فرانکونا سرهنگ آمریکایی از زمان انتشار گزارش شکنجهگریهاي سیا انتقاد و آن را اقدامی سیاسی توصیف کرد.
درخواست جهاني براي مجازات دولتمردان آمريكا
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر با اشاره به لزوم محاکمه مقامات سازمان سیا با توجه به جنایات انجام شده در این سازمان تاکید کرد که باید مقامات دولت سابق آمریکا که در این جنایتها دست داشتهاند، مجازات شوند.
بن امرسون گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر و تروریسم در واکنش به گزارش منتشر شده توسط سنا درباره جنایات سازمان سیا در زمان ریاست جمهوری جورج بوش تاکید کرد که این گزارش برای رسیدن به این مرحله ۴ سال را طی کرده است. گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ادامه تاکید کرده که علاوه بر مجازات افسران سازمان سیا و مدیران مربوط به این سازمان که در سازماندهی این جنایات دست داشتهاند، باید آن دسته از اعضای دولت جورج بوش هم که در این جنایات دست داشتهاند با مجازات مواجه شوند. نگاهی کلی به گزارش سنا نشان میدهد ضرب و شتم بازداشتشدگان از جمله عادیترین روشهای بازجویان سیا برای اعتراف گرفتن از بازداشتشدگان بوده است.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص میگوید که وکلای «سیا» برای قانونی جلوه دادن روشهای شکنجه مظنونی تروریستی، از آرای عمومی دیوان عالی رژیم صهیونیستی استفاده کردهاند. روزنامه الاخبار لبنان با اشاره به محتوای این گزارش درباره انواع شکنجهها و حتی مرگ کسانی که به اشتباه بازداشت شده بودند، نوشت: سیا وحشیتر از آن است که تصور میشد.
همچنين کره شمالی از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست اقدامات آمریکا را به سبب متوسل شدن به روشهاي "غیرانسانی شکنجه" محکوم کند و "بستن چشمها بر" نقض حقوق بشر از سوی یکی از اعضای دائم شورای امنیت را نشاندهنده "موضع ضعیف" این شورا " به عنوان ابزاری برای اقدامات مستبدانه آمریکا دانست.
فرانکفورتر آلگماینه روزنامه آلمانی در گزارشی با اشاره به اسنادی که سنا درباره شکنجههای سیا منتشر کرد، از این اسناد با عنوان گواهی بر جنایات آمریکا و سالها فریب و دروغ این کشور یاد کرد.
همچنين نماینده وزارت خارجه روسیه در امور حقوق بشر گفت: دولت اوباما با وجود ادعاهای خود، کوچکترین اقدامی در تنبیه مقصرین جنایات سازمان سیا انجام نداده و گزارش منتشر شده چهره بیاعتبار آمریکا را سیاهتر کرده است.
«کنستانتین دالگوف» نماینده تامالاختیار وزارت امور خارجه روسیه در امور حقوق بشر، دموکراسی و ارجحیت قانون معتقد است که همه مدتهاست که از نقض حقوق و ضوابط بینالمللی که روز سهشنبه در گزارش سنای آمریکا درخصوص فعالیت سازمان سیا فاش شد، در دوران دولت جورج بوش با اطلاع بودند، ولی دولت باراک اوباما هم هیچ اقدامی برای تنبیه مقصرین در این جنایات غیرقانونی انجام نداده است. نكته قابل توجه آنكه نخستوزیر انگلیس درپی انتشار گزارش سنای آمریکا درباره شکنجههای سیا علیه مظنونان تروریستی گفت: شکنجه همواره امری نادرست است.
دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در آنکارای ترکیه در پاسخ به سوالات درباره گزارش شکنجههای سیا گفت: استفاده از شکنجه و سایر اقدامات خشونتآمیز که نقضکننده حقوق بشر هستند و برای مقابله با تروریسم استفاده میشوند، نهایتا غیرسازنده خواهند بود. در اين ميان نشریه نیویورکتایمز در سرمقاله امروز خود نوشت که گزارش خلاصهشده سنا در مورد شکنجههای سیا، با وجودی که شدیدا سانسور شده است، بیانگر تباهی است که درک آن سخت بوده و فراتر از آن، هضم آن سختتر است.
گزارش کمیته اطلاعات سنای امریکا در مورد شکنجههاي سازمان سیا نشان ميدهد که بیش از ۲۴ کشور در امر بازداشت غیرقانونی و انتقال افراد به زندانهاي مخفی آمریکا در نقاط مختلف جهان مشارکت داشتهاند. خبر ديگر از آمريكا آنكه دانشگاه «ییل» آمریکا: جمله «نمیتوانم نفس بکشم!» به عنوان مهمترین جمله نقل قول شده سال ۲۰۱۴ در این کشور انتخاب شد.