سخنان پرحاشیه رئیس جمهور در استان یزد، تعبیرهای مختلفی در میان افکار عمومی به دنبال داشت، به طوری که برخی از مردم آن را دلهره از برخورد با فساد و گروهی دیگر تلاشی برای بدست آوردن دل اصلاح طلبان عنوان کردند. این احتمال زمانی بیشتر تقویت می شود که وی در سخنانش حتی سعی داشت با تقدیر از رئیس دولت اصلاحات در یزد دل اصلاح طلبان را بدست بیاورد.
این انتقادات در حالی عنوان شد که برخی از مردم حاضر در میدان امیر چخماق یزد شعارهای تندی در اعتراض به نابسامانیهای اقتصادی سر دادند و تاکید داشتند که مشکلات اقتصادی مردم با شعار حل نمی شود.
انتقادات تند رئیسجمهور حتی با تعجب کارشناسان و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی همراه بود به گونه ای که حتی اصلاح طلبان و برخی از حامیان دولت هم از او انتقاد و از سخنان وی به عنوان یک حقوق دان تعجب کردند.
از جمله روزنامه آفتاب یزد در یادداشت صفحه اول خود با عنوان «آقای روحانی! شما چرا؟» نوشت: «باور کنید، شنیدن اعداد و ارقام بزرگ فساد هرگز مردم را خوشحال نمیکند!» و «چرا شما آقای روحانی همان راهی را در پیش گرفتهاید که پیشینیان رفتهاند و هیچ نفعی نبردهاند؟!»
حجتالاسلام دعایی مدیرمسئول موسسه اطلاعات نیز اظهار داشت: «رئیسجمهور نباید مرتکب اشتباه شود و نباید سد راه کسانی شود که در حال حاضر با قدرت و قوت خدمات ارزشمندی را ارائه میدهند. این صحبتها قطعاً از اشتباهات آقای روحانی است.»
محمود صادقی، نماینده اصلاحطلب و عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی هم در توییتر نوشت: «آقای روحانی! فساد فساد است، چه میلیونی چه میلیاردی؛ بهجای فرافکنی با غدههای فساد در دستگاههای زیرمجموعه خودتان مقابله کنید. بعضی از همکاران شما در هیئت دولت دستکمیاز همتایانشان در دولت سلف ندارند.»
صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاحطلب نیز با انتقاد از سخنان رئیسجمهور گفت: «آقای روحانی اگر برادر شما به زندان نیفتاده بود، باز هم این حرفها را میزدی؟»
عباس عبدی، فعال اصلاحطلب نیز در این باره اظهار داشت: روحانی فکر میکند این شیوه میتواند به او کمک کند اما به اعتقاد بنده این راه نمیتواند به او کمک کند، برای اینکه شما وارد بازی طرف مقابل خودتان شدهاید. در بازی طرف مقابل، شما بازنده هستید. درحالی که باید بازی خودت را انجام بدهی!
عبدی گفت: نمیتوان درک روشنی از این نوع رفتارها داشت، من هم درکی از این ماجرا ندارم.
حمله به قوه قضاییه
رئیس جمهور همچنین در این سخنان اظهاراتی داشت که بیشتر ناظر به انتقاد از قوه قضائیه و زیر سوال بردن اقدامات اخیر آن بود. روحانی گفت «با کشاندن چندنفر به دادگاه و تبلیغ مبارزه با فساد، سرِ مردم کلاه نمیرود!»
عملکرد ماههای اخیر قوه قضاییه مشخص می کند که منظور رئیس جمهور از «چند نفر» که به دادگاه کشیده شدند، روشن است.
گویا یکی از این چند نفر «حسین فریدون» برادر رئیسجمهور است که ماه گذشته به اتهام اخذ رشوه به ۵ سال حبس قطعی و رد مال به مبلغ ۳۱ میلیارد تومان محکوم شده است.
پرونده شبنم نعمتزاده دخترمحمدرضا نعمتزاده وزیر صنعت دولت یازدهم نیز به اتهام «احتکار دارو» درحال رسیدگی است و علیاشرف پوری حسینی رئیس سازمان خصوصیسازی نیز به اتهام خصوصیسازیهای بدون ضابطه و افسارگسیخته در بازداشت به سر میبرد.
برخی در این باره می گویند روحانی احتمالاً از احکام صادرشده دلخور بوده و انتظار چنین برخوردی را نداشته است.
با این حال سوالی که از سوی تحلیلگران سیاسی در این باره مطرح میشود این است که مگر از برادر رئیسجمهور و معاون اول هم بزرگتر در فساد وجود دارد؟ آیا زمانی که در دولت از وزیر و سخنگو تا معاون اول و شخص رئیسجمهور دارای نزدیکان و اقربائی با مفسدههای جدی مالی هستند طبیعی است سخنان رئیس آن دولت در مبارزه با فساد از سوی ملت جدی گرفته نشود.
نطقی انتخاباتی
دراین میان بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران سیاسی بر این باورند که آنچه رئیس جمهور در این سخنرانی گفت، بیشتر شبیه یک نطق انتخاباتی با تهدید به افشاگری بود .
این سخنان این معنا را به دنبال داشت که رئیسجمهور در ماههای منتهی به انتخابات فضای کشور را به سمت و سوی خاصی هدایت می کند.
رئیس جمهور در سال ۹۶ توانست نارکارآمدی خود را با این حربه پنهان کند اما خروج آمریکا از برجام و وقتکُشی اروپاییها در اجرای تعهدات خود در قبال ایران موجب شده تا دولت روحانی در یک تعلیق بهسر ببرد.
در این شرایط تنها امید وی برای حفظ دولت و پیروزی همحزبیهایش در انتخابات اسفندماه، استفاده دوباره از ابزارهای انتقادی است.
نتیجه معکوس
به نظر می رسد که اظهارات جنجالی رئیسجمهور در یزد، نتیجه معکوسی برای وی به دنبال داشته و ادامه راه را برای رئیس جمهور ناهموارتر کرده است.
بخش اعظم فسادهایی که رئیسجمهور از آنها یاد میکند در دستگاه اجرایی یعنی همان دولت رخ داده است.
همچنین نگاهی به شرایط اقتصادی کشور نشان می دهد که این اظهارات تنها رفتاری فرافکنانه است چرا که در حال حاضر اقتصاد کشور از حداقلهای لازم هم برخوردار نیست.
در نهایت بهتر است تا دولت بهجای فرافکنی با غدههای فساد در دستگاههای زیر نظرش مقابله کند و سد راه افرادی که در حال حاضر با قدرت خدمات ارزشمندی را ارائه و با فساد مقابله می کنند نشود. دستگاه قضائی در دوره تحول برخورد با فساد را اولویت اول خود قرار داده و این مورد نه تنها در شعار، بلکه در عمل نمایان شده است. قوه قضائیه بارها اعلام کرده است که در برخورد با هر نوع فسادی طبق قانون عمل میکند و تفاوت میان اشخاص نیست ، از این رو پیامی که رئیس جمهور به دنبال انتقاد آن به مردم است، منتقل نمی شود .
نویسنده: کتایون مافی