روابط میان روسیه اروپا طی هفته‌های اخیر به شدت در مسیر تنش حرکت می کند هر چند که بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به روسیه سفر داشته اما در نهایت تغییر چندانی در مناسبات طرفین ایجاد نشده چنانکه بورل، از احتمال وضع تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه خبر داد. ادعای اروپا آن است که در پی تشدید تنش‌های دیپلماتیک میان روسیه و کشورهای اروپایی و اخراج چند دیپلمات اروپایی از روسیه به دلیل مشارکت در تظاهرات غیرقانونی در حمایت از الکسی ناوالنی چهره غربگرای مخالف روسیه، بورل اعلام کرده است که در نشست آتی مقام‌های عالیرتبه اتحادیه اروپا، پیشنهادهای قاطعی را در ارتباط با روسیه ارائه خواهد کرد.حال این سوال مطرح است که چرا اروپا در شرایط کنونی چنین رویکردی را در پیش گرفته و چه اهدافی را در ورای آن پیگیری می‌کند؟
نگاهی به روند تحولات اروپا و روسیه نشان می‌‌دهد که طرفین همواره در قامت رقیب در برابر یکدیگر قرار گرفته اند لذا تنشها اخیر را می‌توان ادامه روند گذشته دانست. با این وجود تحولاتی جدید در اوج گیری این روند تاثیرگذارند از جمله آنکه کشورهای اروپای این روزها با بحران شدید کرونا و پیامدهای آن مواجه هستند. از یک سو بحران اقتصادی ناشی از کرونا در حال شدت گرفتن است و فقر و نابسامانی‌های اقتصادی در بسیاری از کشورهای اروپایی در حال رشد است و از سوی دیگر واکسن‌های ساخته شده توسط کشورهای اروپایی و آمریکا توان مقابله با کرونا را نداشته و به یک رسوایی برای آنها مبدل شده است.
در نقطه مقابل روسیه هر چند از نظراقتصادی با چالشهای دوران کرونا مواجه است اما در حوزه کشف و تولید واکسن کرونا توانسته از اروپا و آمریکا پیش باشد. اکنون واکسن روسی اسپوتنیک، در بسیاری از کشورهای دنیا به کار گرفته می‌شود و حتی اروپایی‌ها نیز بر لزوم استفاده از آن اذعان کرده اند. با توجه به این شرایط می‌توان گفت که اروپا با جنجال سازی علیه روسیه و البته با حلقه تکمیلی جوسازی درباره چین و ایران به دنبال پنهان سازی وضعیت بحرانی خود در باب کرونا و واکسن‌هایشان هستند. به عبارتی این تنش آفرینی ها دشمن سازی بیرونی برای پنهان ساختن چالشهای داخلی است. نکته دیگر آنکه دولت جدید در آمریکا به ریاست بایدن در حالی بر سر کارآمده که عملا این دولت با بحران‌های داخلی شدیدی مواجه است و همچنان در ایجاد ثبات داخلی ناتوان بوده است. این سناریو مطرح است که اروپا با مشارکت در ایجاد بحران‌های جهانی در حال خرید زمان برای بایدن است تا شاید به بحران‌های داخلی سرو سامان داده و چنانکه ادعا کرده با رویکرد اجماع سازی به معادلات جهانی باز گردد. بر این اساس رویکرد اروپا علیه روسیه نه برگرفته از اقتدار اروپا بلکه ناشی از چالشها و بحران‌های داخلی و جهانی آنان است که با سیاست سپر بحران یا همان دشمن سازی خارجی به دنبال پنهان سازی این وضعیت هستند.
نویسنده: فرامرز اصغری
