با توجه به اقدامات و سخنان ترامپ در شرایط شیوع کرونا، می توان به نکات بسیاری مهمی در مورد امریکا و رفتار جهانی این کشور با دیگر کشورها از جمله ایران دست یافت.
این بررسی نشان می دهد که نه تنها افکار عمومی امریکا از رویکرد دولتشان در مواجهه با شیوع ویروس کرونا رنج می برند بلکه دولت این کشور در این زمان با اتخاذ رویکردی گانگستری حتی به همپیمانان خود نیز رحم نکرده و در این میان بیش از هر کشوری ایران را تحت فشار قرار داد تا امیال سیاسی خود را با استفاده از این شرایط بر کشورمان حاکم کند.
جالب آنجاست که کاخ سفید مدعی است، تحریم‌ها علیه ایران شامل تجهیزات پزشکی، بهداشتی و محصولات کشاورزی نیست، اما این فقط یک ادعای بی اساس است و در عمل تحریم‌های آمریکا همه بخش‌های بشردوستانه درباره ایران را هدف قرار داده است.
در عمل به دلیل تحریم‌های بانکی و تحریم‌ها در بخش حمل و نقل خارجی ایران، امکان خرید و انتقال این کالاها به ایران وجود ندارد و ادعای کاخ سفید درباره عدم تحریم ملزومات بشردوستانه تنها در حد حرف و شعار است.
رفتار جهانی ترامپ
ترامپ در واکنش به شیوع کرونا سه مرحله انکار، پذیرش و اتهام را طی کرد. وی از زمان آغاز بحران کرونا در جهان ابتدا به تمسخر و تحقیر کشورهای دیگر پرداخت و گفت که آمریکا توانمندی بالایی دارد و بحران کرونا در آمریکا چندان رشد نکرده و تهدیدی برای آمریکا نخواهد بود.
اما بعدها مشخص شد که این یک ادعای توخالی است.
به مرور زمان و با ورود ویروس کووید۱۹ به ایالات متحده، رئیس جمهور آمریکا عملکرد کندی را از خود نشان داد و فضا را برای طرح انتقادات از خود در داخل امریکا فراهم ساخت. این درحالی بود که جامعه پزشکی و اطلاعاتی آمریکا هفته‌ها پیش، از فراگیری درباره وقوع یک فاجعه بهداشتی به کاخ سفید هشدار داده بود اما دونالد ترامپ رییس جمهوری این کشور همه گزارش‌ها و یادداشت‌ها را پشت گوش انداخت و زمانی وارد عمل شد که ویروس به همه ایالت‌ها رسیده بود.
نیویورک تایمز در این باره نوشت: اختلافات داخلی در دولت، فقدان برنامه‌ریزی و اعتقاد شخص رئیس جمهوری به غریزه‌اش منجر به واکنشی دیرهنگام در مقابل کرونا شد.
در ماه ژانویه زمانی که ترامپ بارها خطر کرونا را کم اهمیت جلوه می‌داد و بر مسائل دیگری تمرکز کرده بود گروهی از چهره‌های داخل دولت، از مشاوران ارشد کاخ سفید گرفته تا کارشناسان وزارتخانه‌ها و آژانس‌های اطلاعاتی تهدید پیش روی کشور را شناسایی کرده و زنگ خطر را به صدا درآورده بودند، اما او در فهم میزان خطر و لزوم اقدام در برابر آن کُند عمل کرد و در عوض، حفاظت از دستاوردهای اقتصادی و رد هشدارهای مقامات ارشد تمرکز کرده بود. پس از توقف پروازهای اروپا و آمریکا و همچنین دزدیدن ماسک‌های کشورهای دیگر پای پرواز، رئیس جمهور آمریکا، علاوه بر انتقاد در کشورش، به‌طور همزمان مورد انتقاد کشورهای دوست و متحد خود نیز قرار گرفت. این تحولات در مجموع روند مطلوبی را برای ترامپ نزد افکار عمومی رقم نزد. یکی از این مشاوران ترامپ در این باره گفت: هنگامی که وی در اواسط ماه مارس با فاصله‌گذاری اجتماعی در سراسر کشور موافقت کرد و بخش زیادی از اقتصاد عملاً متوقف شد، رییس جمهوری وحشت‌زده و مضطرب به نظر می‌رسید و گیج و منگ بود. وی افزود: وی شانس انتخاب دوباره خود را در انتخابات ریاست جمهوری به اقتصاد گره زده بود؛ اقتصادی که یکباره غل و زنجیر شد.
دونالد ترامپ در ادامه و طی روزهای اخیر، نه تنها سعی نکرده که در راستای کاهش اختلافات گام بردارد، بلکه با حمایت از معترضان به قرنطینه در تشدید دوقطبی‌سازی جامعه آمریکا حرکت کرد.
درحالی که اولویت فعلی دنیا، مدیریت و مهار کرونا و تولید موثرترین واکسن برای ریشه‌کن کردن این بیماری است اما اولویت ترامپ بازی‌سازی سیاسی برای پیروزی در انتخابات نوامبر است. او به جای رفع ضعف‌های خود مرتباً چین را متهم می‌کند که درباره انتشار این ویروس اطلاعات کافی را ارائه نکرده است. وی حتی از کرونا سکویی برای حمله دوباره به نهادهای بین‌المللی ایجاد کرده و گفته که بودجه سازمان جهانی بهداشت را قطع می‌کند . وی همچنین رسانه‌ها را به ایجاد وحشت متهم کرد و در حالی از روند نزولی مبتلایان به کرونا در امریکا خبر داد که سازمان‌های اطلاعاتی این کشور ادعای ترامپ را رد کردند.
جالب اینجاست که رئیس جمهوری آمریکا که هیچگاه از ماسک صورت استفاده نکرد و توصیه او برای درمان کرونا به وسیله تزریق و نوشیدن مواد ضد عفونی کننده موجب افزایش آمار مسمومیت ها در امریکا شد.
افکار عمومی امریکا چه می‌گوید؟
اقدامات ترامپ در مقابله با کرونا تنها موجب تاختن دموکرات‌ها به وی شد بلکه مردم ، بخش های بیمارستانی ، آموزشی و ... نیز از وی انتقاد کردند . از جمله این انتقاد، نبود آمادگی لازم برای چنین تهدیدی در کشوری بود که مدعی بزرگترین قدرت جهانی است.
نوآم چامسکی نظریه پرداز سیاسی مشهور آمریکایی در این باره گفت: بلای کرونا وحشتناک است، اما قرار گرفتن هدایت امور آمریکا و مسائل سیاسی به دست فردی مانند ترامپ، مصیبت بار‌تر است.
نظر سنجی‌ها چه می گوید؟
نظر سنجی های متعدد نیز از نارضایتی مردم امریکا از رویکرد ترامپ سخن می گوید. ادامه شرایط کرونایی در آمریکا فشار بیشتری به خانواده‌های با درآمد پایین آورده و این فشار با فشار ترس از بیماری مضاعف شده است. بر اساس نظرسنجی مؤسسه پیو در ماه آوریل فقط حدود ۲۳ درصد از آمریکایی‌ها که عمدتاً درآمد پایین دارند، منابع مالی اضطراری برای ادامه معیشت تا ۳ ماه را دارند. ۴۳ درصد آمریکایی‌ها در این نظرسنجی گفته‌اند که یا خودشان یا یک نفر از اعضای خانواده‌شان به‌دلیل شیوع کرونا شغل خود را از دست داده یا دچار کاهش حقوق شده‌اند. این رقم میان خانواده‌های کم‌برخوردار حدود ۵۲ درصد بوده است. ۵۳ درصد از خانواده‌های کم‌درآمد نیز در این نظرسنجی گفته‌اند که توانایی پرداخت قبض‌ها را ندارند. آمار بالای مبتلایان و جان باختگان نشان می دهد که تا زمان پیدا شدن یک داروی موثر برای کرونا، فعلا فرمول اتهام‌زنی به چین را دنبال می‌کند تا شاید اندکی از تاثیرات سیاسی بحران اقتصادی و بهداشتی بر کاخ سفید کاسته شود.
از سوی دیگر واشنگتن تایمز نوشت؛ نظرسنجی مؤسسه راسموسن (Rasmussen) نشان می‌دهد که بیش از ۴۰ درصد از کل رای دهندگان آمریکایی، «دونالد ترامپ» را مسئول اصلی بحران کرونا می دانند نه کشور چین.
فشار مضاعف بر ایران
در این میان، ایران نخستین موارد ابتلا به کرونا را در ۱۹ فوریه گزارش کرد. درحالی که وضعیت بی‌سابقه‌ای که بر اثر کرونا ایجاد شده، ایران را به خرید و دریافت ماسک، دستگاه‌های تنفس مصنوعی و سایر تجهیزات پزشکی نیازمند کرد؛ اما واردات این اقلام به دلیل تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده تقریباً غیرممکن بود.
تندروهای حاضر در کابینه دونالد ترامپ مانند مایک پمپئو، وزیر خارجه به «کرونا» به چشم فرصتی برای افزایش فشار بر ایران نگاه کرده و امیدوار بودند که با این ابزار بتوانند ایران را به پای میز مذاکره با امریکا بنشانند.
از یک سو تحریم هایی که درهماهنگی با پاندمی کرونا بر مردم ایران اعمال می شد؛ جان و اقتصاد بسیاری از خانواده های ایرانی که از ویروس کرونا به شدت آسیب دیده اند با مخاطره و تهدید مضاعف و جدی مواجه کرده و در عین حال با ایجاد محدودیت های وسیعی برای انجام مبادلات بانکی و بین‌المللی مسیرتأمین سریع منابع مالی برای واردات بشردوستانه به ویژه دارو، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی برای ایرانیان را مسدود کرد. در این میان دولت امریکا به شیوه ای کاملاً عوام فریبانه از تبادل زندانیان ایرانی در امریکا و حفظ سلامت جان آنها در این کشور سخن می گفت. شاید تصمیم ترامپ برای کمک به ایرانیان این بود که برای مقابله با شیوع کرونا ۵ شخص و ۱۵ شرکت را در لیست مجازاتهای ضد ایرانی خود وارد كرد تا مانع از تامین اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی و ارسال کمکهای بشردوستانه به ایران شود و در نتیجه ویروس کرونا در ایران گسترش پیدا کند. در حقیقت مقامات آمریکایی تماماً و شدیداً پای کار آمده و سعی کردند آنچه را که کرونا بر سر ایران نیاورده را، آنها انجام دهند. در حالی که پزشکان و پرستاران ایرانی با وجود تحریم های آمریکا، برای نجات جان انسان ها شبانه روز تلاش می کنند، مقامات ارشد دولت آمریکا، مرتباً در فضای رسانه ای و بین المللی ایران را به پنهانکاری متهم کرده و سناریوی وحشت افکنی را این بار در قبال ایران بکار بستند.
رسانه های فارسی زبان خارج از کشور هم مثل همیشه در رکاب دولت آمریکا مضایقه نکرده و برای سلب آرامش روانی جامعه ایران سنگ تمام گذاشتند.
مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا در ۱۵ اسفند گفته بود که آمریکا به ایران برای کمک به مقابله با شیوع کرونا پیشنهاد کمک داده است و او امیدوار است تهران این کمک را بپذیرد. تناقض در اظهارات پامپئو در همان سخنرانی او مشهود بود. او حتی ظاهر کار را حفظ نکرد و بلادرنگ در همان سخنرانی گفت که «ما باید ایران را منزوی کنیم، سعی کنیم که آن را تحت فشار بگذاریم تا رفتار خود را تغییر دهد.»
در نهایت شیوع کرونا به ایران محدود نمی شود و ویروس مرز نمی شناسد، بنابراین آمریکا با این کار نه تنها تلاش می کند مردم ایران را به کشتن دهد بلکه مردم دیگر کشورها را هم تهدید می‌کند.
نویسنده: کتایون مافی
