از قديمالايام ياد دارم هر بار كه در خانواده ما حرف ازدواج دو جوان پيش ميآمد و كسي ميخواست درباره مال و اموال داماد يا داراييهاي خانواده عروس و داماد سخن بگويد مادربزرگ پيرم با همان لحن مهربانانه و دوست داشتني ميگفت: نه نه جان پولدار بودن ضامن خوشبختي نميشود... اين را ميگفت و شروع ميكرد نمونههاي آن را يادآوري كردن، ميگفت و ميگفت تا ميرسيد به زندگي ساده حضرت علي(ع) و حضرت فاطمه(س)... آن زمانها هر بار كه اين جمله را ميشنيدم صداي همسايهمان در گوشم تداعي ميشد. اقدس خانوم زن اكبرآقا بقال محله هميشه گلايه داشت كه چرا به خواستگار پولدارش جواب رد داده و زن اكبر آقا شده است و هميشه نصيحت ميكرد براي خوشبخت شدن حتما يك پسر پولدار را انتخاب كنيم!!!
آن روزها بابت احترامي كه براي مادربزرگ قائل بودم و مهرباني بيحد و اندازه او حرف مادر بزرگ را ميپذيرفتم و بارها با خودم ميگفتم يادم باشد حرف بيبي را گوش كنم... اقدس خانم هم نصايحش را براي بچههاي خودش نگه دارد، اما هميشه گوشه ذهنم ميماند كه آيا ممكن است فردي با داراييهاي كلان و با وجود تحقق اكثر آرزوهاي مادي اش باز هم نتواند با همسرش سازگار باشد؟آيا ممكن است زن و شوهري قسط وام نداشته باشند و سرشان را راحت روي بالش نگذارند و زود خوابشان نبرد؟!
اما هر چه بزرگتر ميشدم راز صحبت مادربزرگ و نصيحت اويي كه حالا زير خروارها خاك مدفون است را بيشتر درك ميكنم. مادر بزرگ رفت اما هنوز صدايش در گوشم ميپيچد كه پول خوشبختي نمي آورد... مادربزرگ امروز نيست كه ببيند آن نظر سادهاي كه سالها دور ميداد امروز ثابت شده است. او نيست تا بشنود آمارها هم حرفش را ثابت كردهاند.
همين چند هفته پيش بود كه مدير کل آمار و اطلاعات جمعيتي سازمان ثبت احوال کشور از تفاوت آمار طلاق در شمال و جنوب شهر تهران گفت، او اشاره كرد كه وضعيت آمار طلاق به گونهاي است که نسبت طلاق به ازاي هر ۱۰۰ ازدواج در شميرانات ۵۷ و در ري ۲۳ درصد است! اين يعني بچه پولدارها بيشتر طلاق ميگيرند. به نوعي همان حرف بيبي است كه پول ضامن خوشبختي نيست.
آمارهايي عجيب از ارتباط طلاق و بيپولي
اما آيا واقعا پولدارها بيشتر طلاق ميگيرند و علت اصلي طلاق بي پولي نيست؟! آيا پولدارها زودتر و بهتر ازدواج ميكنند؟! براي يافتن اين پاسخ ادامه آمارهاي رسمي را مطالعه ميكنيم.
محمدعلي محزون، مديرکل آمار و اطلاعات جمعيتي سازمان ثبت احوال کشور، به ارائه آمار طلاق و ازدواج در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: طبق آمارها از سال ۹۰ شاهد روند کاهشي ازدواج در کشور هستيم به گونهاي که بيشترين ازدواج در سال ۹۰، ۸۹۱ هزار مورد بوده و آخرين آمار نشان از ثبت ۷۲۴ هزار ازدواج در سال ۹۳ دارد.
وي در ادامه با اشاره به وضعيت سن ازدواج در کشور، گفت: سن ازدواج نيز دچار تحولاتي شده به گونهاي که ميانگين سن ازدواج در کشور براي آقايان ۲۸ و براي خانمها ۲۳.۵ است و روند افزايشي دارد. اين آمار در کلانشهرها نيز تفاوت قابلتوجهي دارد؛ بر اين اساس ميانگين سن ازدواج براي آقايان ۳۱ و براي خانمها ۲۷ سال است که از ميانگين کشوري بسيار بالاتر است.
مديرکل آمار و اطلاعات سازمان ثبتاحوال کشور تصريح کرد: همچنين در کرج نيز ميانگين سن ازدواج براي آقايان ۳۰ و براي خانمها ۲۶ سال است در کلانشهر شيراز نيز ميانگين سن ازدواج به همين صورت است. اين در حالي است که وضعيت سن ازدواج در نقاط شمالي، مرکزي و جنوبي کلانشهري مانند تهران نيز با يکديگر متفاوت است.
وي گفت: در شميرانات که به عنوان نمادي از شمال شهر تهران است، ميانگين سن ازدواج براي آقايان ۳۲ و براي خانمها ۳۰ سال، در مرکز شهر نيز آقايان ۳۱ و خانمها ۲۷ سال و در شهرستان ري آقايان ۲۸ سال و خانمها ۲۴ سال است که به گفته کارشناس اين برنامه ميتوان گفت دليل بالا رفتن سن ازدواج تنها مسائل اقتصادي نيست و عوامل ديگري در آن اثرگذار است.
محزون با اشاره به آمار طلاق نيز گفت: از ابتداي دهه ۷۰ به بعد روند افزايش در طلاق اتفاق افتاده به گونهاي که در ابتداي اين دهه آمار طلاق حدود ۳۰ هزار مورد بوده، در اواسط دهه ۸۰ اين آمار از مرز ۱۰۰ هزار عبور کرده است و نهايتا آمار سالانه که مربوط به سال ۹۳ است، رکورد ۱۶۳ هزار مورد طلاق را نشان ميدهد.
وي با اشاره به اين که از يکسو شاهد افزايش طلاق و از سوي ديگر شاهد کاهش ازدواج هستيم، خاطرنشان کرد: در کل کشور براساس آخرين آمار سالانه ۲۲.۶ درصد نسبت ثبت طلاق به ازاي هر ۱۰۰ ازدواج است. در اوايل دهه ۷۰ اين آمار ۶.۳ درصد، اوايل دهه ۸۰ به ۸.۳ رسيده و اواسط دهه ۸۰ از مرز ۱۰ درصد عبور کرده و تا سال ۹۳ از مرز ۱۰ درصد عبور کرده است.
مدير کل آمار و اطلاعات جمعيتي سازمان ثبتاحوال کشور افزود: در کلانشهري مانند؛ تهران، کرج و مشهد اين آمار بسيار بالاتر از ميانگين کشور و بالغ بر ۳۴ درصد و در اصفهان ۳۰ درصد است اين آمار نشان ميدهد در کلانشهرها وضعيت طلاق بيشتر از ميانگين کشوري است.
وي ادامه داد: در شمال و جنوب شهر تهران نيز وضعيت آمار طلاق با يکديگر متفاوت است به گونهاي که نسبت طلاق به ازاي هر ۱۰۰ ازدواج در شميرانات ۵۷ و ري ۲۳ درصد است.
با دقيقتر نگاه كردن به اين آمار خيلي ساده ميتوان فهميد علت ازدواج نكردن و آنها و طلاق گرفتن آنها بعد از ازدواج نمي تواند به تنهايي بيپولي و شرايط بد اقتصادي باشد!
الگوسازي مناسب براي كاهش طلاق
يكي از راهكارهايي كه ميتواند به كاهش طلاق در كشور بينجامد ايجاد الگوهاي حقيقي وعيني براي جوانان است كه ميتوان با شرح زندگي ساده ائمه آن را در بين جوانان كشور احيا كرد.
نبايد فراموش كرد، ازدواج ائمه اطهار(علیهالسلام) گنجینهای ارزشمند است و میتواند الگویی مناسب برای جوانان امروز باشد، مسئولان امر در این زمینه بایستی آموزشهای لازم را در سنین نوجوانی به جوانان منتقل کنند تا با تاسی از ائمه اطهار (علیهالسلام) در فراز و نشیب زندگی، بیاعتماد نشوند و جدایی را تنها راه حل مشکلات ندادند.
۲۴ شهریور برابر با اول ذی الحجه سالروز ازدواج حضرت علی(علیه السلام ) و حضرت زهرا ( سلام الله علیها) است، سالروز ازدواجي ساده با قدمتي به اندازه عمر جهان. ازدواجي كه از زمين تا بهشت ادامه خواهد يافت.
آموزش و ارائه راهکار صحیح زندگی و برداشتن موانع و مشکلات اقتصادی پیشروی ازدواج میتواند جوانان را به زندگی مشترک سوق دهد، اگر موانع برطرف نشود، جوان تمایلی به ازدواج نخواهد داشت و از بچه دار شدن و خرج زندگی میهراسد.
متاسفانه امروزه مانند گذشته خانوادهها مجلس عروسی ساده را نمیپسندند و مصرف گرایی و تجمل گرایی افزایش یافته است چيزي كه با ترويج فرهنگ سادهزيستي و ازدواج آسان با تاكيد به زندگي ائمه از جمله زندگي حضرت فاطمه و حضرت علي ميتواند احيا شود.
نگاهي به ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)
بنا به نقل بحار الانوار امام علی علیهالسلام به هنگام ازدواج با حضرت فاطمه سلامالله علیها جواني ۲۵ ساله بود و حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها، دوشيزهاي ۹ ساله بود كه از جهت رشد جسمي، ايماني و فكري سرآمد دختران و بانوان عصر خويش بود.
ازدواج امام علی علیهالسلام و حضرت فاطمه سلامالله علیها در نهایت سادگی و سرشار از معنویت بود و مهریه حضرت فاطمه سلامالله علیها مهریه سبکی بود
تمام دارايى حضرت على علیهالسلام در آن زمان منحصر به شمشير و زرهى بود كه مى توانست به وسيله آنها در راه خدا جهاد كند و شترى نيز داشت كه با آن در باغستانهاى مدينه كار مىكرد و خود را از ميهمانى انصار بىنياز مىساخت.
پس از انجام خواستگارى و مراسم عقد وقت آن رسيد كه حضرت على علیهالسلام براى همسر گرامى خود اثاثى تهيه كند و زندگى مشترك خود را با دختر پيامبر آغاز كند.
پيامبر اكرم صلیالله علیه وآله پذيرفت كه حضرت على علیهالسلام زره خود را بفروشد و به عنوان جزئى از مهريه فاطمه سلامالله علیها در اختيار پيامبر بگذارد.
زره به چهار صد درهم به فروش رفت. پيامبر قدرى از آن را در اختيار بلال گذاشت تا براى زهرا عطر بخرد و باقيمانده را به عمار یاسر و گروهى از ياران خود داد تا براى فاطمه و على لوازم منزل تهيه كنند.
از صورت جهيزيه حضرت زهرا سلامالله علیها مىتوان به وضع زندگى بانوى بزرگوار اسلام به خوبى پىبرد. فرستادگان پيامبر صلیالله علیه وآله از بازار بازگشت و آن چه براى حضرت زهرا سلامالله علیها تهيه كردند.
ياران پيامبر وسايل خريدارى شده را بر آن حضرت عرضه كردند و پيامبر, در حالى كه اثاث خانه دختر خود را زير و رو مى كرد, فرمود: «اللهم بارك لقوم جل انيتهم الخزف». / يعنى: خداوندا، زندگى را بر گروهى كه بيشتر ظروف آنها را سفال تشكيل مى دهد مبارك گردان.
مهريه دختر پيامبر صليالله عليه وآله وسلم پانصد درهم بود که هر درهم معادل يک مثقال نقره بود. مراسم عروسي دختر گرانمايه پيامبر اکرم صليالله عليه وآله و سلم در کمال سادگي و بيآلايشي برگزار شد.
يادآوري اين رفتار. كيفيت زندگي اين دو بزرگوار ميتواند الگوي مناسبي براي جوانان امروز باشد.
امروز كه آمار طلاق ها در كشور بالا رفته و بارها و بارها شنيدهايم كه زوجهاي جوان نه به خاطر معضلات اصلي معيشتي بلكه به دليل اتفاقهاي عجيب و غريب و خواستههاي نامعقول اتفاق ميافتد. خواستههايي كه نشان از ياد گرفتن زندگي مشترك و نداشتن الگوي مناسب براي رفتاري موجه در اين راستا است.
اين موضوعات خيلي ساده و با ترويج فرهنگ اسلامي و انتشار الگوهاي زندگي درست از ائمه و افرادي كه مورد تاييد جامعه هستند ميتواند اصلاح شده و اين آمار وحشتناك و نگرانكننده را مديريت كرده و كاهش دهد. آماري كه با نگاه بر آن مي تواني تصور معضلات بعدي زنان مطلقه در كشور را داشته و پيشبيني كني ادامه اين روند ميتواند ناهنجاريهاي زيادي را درپي داشته باشد.
بيشك مي توان قبل از اينكه آسيبهاي ايجاد اين ناهنجاري ها در كشور غيرقابل جبران شود با كار در دو زمينه ريشهاي و فرهنگ سازي براي تربيت نسل بعدي و البته آموزش مهارتهاي زندگي براي نسل كنوني كاري كرد تا آنها الگوي مناسب ازدواج را يافته و با درك صحيح از هدف زندگي مشترك بتوانند آنچه شايسته خانواده ايراني اسلامي است را در زندگي خود پياده كنند. چراكه همانطور كه در تعاليم ديني ما آمده خانواده ركن اصلي زندگي بوده و از اهميت بالايي برخوردار است. از اهميت خانواده و حرمت آن همين بس كه خانواده را مهدپرورش انسان دانستهاند و ميگويند خانواده است كه ميتواند فرزند را به تعالي برساند.
در نهايت ميتوان گفت در كنار توجه به نيازهاي جوانان براي ازدواج و تلاش براي تامين مخارج آنها بايد در كيفيت زندگي جوانان نيز فكري شود و آموزش مهارتهاي ازدواج را براي داشتن خانوادهاي هنجار و سالم جدي بگيريم.
مائده شيرپور