ناظران سیاسی بر این باورند که وجود ظرفیت‌های قابل توجه برای گسترش روابط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه ضرورت ایجاد زمینه‌های گسترده‌تر برای افزایش این ظرفیت‌ها و بهره‌مندی از آنها نباید یک روز را از دست داد.
با توجه به اینکه اشتراکات فرهنگی جمهوری اسلامی و کشورهای منطقه بر محور اسلام و اشتراکات دینی و مذهبی استوار است از این‌رو می‌توان با مدیریت مناسب این زمینه را برای افزایش مبادلات اقتصادی، تجاری و خدمات فنی و مهندسی گسترش داد.
حتی از بستر گسترش روابط فرهنگی و اقتصادی قطعا روابط سیاسی نیز گسترش خواهد یافت و بدین وسیله می‌توان از اسلام‌هراسی و توسعه تفکر سلفی - تکفیری نیز جلوگیری کرد، چنانچه از امنیت منطقه گسترش و تفاهمات امنیتی - نظامی نیز بین کشورهای منطقه گسترش یابد. نکته‌ای که شاید در چند سال گذشته مورد غفلت واقع شده و باید بیشتر از گذشته دولت به آن توجه کند.
ضرورت استفاده از ظرفیت‌های کشورهای منطقه
دکتر سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با سیاست روز به ضرورت استفاده ایران از ظرفیت کشورهای منطقه و آسیای شرقی تاکید کرد و گفت: به نظر می‌رسد با توجه به وجود ظرفیت‌های قابل توجه برای گسترش روابط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه ضرورت ایجاد زمینه‌های گسترده‌تر برای افزایش این ظرفیت‌ها و بهره‌مندی از آنها نباید یک روز را از دست داد. وی افزود: توصیه می‌گردد دستگاه وزارت خارجه در این خصوص تعجیل نموده و از همه ظرفیت‌های موجود به وسیله دستگاه‌های مربوطه استفاده نماید.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: برای مثال اشتراکات فرهنگی جمهوری اسلامی و کشورهای منطقه بر محور اسلام و اشتراکات دینی و مذهبی استوار بود که می‌توان با مدیریت مناسب این زمینه را برای افزایش مبادلات اقتصادی، تجاری و خدمات فنی و مهندسی گسترش داد.
صدرالحسینی این را هم یاد آور شد که از بستر گسترش روابط فرهنگی و اقتصادی که می‌تواند با محوریت سازمان‌های مردم نهاد باشد قطعا روابط سیاسی نیز گسترش خواهد یافت و بدین وسیله می‌توان از اسلام‌هراسی و توسعه تفکر سلفی - تکفیری نیز جلوگیری نمود.
وی در ادامه بیان کرد: یعنی در حقیت بدین وسیله می‌توان امنیت منطقه را نیز گسترش داده و تفاهمات امنیتی -نظامی نیز بین کشورهای منطقه گسترش یابد.
این استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: در جمع‌بندی نهایی ظرفیت‌های یاد شده فوق از سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توسط کشورهای بیگانه و خارج از منطقه مورد خدشه و حمله قرار گرفته است، این ظرفیت‌ها در تمام سالیان پس از انقلاب اسلامی وجود داشته است و در دوره‌های مختلف از آن به نفع امنیت ملی بهره‌ها برده‌ایم اما متاسفانه در دوره اخیر از این ظرفیت موجود بهره‌برداری کافی نشده است.
نباید از ظرفیت کشورهای منطقه غافل شویم
محمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران نیز درخصوص لزوم توسعه گسترده‌تر با کشورهای منطقه بویژه کشورهای آسیای شرقی و حوزه قفقاز گفت: رژیم غاصب صهیونیستی، غرب و آمریکا و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به خوبی واقفند که ایران قدرت اول در سطح منطقه است و توانسته اراده خود را در سطح منطقه حاکم کند.
وی افزود: این مسئله در انتخابات لبنان، بحران سوریه، عراق و حتی یمن نیز به وضوح روشن بود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: در طول ۴سال گذشته که ایران قدرت اول منطقه بود اما چون شناخت درستی از ظرفیت دیپلماسی ما صورت نگرفته به طور وحشتناکی تحقیر شدیم. وی با اشاره به اینکه الان دستگاه دیپلماسی فهم درستی از این قدرت ندارد برای همین برای بهبود روابط با عربستان از ظرفیت کویت و عمان استفاده که نتیجه آن شرط‌گذاری سعودی‌ها بوده است.
کوشکی گفت: برای گسترش مناسبات با کشورهای منطقه و همسایگان خود باید تدبیر و راهبرد ویژه‌ای اندیشیده شود تا از ظرفیت‌هایی که تاکنون مورد غفلت واقع شده بیش از گذشته استفاده و به نوعی این کاستی‌ها جبران شود.
اتحاد جمعی در برابر تکفیری‌ها و اسرائیل
حسن هانی‌زاده دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز به سیاست روز گفت: با توجه به ظرفیت منطقه‌ای ایران و قدرت کشورمان در تاثیرگذاری بر معادلات نظامی و سیاسی منطقه می‌بایستی به نحو شایسته از این ظرفیت استفاده کرد.
وی افزود: در حوزه بین‌الملل از این ظرفیت استفاده قابل قبولی شده اما در حوره منطقه‌ای علی‌رغم وجود ظرفیت‌های سیاسی و اجتماعی ایران نتوانسته در برابر کنش‌های تهاجمی عربستان استفاده و در واقع ابتکار عمل در برابر عربستان بوده است.
هانی‌زاده در ادامه صحبت‌های خود تصریح کرد: ایران می‌توانست در طول سال‌های اخیر از رسانه‌های منطقه‌ای استفاده و جریان‌سازی مناسبی را علیه رژیم‌های تکفیری - وهابی و رژیم غاصب صهیونیستی به راه اندازد اما از این ظرفیت به درستی نتوانستیم استفاده کنیم.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه عربستان توانست یک جبهه گسترده علیه ایران تشکیل دهد، بیان داشت: خیلی از کشورها را از جمله ترکیه هم‌اکنون درجبهه خود وارد کرد از این‌رو باید در سال آینده یک چارچوب مشخصی برای تقابل با محور ترکیه، عربستان و اسرائیل اتخاذ کند و با همکاری و توسعه مناسبات با کشورهای همسایه حضور اسرائیل در منطقه را به مفهوم ناپایداری در منطقه اعلام نماید.
وی خاطرنشان کرد: ایران حتی با توسعه روابط با کشورهای آسیای شرقی می‌تواند یک بلوک مشترک کریدور شمال جنوب با آنها ایجاد کند.
