موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، رویکرد توجه به کشورهای منطقه را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد؛ ایران با ۱۵ کشور همسایه است و مرز مشترک دارد؛ این امر شاید در میان کشورهای جهان بی‌نظیر باشد؛ این ۱۵ کشور پیرامونی ایران، دارای جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ میلیون نفر هستند.
طی ماه‌های اخیر، مراودات و سفر‌های دیپلماتیک مسئولان کشورمان به کشورهای همسایه و متقابلاً حضور مقامات کشورهای همسایه در ایران اسلامی افزایش یافته است. این امر برگرفته از همان راهبرد کلان نگاه به شرق است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۹۶ با اشاره به سیاستگذاری کلان جمهوری اسلامی در برقراری ارتباط با کشورهای همسایه و دارای قرابت فرهنگی بیشتر تصریح کردند: در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشور‌هایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویت‌های امروز ماست.
به طور کلی، موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، رویکرد توجه به شرق را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد؛ ایران با ۱۵ کشورهمسایه است و مرز مشترک دارد؛ این امر شاید در میان کشورهای جهان بی‌نظیر باشد؛ این ۱۵ کشور پیرامونی ایران، دارای جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ میلیون نفر هستند؛ مراودات سیاسی و اقتصادی و حتی فرهنگی ایران با همین ۱۵ کشور، مزایای فراوانی برای مردم ایران خواهد داشت.
پس از روی کارآمدن دولت یازدهم و عطف تمرکز دستگاه سیاست خارجی به مذاکره و تعامل با غرب برای حل و فصل پرونده هسته‌ای، این نگرانی در اذهان تحلیلگران و ناظران ایجاد شد که رویکرد نگاه به شرق و بهره برداری از ظرفیت‌های عظیم مادی و معنوی آن مغفول واقع شود.
این نگرانی پس از روی کارآمدن دولت دوازدهم نیز استمرار داشت تا آنکه طی ماه‌های اخیر پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و بدعهدی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات‌شان، دست‌اندرکاران و مجریان دیپلماسی کشور، تمرکز خود را در پیشبرد منافع ملی در قالب سیاست خارجی، معطوف بر کشورهای همسایه کردند.
در اواخر آبان ماه سال جاری، «برهم صالح» رئیس‌جمهور عراق در دومین سفر خارجی خود پس از تصدی ریاست جمهوری این کشور، وارد تهران شد. سفر رئیس جمهور عراق به تهران، گامی جدید در توسعه مناسبات همه جانبه دو کشور در زمینه‌های مختلف بود.
ایران و عراق دو همسایه‌ای هستند که علاوه بر منافع و دغدغه‌های مشترک، دارای مشترکات دینی و فرهنگی بسیاری نیز می‌باشند از اینرو همگرایی و اتحاد تهران و بغداد نقش فوق‌العاده حائز اهمیتی در ثبات سیاسی و امنیتی منطقه غرب آسیا خواهد داشت.
اما مهم‌ترین بحث در همکاری ایران و عراق، موضوعات امنیتی است؛ همگرایی ایران و عراق موجب شد تا گروه تروریستی داعش که از سوی آمریکا تجهیز و حمایت می‌شد، نابود و مضمحل شود. طبق نقشه آمریکایی‌ها قرار بود گروه داعش تا ۳۰ سال در عراق جنگ و خونریزی به راه بیندازد و موجب تجزیه این کشور شود؛ اما هوشیاری ارتش و مردم عراق و کمک ایران در تشکیل بسیج مردمی این کشور موجب شد نقشه‌های آمریکایی‌ها در استمرار جنگ در عراق ناکام بماند. اسناد متقنی دال بر تلاش آمریکا برای گسیل پسمانده‌های گروه تروریستی داعش به عراق و تهدید مجدد امنیت این کشور وجود دارد که قطعا این نقشه شوم آمریکایی‌ها با هوشیاری دولت و ارتش و مردم عراق خنثی خواهد شد.
پاسخ مقامات عراقی به گستاخی ترامپ علیه ایران
ترامپ اوایل دی ماه سال جاری به صورت مخفیانه به عراق سفر کرد و در در پایگاه عین الاسد واقع در غرب عراق در جمع نظامیان متجاوز آمریکایی اعلام کرد که نیرو‌های آمریکایی برای زیرنظر گرفتن ایران در عراق می‌مانند. این سخنان ترامپ بلافاصله با واکنش مقامات عراقی از جمله، برهم صالح رئیس جمهور و عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق مواجه شد و آن‌ها قاطعانه اعلام کردند که اجازه نخواهند داد عراق به محلی برای جاسوسی آمریکا از ایران تبدیل شود.
علی‌ایحال، اراده دو کشور ایران و عراق تحکیم مناسبات در همه حوزه‌ها است؛ نشانه آشکار این امر سفر قریب الوقوع روحانی رئیس جمهور کشورمان طی چند روز آینده به عراق است. ظریف روز شنبه ۱۱ اسفند در مکالمه تلفنی با محمد علی الحکیم وزیر خارجه عراق، پیرامون این سفر آخرین هماهنگی‌ها را انجام داد.
اما علاوه بر عراق، دیگر متحد راهبردی ایران یعنی سوریه نیز طی هفته‌های اخیر در کانون رفت و آمد‌های سطح بالا و دیپلماتیک طرفین قرار داشته است. سوریه پس از ۸ سال بر یک جنگ جهانی کوچک پیروز شد. دولت و ارتش سوریه با کمک مستشاری ایران و روسیه و حزب‌الله لبنان طی چند سال اخیر هم بر تروریست‌های تکفیری مجهز شده توسط آمریکا و ارتجاع عرب پیروز شد و هم مچ غربی‌های توطئه‌گر را خواباند.
گسترش مناسبات میان ایران و سوریه در شرایط فعلی که تروریست‌ها در این کشور مضمحل شده‌اند و توطئه آمریکا به شکست کشیده شده است، از اوجب واجبات است که مطمح‌نظر تصمیم‌سازان و مقامات دو کشور است. موضوع بازسازی سوریه و نقش بخش خصوصی ایران در این مهم از جمله مهم‌ترین توافقات حاصله میان ایران وسوریه در جریان سفر معاون اول رئیس‌جمهور بود. جهانگیری در جریان سفر به دمشق در دیدار با ولید المعلم وزیر خارجه سوریه، گفت: فراهم شدن فضا برای بخش خصوصی و دولتی و فعال شدن تجار و اتاق بازرگانی می‌تواند در سرعت بخشیدن به بازسازی زیرساخت‌ها در سوریه کمک کند.
با تحکیم مناسبات میان ایران و عراق و سوریه در تمام زمینه‌ها توطئه‌های آمریکا و ارتجاع عرب برای به افول کشاندن اقتدار محور مقاومت، خنثی خواهد شد و منافع کلانی را عاید دولت‌ها و مردم سه کشور خواهد کرد. میزان
